Column Freddi Smekens: Gelukt

Dat onze Brusselse uitroepen: "'t Es ma gelukt!" , "'t Es ons gelukt!" of gewoonweg: "'t Es gelukt!" alles met een vorm van geluk te maken hebben, hoef ik voor de lezer niet verder te onderstrepen. Waar we wel even bij stil willen staan, is bij het feit dat ons woordje gelukt onvermijdelijk een soort opluchting met zich meebrengt. Opluchting in die zin dat we af en toe - om niet te zeggen steevast - uitgaan van het standpunt: "Da goet hee ni marcheire..." Maar wat blijkt dan achteraf, waarde lezer? Jawel: "Dat het toch gemarcheid heit."

Over het tegenovergestelde van lukken zal ik het later in deze Brusselse Kroniek weleens hebben. Maar als voorproefje wil ik toch meegeven dat we het in het Brussels niet hebben over ne mislukkeling . Spijtig genoeg hebben we daarvoor een hele resem andere uitdrukkingen, van ne sukkeleir en nen dachtereir tot en met nen baggereir , om er maar een paar te noemen.

Graag even terug naar het positieve aspect van ons woordje gelukt . Hierbij stap ik even over naar het onderwijs. Als ik het mij goed herinner, zei ik vroeger in het Brussels: "Ik ben gelukt in maain exoemes!" , eerder dan: "Ik ben gesloegd." In het tegenovergestelde geval gewaagt men natuurlijk niet van: "Ik ben ni gelukt..." , maar heeft men het over: "Ik ben gebooisd." Wanneer men mij - terecht - opmerkt dat ik die laatste woorden nooit in de mond genomen heb, dan kan ik daarop maar één antwoord formuleren: "We goen zwaaige van wa we ni wille spreike."

En dan is er ook een uitdaging die we af en toe naar het hoofd geslingerd krijgen. Iets in de aard van: "Da zal aa nuut ni lukke!" Wat mij betreft is dat een van de mooiste aanmoedigingen die ik maar kan krijgen. Straffer is natuurlijk: "As aa da lukt, lukt aa alles." Het kan wat eigenaardig en ijdel klinken, maar meestal komt die voorspelling ook uit.

Tot hiertoe maken we zelf uit wat ons gaat lukken of niet, waarde lezer. Vandaar dat we graag even overgaan naar een uitspraak die vele Brusselaars een warm hart toedragen. Die luidt: "'t Zou moote lukke!" Probeert u zich eens te herinneren wanneer u ze voor het laatst in gedachten had. Volgens mij kan: "'t Zou moote lukke!" de evenknie zijn van: "'t Moo waal lukke!" In beide gevallen geeft men uiting aan het feit dat men á lles verwacht had, behalve wat zich heeft voorgedaan. Het enige afdoende antwoord dat ik op die opmerking heb kunnen formuleren, schoot mij haast onmiddellijk te binnen: "Awel, doot het den zeulf lukke. Ik ben Lucky Luke ni! Gaa wel?!"

En toch blijft het begrip lukke een van de drijfveren van ons bestaan, waarde lezer. We spreken onszelf bijvoorbeeld moed in met de woorden: "Trek het aa ni oen. Da goet hee lukke." Tot zover is er uiteraard niets aan de hand. Erger is het gesteld wanneer men de vraag krijgt: "Lukt het?" Of, erger nog: "Goet het lukke?" Uiteraard is het aangewezen om op zo'n domme vraag geen antwoord te formuleren.

Bij wat voorafging, stel ik mij toch een eigenaardige vraag: zou eemand on wee altaaid alles lukt, ne gelukkige meens zaain? Welnu, ik slaag er maar niet in om daar een duidelijk antwoord op te vinden. Uiteraard is het zo dat het maar triestig zou zijn als alles wat we ondernemen, ons ni lukt . Maar eerlijk gezegd, waarde lezer, in ne weireld woe da alles ons wél lukt, zou ik oek ni wille leive . Wat is er tenslotte mooier dan de troost die we onszelf nu en dan influisteren met: "Noste ki beiter" ? Persoonlijk maak ik me toch vaak de bedenking: het zou moote lukke da 't noste ki beiter zou goen. Maar laat de uitzonderingen ook ditmaal gerust de regel bevestigen, waarde lezer.

En mochten we nu even van het standpunt uitgaan dat het echte leven gewoon een aaneenschakeling is van alle ogenblikken dat we gelukkig geweest zijn en van alles wa ons gelukt es ? Misschien klinkt dat wat optimistisch, mo het zal ons allemoe wel lukke vè doe neki baa stil te stoen . En stel dat we op een bepaald ogenblik op een zuchtje van de finish n í ét als overwinnaar uit de strijd komen, dan kan men altijd terugvallen op het onovertroffen: "'t Was bekan gelukt..." Gewoon zelf uitproberen, waarde lezer.