Column Freddi Smekens: Liere

A lles wat met liere te maken heeft kan men gerust in twee uitdrukkingen samenvatten: oenliere en afliere . Met zowel het ene als het andere hebben we op een bepaald moment van ons bestaan te maken. Hoe goed we ook ons best doen om in onze prille jaren eet te liere of eet baa te liere , heeft iedereen van ons ooit de opmerking moeten slikken: “Ge zult het nuut ni afliere. ” Met andere woorden, waarde lezer, hoe meer we de kans krijgen en grijpen om eet te liere hoe vaker men af te rekenen heeft met het feit da we eet moote afliere . En zo gaat het vanaf onze schaultaaid tot en met de rest van ons volgend bestaan.

Laat ons gerust met onze schaultaaid beginnen. De meesten onder ons, waarde lezer, zal zich ongetwijfeld herinneren dat we op school te maken kregen met lierlinge die den ieste van de klas of in ander geval de leste van de klas was. Wie noch tot de ene, noch tot de andere categorie ooit heeft behoord mag zich volgens mij gelukkig prijzen. Temeer omdat hij of zij dan deel uitmaakt van diegenen die omschreven worden als ne gooie lierling . Statistisch gezien heb ik opgemerkt dat die middenmoot er later maatschappelijk altijd iets meer van bakt dan den ieste van de klas . Wat natuurlijk niet wil zeggen dar de leste van de klas altijd een voordeel heeft op alle anderen.

Van onze schaultaaid waarin onze leergierigheid met de educatieve paplepel werd verzadigd, stappen we even over naar het liere in ons dagelijks leven. Op dat gebied heb ik ooit een eigenaardig adagio de wereld ingestuurd. Dat ging van: "As we elken dag ien ding baaliere weite we draahonderdvaaifenzestig dinge per joer mier ." Een niet onaanzienlijke verrijking van onze kennis en cultuur. Niet lang nadat ik deze wijsheid de wereld had ingestuurd, kreeg ik als wederwoord: "Da kan wel zaain wa ge doe zegt. Mo moeste we na elken dag na neki eet afliere? Wa gebeut er den? " U zal met mij toegeven, waarde lezer, dat we hier voor een eigenaardig dilemma staan. Even complex is de vraag: "Ik kan van alleman eet liere. Mo kan ik on alleman eet liere? " Persoonlijk vind ik dat we ons die vraag niet moeten stellen. Laat op dat gebied komen wat komt, waarde lezer. Maar laat het in elke geval een hoopgevende gedachte zijn dat we altijd en op elk ogenblik iets van iemand kunnen opsteken.

En nu we toch in het dagelijks leven beland zijn, heb ik nog een vraag die ik zowel de lezer als mijzelf wil stellen. "Wa es het leste da we de lesten taaid baagelied hemme? " Wat mij betreft is het vrij eenvoudig. "Vè ni altaaid alles te verleeze moote alle dinge wa we hemme 'n vaste plosj hemme." De truc bestaat erin te liere onthaave welk ding we op welke plosj gezet hemme . Wanneer we ons dat laatste niet meer herinneren, kan het zeuke uiteraard wee van vooraf aan beginnen. Maar hoe dan ook, waarde lezer, liere , baaliere en zelfs afliere zullen altijd deel uitmaken van de dingen waarmee we ons dagelijks bezighouden. Of we dat nu willen of niet.

Om ons begrip nog wat meer inhoud te geven wou ik graag stilstaan bij de vraag: "Wa kunne we ni liere ?" Het eerste wat mij daarbij te binnen schiet is een eerder morbide gedachte: "We kunne ni liere steurve ." Iets vrolijker klinkt: "We kunne ni liere gebaure weudde ." Maar buiten die twee uitersten zou ik niet weten wat we niet zouden kunne liere . Ook deze theorie werd door een geleerde toehoorder, zo niet op hoongelach, dan toch op een zekere vorm van scepticisme onthaald. "Awel ," zei de dame in kwestie, "wa paasde van 't volgende: we kunne liere zwumme mo we kunne ni liere vleege ." Zelfs mijn argument dat de meens toch het vleegmasjeen oitgevonne heit kon haar bewering niet ontkrachten.
Als besluit wat liere betreft, waarde lezer, wou ik hier graag een opmerking laten volgen die ik altijd met vlag en wimpel in de wind heb geslagen. Die gaat van: "Wannier goo na neki liere zwaaige?! " Niet dat ik met deze opmerking a priori geen rekening wens te houden, maar wie zou er wat dan ook van iemand kunnen leren als iedereen van ons er het zwijgen toe zou doen? Het mooiste bewijs van dat laatste is dat ik geregeld kan liere op welke manier ik mijn Brussels streektaalgebruik iets of wat kan bijschaven. Waarvoor hierbij mijn oprechte dank.