Column Freddi Smekens: Ne gelukkige!

N atuurlijk had ik aan de titel het woordje 'Neuvejoer' kunnen toevoegen. Maar het is nu eenmaal de gewoonte, waarde lezer, dat – in tegenstelling tot bij 'verjoerdag –' het woordje 'Neuvejoer' door heel wat Brusselaars weggelaten wordt.

Eventueel kan de formule aangevuld worden met 'n gooi gezondhaaid of vervangen door "Maain beste wense!"

Men zou kunnen opmerken dat de inleiding van deze Brusselse Kroniek ietwat schoolmeesterachtig overkomt. Mij daarentegen komt ze goed uit. Temeer omdat ik in de loop der jaren gemerkt heb dat heel wat niet-Brusselaars de kroniek gebruiken om zich een klein stukje van onze streektaal eigen te maken. Ik heb trouwens al dikwijls gemerkt dat velen van ons vertrouwd zijn met wensen in een andere taal. Het doot altaaid plezeer eet ooit ons maaf te schudde da de andere ni verwachte. Uiteraard zal men in onze buurlanden niet raar opkijken wanneer men uitpakt met "Bon anniversaire!", "Good luck!" of "Prosit!", om het bij die enkele voorbeelden te houden. En het gaat uiteraard niet uitsluitend om wensen die men iemand toewuift. Ook dankbetuigingen behoren tot dei ieste waude dee we in 'n vruumde toel wille oenliere, en dus oek het minste rap vergeite. Zo werd het woordje merci niet alleen overgenomen van het Frans in onze contreien. De beleefdheidsformule "Dank u wel" zou in het Brussels misschien niet ondenkbaar zijn, maar zou toch wel heel raar in de oren klinken.

Graag nu even naar een wens die ik daarnet, bij mijn reeksje voorbeelden, niet heb aangehaald. Men zal terecht opmerken da 'k z'al vergeite was. Het gaat inderdaad om goojendag. Dit onvermijdelijke attribuut van ons Brussels is er ook eentje dat we als eerste in een vreemde taal aanleren en dat ons, door het veelvuldig gebruik ervan, nooit ofte nimmer zal ontsnappen. Het zal al wel vele jaren zijn dat het woordje goojendag wordt aangevuld met bonjour.

Zeker wanneer men in een heterogeen gezelschap terechtkomt, krijgt men wel eens de uitroep "Goojendag bonjour!" te horen. Ik hem da persuunlaaik altaaid raar gevonne omda 'k ervan ooitgoen dat alleman zuwel het waudje goojendag als bonjour verstoet. Maar misschien wil men er alleen maar mee aangeven dat men wil vermijden iemand of meer mensen van het gezelschap over het hoofd te zien. Wanneer het nu gaat om een groep van mensen van wie we zeker weten dat het Brussels hen verre van vreemd is, pakken we uit met: "Alleman ne goojendag!" De Brusselaars hebben het gelukkig niet zo ver gedreven als de Franstaligen wat de repliek daarop betreft: we krijgen namelijk soms te horen dat op "Bonjour, tout le monde" door het gezelschap gerepliceerd wordt: "Bonjour, tout seul!"

We zulle sebeet nog neki weikomme op "Ne gelukkige", mo we blaave iest nog e momentche bij ons waudje goojendag. Het is volgens mij een vaststaand feit dat elk volk in de eigen taal op verschillende manieren goojendag kan wensen. Waarmee ik bedoel dat het woordje op verschillende broertjes en zusjes kan rekenen die dezelfde betekenis hebben. Maar in deze rubriek houden we het bij het Brussels. Zoals bij "Ne gelukkige" is ook hier de verkorte vorm "Dag!" gangbaar. Wanneer men iemand ontmoet die ons niet onmiddellijk een blik gunt, kunnen we zonder schroom uitpakken met "Ge moet giene goojendag zegge, zenne." Wanneer ik met zo'n terechtwijzing geconfronteerd word, is mijn repliek haast automatisch: "Awel, da ging ik na just doon. Mo was het ni iest on aa vè goojendag te zegge?" Bon. Gelak as we gezeid hemme, komme we nog efkes wei op "Ne gelukkige!" Het ogenblik is voor mij aangebroken er alle leizers, joeng en oud, Brusseleirs en andere, iene too te weense. En da 'k er 'Nog veul leisgenot in Deize Weik' on toovoog, zal neemand doon stoemstoen. Ik haup ooit het deepste van maain hèt da deteen e geluksgetal zal zaain. En as er dinge verandere, meuge ze het dan in de gooie zin doon. Vè de rest wil ik aaile dielachtig moeke mè maain devees: "Lot ze mo komme!" Ik weit da 'k as Brusseleir ni den ienige ben mè dei woepespreuk. In eeder geval: van alles het beste. Vè aaile en vè ons Brussels.

Dit was de laatste wekelijkse Kroniek van Freddi Smekens. Tot de noste ki, Freddi, vi a stukske moeke we altaaid plosj!