Column Freddi Smekens: Soit

N u we met de sympathieke Weik van ’t Brussels geconfronteerd worden, wou ik het even hebben over ons Brusselse woordje soit . Natuurlijk hebben we hier te maken met het Franse woordje dat ook in “Ainsi soit-il” gebruikt wordt. Mo zeede nen Brusseleir al amen gebrooike as hij of zaa soit wil zegge? Ik in elk geval niet.

Ons woordje soit wordt af en toe voorafgegaan door het al even bondige bon . Maar ook hier is een vertaling als "Het zij zo" niet al te gepast. Uiteraard bestaan er alternatieven voor soit . Een daarvan is: "Oké!" Of wat gedacht van "Allei, 't es al good!" ? Er zullen er nog wel een hoop andere zijn, maar soit.

Men zou ook kunnen stellen dat men met soit kan aangeven dat men met iets of met iemand instemt. Berusting, dus - maar van loutering of van totale overgave is hier hoegenaamd geen sprake.

Wanneer we de geschiedenis even bekijken, komen we tot enkele eigenaardige vaststellingen. Eén verhaaltje dat ik in verband met soit zou willen vertellen, gaat als volgt, en u zult het mij toestaan, waarde lezer, dat ik het even in het Brussels hertaal. De ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley gaat in de Afrikaanse brousse op zoek naar ene doctor Livingstone. Iedereen kent de befaamde uitspraak van Stanley als hij Livingstone eindelijk vindt: "Doktaur Livingstone, neim ik oen?" Tot hier toe niets aan de hand - ware het niet dat de geschiedenis ietwat vergeten is wat Livingstone op die toch wel ludieke vraag antwoordde. Uit welingelichte bron heb ik dat antwoord gekregen, en ik kan het hier als primeur aan de lezer meegeven. "Ja. Just. Ik ben doktaur Livingstone. Mo leustert na neki goo no maa. As 't vè 'n groetis konsultoese es, zaai wel on 't slecht adres!" En wat kon Stanley daarop anders antwoorden dan "Bon. Soit. Dèn stap ik het mo wei af" ? Daaruit leert men, waarde lezer, dat zelfs in de meest afgelegen contreien het woordje soit heel goed van pas kan komen. Soit als paswoord, dus. Als ultieme uitspraak om iedereen, waar dan ook, duidelijk te maken dat de conversatie ten einde is. Of dat men het, zoals gezegd, eens is met wat er tijdens het afgelopen gesprek gezegd of beweerd is.
Wanneer men soit een nog kleurrijker tintje wil geven, dan kan men ons woordje vervangen door "Zeede da! Ge zegt just wa 'k zeulf wou zegge." Maar het heeft natuurlijk weinig of geen zin om iemand meer gelijk te geven dan strikt noodzakelijk is.

Iets korter dan "Soit" klinkt "Ja" of, voor de anglofielen onder ons, "Yes!" U merkt het samen met mij, waarde lezer, dat men met soit alle kanten uit kan. En gelukkig is dat ook het geval met alle andere items die in deze Brusselse Kroniek al aan bod zijn gekomen.

De enige raad die ik wil meegeven, is om soit niet overmatig te gebruiken. Want wanneer men dat wel doet, loopt men het risico beschouwd te worden als iemand die niet meer geïnteresseerd is in de conversatie. U mag soit dus nooit gebruiken als stoplap. Wat eventueel wel kan, is af en toe "Azuu es da!" als surrogaat gebruiken. Maar wie ben ik om iemand over soit de les te lezen en voor te schrijven wat hij of zij ermee moet aanvangen?

Het mag dan misschien een beetje eigenaardig overkomen, waarde lezer, maar ik heb de indruk dat hoe korter een Brussels woordje is, des te meer erover te vertellen valt. Soit is daar hopelijk een goed voorbeeld van.

Tussendoor wou ik nog even kwijt dat ik soit nooit gebruik waar ik het door ofwel kan vervangen. Zo zal ikzelf nooit zeggen: "Soit het ien, soit het ander," maar wel degelijk: "Ofwel 't ien, ofwel 't ander." Maar ook hier heeft alles te maken met hoe iemand onze Brusselse taal aanvoelt: beide opties blijven dus open. Ook op dat gebied kan de Weik van 't Brussels ons inspiratie en verbeelding bieden.

Om te besluiten zou ik zeggen: lot ons waudje soit mo 'n aaige leive hemme. Iets wat ik trouwens van de meeste uitdrukkingen en woorden die ons Brussels rijk is, zou willen zeggen. In de hoop dat ik soit op de een of andere manier op de Brusselse taalkaart heb weten te zetten - of te houden -, verblijf ik... heu... enfin, soit.