Column Freddi Smekens: Normoel

W anneer we in het Brussels ons woordje normoel even over de knie leggen, hebben we het niet over nateurlaaik of vanaaiges. En eigenaardig genoeg, waarde lezer, heeft normoel – althans volgens mij – een grotere impact dan het Algemeen Nederlandse normaal. Natuurlijk betekent dat nog niet meteen dat de normen verlegd worden. Maar ik moet wel vaststellen dat de uitdrukking “Daan es ni normoel” moeilijk of niet hertaald kan worden als: “Die is niet normaal.”

Met andere woorden, normoel verwijst in het Brussels naar wat met rust, geestelijk evenwicht en zelfs een zekere vorm van sereniteit te maken. Maar uiteraard moet men op dat gebied altijd met de nodige humor, ironie of zelfs met een zekere vorm van mild cynisme rekening houden. Want zoals alles in Brussel heeft ons woordje normoel ook een surrealistisch tintje. Zo kunnen we over de meest absurde situaties die we meemaken, van derden te horen krijgen: "Awel wa? Da's toch normoel!?" Natuurlijk komt elk van ons weleens met die uitdrukking voor de pinnen. Ieder zijn ding, uiteraard.

Ik zou willen stellen dat normoel ook een vorm van hoop en verwachting kan inhouden. Neem nu normoel gezeen, waarde lezer. Wanneer we daarmee uitpakken, geven we aan dat een andere optie helemaal uitgesloten is. En uiteraard blijft er nog een zuchtje van twijfel hangen, mo normoel gezeen es da nateurlaaik gien enkel probleim. In verband met dat alles heb ik onlangs nog een woordje horen gebruiken dat alles met normoel te maken heeft, maar in de dagelijkse omgang niet zo vaak van pas komt. Het gaat namelijk over normaleeter. Of er nu echt een nuance bestaat tussen normoel en normaleeter, moet ik, bij gebrek aan duidelijke aanwijzingen, in het midden laten.

Bij alles wat voorafgaat, moet ik spijtig genoeg toch vaststellen dat in de meeste gevallen dat we eet normoel vinne, we ons binnen de normen en waarden bevinden. Met andere woorden, waarde lezer: wanneer ik het etiket "Gaa zaait ni normoel" opgeplakt krijg, voel ik dat niet als een eer, maar zeker ook niet als een belediging aan. Uiteraard komt het mij voor om iemand te berispen in de bewoordingen: "Doet na neki normoel!" Maar wat moet de aangesprokene daaruit afleiden? Hoe zou hij zijn gedrag moeten aanpassen aan iemand die hem zo'n abnormale opmerking maakt?
Wat mij betreft, kan normoel vantaaid oek flaa zaain, of toch flauw overkomen. Neem nu de normale gang van zaken. In ons Brussels is daar, naar mijn weten, geen equivalent voor. Af en toe zijn we met z'n allen kontent van in nen normoele weireld te leive - wat dat 'normale' dan ook moge inhouden.

Ooit heb ik de eer gehad iemand te ontmoeten die mij het volgende toevertrouwde: "Ni vè 't ien of 't ander, mo ik hem nen haailige schrik van alles wa ni normoel es. Pak na on aa par exempel..." Het hoeft toch geen betoog dat ik die opmerking op een doodnormale manier liet overwaaien?

Tot besluit graag nog even over naar de beschrijving die we krijgen van hoe nen normoele meens eruitziet. Dat gaat dan van: "Ni te gruut, ni te klaain, gienen dikke en oek ni dun, keut van stof mo wel e gruut bakkes." Samengevat, waarde lezer: ne gewuune meens gaat door het leven als neemand en alleman.

Ik hoop erin geslaagd te zijn onze woordjes normoel en gewuun in een aanvaardbaar daglicht te plaatsen. Maar het zou mij geenszins verwonderen dat u er als lezer nog heel wat gewuune en ongewuune op- en aanmerkingen bij hebt te maken. Laat het mij in dat geval gerust en gewuun weite.

Om af te sluiten wou ik er ten allerlaatste toch nog graag even op wijzen dat we af en toe geconfronteerd worden met de uitspraak: "Alles es 'n geweunte." Ik hoop, samen met u, dat we die vaststelling altijd van ons kunnen afschudden. Want het mag gerust gezegd worden dat alles wa we gewuun zaain, op de een of andere manier gedoemd is ons te gaan vervelen. Waar we wel gewuun op een efficiënte manier kunnen aanwenden, is als antwoord op de vraag: "Hoowest nog mè aa?" Veel vrijblijvender dan "Gewuun" kan het niet zijn.