Column Freddi Smekens: Loeter

O oit heb ik het in deze rubriek over vreuger gehad. Amper was mijn stuk af of ik maakte me de bedenking: “Er zal neki nen taaid komme da ’k het auver loeter zal hemme.” Aan de titel hierboven is alvast te zien dat die tijd nu gekomen is.

Een eerste vraag die ik me daarbij stel, is: op welk ogenblik in ons leven schakelen we over van loeter op vreuger? Tot mijn grote opluchting heb ik opgemerkt dat zo'n ogenblik eigenlijk niet bestaat. Laten we bij onze prille jeugd beginnen. Een van de eerste situaties waarin we met loeter geconfronteerd worden, is bij de vraag: "Wa zou ga loeter wille weudde?" In dat geval gaat het uiteraard over de professionele richting die we loeter zouden willen inslaan. Het eigenaardige daarbij is, waarde lezer, dat onze wensen of eventuele voorspellingen zelden of nooit bewaarheid worden. Maar zoals altijd en overal bevestigen de uitzonderingen de regel. Zo ben ik ooit iemand tegengekomen die beweerde: "As ik klaain was, zaa ik da 'k loeter pompeer wou weudde. En, geluuf ma na of ni, den dag van vandoeg ben ik al dètig joer pompeer." Misschien komt zo'n voorspelling minder vaak uit wanneer men het in de prille jeugd heeft over coureur weudde of even­tueel facteur, hoewel zowel Eddy Merckx als mijn eigenste bode die voorspelling misschien waargemaakt heeft.

Wat heeft u, lezer, geantwoord op de vraag "Wa gooj ga loeter doon?" Wat bijvoorbeeld gedacht van "Kassaalegger of kosmonaut, ik moot er nog neki auver noepaaze..." Maar na onze kindertijd komen we tot de zogenaamde joere van verstand en krijgt loeter een andere dimensie. In die zin dat loeter, spijtig genoeg, dan ook met uitstellen te maken krijgt. Uitdrukkingen als "We zulle loeter wel zeen", "Da's eet vè loeter" of "Da komt loeter wel in orde" zijn de meeste lezers zeker niet vreemd. Niet dat ik akkoord ga met de uitdrukking "De weg no de helle es geplavaaid mè gooje inteenses." Zeker niet omdat we met diezelfde plavaaje genoeg materiaal zouden hebben om al onze eigen ruiten in te gooien.

En dan is er ook nog de tegenstelling tussen "Vreuger was alles beiter" en "Loeter zal alles beiter goen." Uit die twee beweringen concludeer ik dat in zo'n geval loeter sympathieker én positiever overkomt dan vreuger. Misschien heeft dat ermee te maken dat we in elk geval altaaid beiter af zaain mè veujooit te bezeen dan achterooit. Maar ik geef grif toe dat het wat overdreven zou zijn om te stellen dat vreuger louter met nostalgie en loeter alles met hoop te maken heeft.

Misschien toch graag even terug naar onze kindertijd, zonder het specifiek over vreuger te hebben. Uit mijn prilste jaren herinner ik me dat ik me bij het aanschouwen van boeken en kranten de bedenking maakte: "Loeter zal ik da allemoe kunne leize." Vandaar misschien het feit dat ik op de lagere school voor één ding ooit mijn best heb gedaan: zu rap meugelaaik liere leize. Dat het mij ooit gelukt is, slaat mij trouwens nog altijd met verstomming. Dit gezegd zijnde, waarde lezer, is het een hoopvolle gedachte dat we voor loeter altijd wel plannen hebben, hoe bar de tijden ook (lijken te) zijn. Na deze uitspraak in beperkte kring werd ik een tijdje als 'Menier Positivo' aangesproken. Die aanspreektitel raakte ik haast onmiddellijk weer kwijt na de opmerking: "Ik kan fleus nateurlaaik nog altaaid van gedacht verandere." Maar ook in die laatste opmerking schuilt een vrolijke noot. Namelijk: "We zaain ni verplicht merge te zegge wa we vandoeg gezeid hemme." En merge heeft in dat geval alles te maken met... jawel, loeter.

Bij alles wat voorafging, zal men ongetwijfeld gemerkt hebben dat ik loeter eerder als een baken dan als een schrikbeeld beschouw. Want den dag da we schrik hemme van loeter, kan nuut onzen besten dag ni zaain. Maar het is ook zo dat men loeter niet met al te veel zekerheden en verwachtingen mag volproppen. Ik zou het zo stellen: "Lot loeter gerust op ons afkomme. Want loeter es al verbaa zonder da we 't weite."

Ziezo, waarde lezer, mij rest te hopen da 'k loeter zal kunne leize wa da 'k vreuger auver loeter geschreive hem. En dat ik mijn beweringen in verband met loeter dan nog altijd zal kunnen staven.