Column Freddi Smekens: Gelaaik

O oit heb ik met een Nederlander in Brussel opgetrokken die altaaid gelaaik had . Sindsdien is mijn vriendenkring uitgebreider geworden, vooral – en gelukkig maar – met mensen die nog mier gelaaik hemme als allemoe d’ander . Tot mijn scha noch tot mijn schande, waarde lezer, beken ik graag dat ik op dat gebied tot mijn eigen vriendenkring behoor.

Uiteraard gaan we ervan uit dat wat we aan anderen meegeven, op de een of andere manier zin en inhoud heeft. We zoude vè minder ons bakkes haave. Tenslotte beslissen we zelf of we gelaaik hemme of ni.

Een ander aspect van gelaaik hemme heeft te maken met begrip en met een soort van mededogen. Hier gaat het namelijk over gelaaik geive . En dat laatste is, althans in bepaalde gevallen, gemakkelijker gezegd dan gedaan. We beginnen met de vraag "Hoo veir kunnen we eemand gelaaik geive?" Welnu, waarde lezer, we kunnen tot niet veel minder komen dan "G'hèt honderd percent gelaaik." U zult het ongetwijfeld met mij eens zijn dat een uitspraak als "G'hèt vè veufteen percent gelaaik" volstrekt nergens op slaat.

Ik wil bij wat voorafging, aangeven dat zowel gelaaik geive als gelaaik kraaige altijd plezier doet. Maar toch kan ik het niet laten mij een wereld voor te stellen waarin we allemoe altaaid gelaaik hemme . Of, nog mier bizaar , eentje waarin alleman altaaid on alleman gelaaik geift . Ik gun de lezer graag de tijd om even over die twee situaties na te denken.

Laat mij er ook even op wijzen, waarde lezer, dat we met gelaaik geive af en toe, in specifieke gevallen, ons voordeel kunnen doen. Als men bijvoorbeeld met een redenering of uitspraak van iemand helemaal niet akkoord gaat, dan kan men altijd uitpakken met: "Bon! 't Es al good! G'hèt gelaaik." Op die manier stelt men paal en perk aan een eindeloze discussie. Behalve natuurlijk wanneer de gesprekspartner dan op een even gevatte als triviale manier repliceert: "Ni vè 't ien of 't ander, mo g'het oek 'n betche gelaaik." Zo kan men uiteraard weer tot in het oneindige voort discussiëren, waarde lezer.

Ik stel vast dat ons woordje gelaaik nog veel meer in zijn mars heeft dan gelaaik hemme en gelaaik kraaige . Neem nu de uitdrukking: "'t Es gelaaik as ge wilt." Wie voor zo'n dilemma komt te staan, moet uiteraard een keuze maken. Men kan zich er in dat geval moeilijk van afmaken met een antwoord als "Mo ik wil ekik niks!" Ook in dat geval gaat men de eindeloze toer op.
Iets droeviger klinkt de verzuchting "'t Es ma allemoe gelaaik" , die uiteraard overeenkomt met "'t Es ma allemoe iender."

Maar graag even terug naar het Grote Gelijk dat we altijd graag in pacht hebben. Volgens mij is de beste methode om gelaaik te hemme , er af en toe (mo ni te veul! ) op te wijzen dat de gesprekspartner het weleens bijna bij het rechte eind zou kunnen hebben. In elk geval mogen we nooit het gevoel hebben ons auver te geive as we on eemand gelaaik geive . En het kan weleens voorkomen da we alle twie - of eventueel allemoe - gelaaik hemme . Natuurlijk zou in dat geval elke discussie vlug uitdoven en zal er een keuze gemaakt moeten worden tussen gelaaik geive en gelaaik kraaige . Hierbij 'n trukske dat ik graag gebruik als het mij moeilijk valt iemand gelaaik te geive . Dat trukske zit vervat in één zinnetje waarmee men op een subtiele manier aangeeft dat de ander het bij het verkeerde eind heeft, en dat is: "G'hèt auverschot van gelaaik!"

Ik kan me voorstellen, waarde lezer, als een moraalridder over te komen. Mo zu lang da ge ma gelaaik geift auver wa da 'k auver gelaaik gezeid hem, zal ik geire daan ridder zaain. En in die hoedanigheid wil ik aan wat voorafging, toevoegen dat ik nooit iemand gelaaik zal of kan geven die beweert dat de aarde rond de zon draait.

Ik maak van deze Brusselse rubriek graag gebruik om vè iene ki gelaaik te kraaige. Hier gaan we dan, waarde lezer. Vermits in het heelal zowel de sterren als de planeten draaien, drooit de weireld ni rond de zonne, mo mei mè de zonne. Hoor ik daar niet ergens iemand fezelen: "Tiens... hij heit vè iene ki gelaaik" ?