Column Freddi Smekens: Spreike

O f we nu in het 'Brussels spreike of ni, spreike' zal altijd met de taal te maken hebben. Af en toe hoor ik hier en daar opmerken: “Ik huur de lesten taai gein Brussels neme spreike!” Veel meer dan: “En ik den?” kan ik daar niet op antwoorden.

Maar toch maak ik van de gelegenheid gebruik om de Brusselaars dee nog Brussels spreike, hier even gerust te stellen. Zonder een taalkundige of socioloog te zijn, maak ik mij toch een bedenking wat ons Brussels betreft. Veel hangt af van woe en wannier we het huure spreike . Voor de ene zal het tijdens een familiebijeenkomst zijn, voor de andere tijdens een herbergbezoek of een toevallige ontmoeting met een stadsgenoot. Maar zowel trouwfeesten als begrafenissen komen natuurlijk ook in aanmerking.

Wie zich echt zorgen maakt over ons Brussels, geef ik graag deze bedenking mee: "We zulle het spreike tot a me zwaaige." En gelukkig begint dat zwaaige voor de meeste Brusselaars pas bij hun laatste snik.

Bij dat alles ontgaat het mij niet dat ook de jongeren onder ons het Brussels nog hanteren. Zo word ik door hen niet zelden geconfronteerd met uitspraken als: "Ik goen a neki eet zegge" of "Leustert na neki no maa!" Op ons Brussels spreike staat stand noch leeftijd.

Natuurlijk zijn er ogenblikken waarop ik mij aan een zekere zelfkritiek moet onderwerpen. Althans wat mijn Brussels spreike betreft. Zo betrap ik er mij bijvoorbeeld op de woorden 'warempel' of 'uiteraard' te gebruiken in plaats van 'nateurlaaik' . En er is nog een ander syndroom dat mij af en toe zorgen baart, waarde lezer. Soms, wanneer ik door een rasechte Brusselaar in onze taal aangesproken word, duurt het enkele seconden alvorens ik zelf naar het Brussels overschakel. Gelukkig zou het mij niet verwonderen dat u af en toe ook met dat verschijnsel te maken heeft.

Even over naar wat anders nu. Niet zelden heb ik de eer om van sommige lezers breeve in 't Brussels te ontvangen. Handgeschreven nog wel! Het plezier dat mij dat doet, moot ik ni onder stoole of banke steike . Vooral omdat het mij sterkt in de overtuiging dat velen onder ons het Brussels en de waarde van onze taal nog liefhebben en koesteren. Maar genoeg daarover. Anders ga ik hier en daar moeten horen da 'k wei ne gruute smool opzet .

Maar we hadden het over spreike . In ons Brussels kan spreike op verschillende manieren omschreven worden. Wat bijvoorbeeld gedacht van babbele , ooitlegge , lameire , feizele , boebele , of teutere ? Maar ook onze woordjes zaaike en zievere kunnen in dat verband uiteraard van pas komen.

Maar zoals hierboven al aangestipt, waarde lezer: "We zulle zwaaige as we duud zaain." In de kist, dus. Want, zoals mijn West-Vlaamse vrienden het zo mooi kunnen zeggen: "Zwijhen es zelver en spreken es hout."

Maar laten we nu even de surrealistische toer op gaan. Nog niet zo lang geleden droomde ik van een papegaai die Brussels sprak. Bij het ontwaken was mijn eerste gedachte: "Ik moot oek zu ne peroquet hemme!" Ondanks de nodige moed en goede wil durfde ik het amper aan om bij mijn vrienden te informeren hoe ik aan zo'n vogel kon geraken. Om mijn vraag enigszins te laten overkomen, pakte ik uit met: "Wa zou da koste, ne peroquet?" Iemand antwoordde mij: "Da kan a wel mier dan teendeuzend balle koste, zenne!" . Na een korte omrekening naar euro's antwoordde ik ietwat stoïcijns: "Den goen ik mèrge keek eite..."

Dat we over spreike moeilijk uitgepraat raken, mag ons zeker niet verwonderen. Een ander aspect van spreike heeft uiteraard te maken met de toonhoogte en het stemvolume van de persoon in kwestie. Wie alles wat hij of zij zegt, steeds weer onderstreept mè e gruut bakkes, komt meestal ongeloofwaardig over. Maar helemaal de fluistertoon aanslaan is uiteraard ook geen optie.

Belangrijk bij wat voorafging, is uiteraard dat er nog Brussels gesprauke weut . Discussies of het nu gaat over Vloms Brussels of Frans Brussels , ga ik liever uit de weg. Dat kan misschien wat eigenaardig overkomen, maar het is nu eenmaal zo, waarde lezer. De uitleg is misschien dat een mengelmoes van twee talen zowel de ene als de andere taal alleen maar kan verrijken.