Column Freddi Smekens: Verandere

H et komt ons allemaal wel voor, waarde lezer, dat we geconfronteerd worden met de bedenking “Alles verandert altaaid.” Daar is uiteraard niets mis mee; het is nu eenmaal zo.

Maar wat nu als iemand die we al een tijdlang niet meer gezien hebben, ons opscheept met "Gaa zaait nog niks veranderd"? Op dat ogenblik kunnen we ons twee vragen stellen: ben ik na eive stoem of eive slum gebleive? In de meeste gevallen zullen we het antwoord schuldig blijven, en maar goed ook. En ook maar goed, waarde lezer, da we allemoe mè zuveul meugelaaik verandering te moeke kraaige.

Een leuke opmerking die ik ooit over verandere mocht opvangen, kwam van een vriend van mij die net verhuisd was. Op mijn vraag "Hoowest in a neut appartement?" kreeg ik een omschrijving die mij altijd zal bijblijven. "Ni al te slecht," antwoordde hij, "allien zaain de meure zu dun da 'k de gebeure van gedacht kan huure verandere." Ik ben beeldspraak en metaforen gewoon, waarde lezer, maar voor één keer dacht ik: awel, awel, doe haaj ik zeulf nuut ni kunne op komme.

Even de stad in, nu. Wandelen en flaneren door Brussel zal velen van ons aanzetten tot de bedenking: "Wat es alles hee toch veranderd!" Uiteraard is dat een vrij logische vaststelling, maar er is nog iets anders aan de hand. Zelfs wanneer we in wijken komen waar alles hetzelfde gebleven is, hebben we iets van: "Vreuger was dat hee gielegans anders." Rondvraag bij mijn vrienden en bij mezelf boden me in zekere zin een oplossing voor dit raadselachtige verschijnsel. Die kwam op het volgende neer: zeulfs as we eeverans komme woe da niks veranderd es, es er toch eet veranderd: waaile.

Van de stad even over naar de tijden. Sommigen onder ons, waarde lezer, zullen verandere afmeten aan in de goojen aaven taaid. Wanneer men daarmee uitpakt, moet ik tot de vaststelling komen dat er voor die personen maar beter niets veranderd was. En toch klinkt die goojen aaven taaid minder pessimistisch dan de verzuchting "'t Es altaaid 't aaigeste." Temeer omdat altaaid 't aaigeste in feite een contradictie is. En er is ook het feit dat klagers die zeggen: "''t Es altaaid 't aaigeste", er zelf nooit iets aan doen om er op de een of andere manier eet oen te verandere.
We staan hier ook even stil bij iemand die maar blijft doordrammen over hetzelfde onderwerp. Om daar paal en perk aan te stellen, zegt men in ons Brussels uiteraard niet "Verandert na astableeft van onderwerp", maar wel degelijk: "Drooit a plakske neki oem."

Bij het begin van deze Brusselse Rubriek had ik het over van gedacht verandere. Welnu, ik heb me in de loop der tijden daaromtrent iets afgevraagd. En wel: wee kan ik het best verdroege? Eemand dee nuut ni van gedacht verandert of eemand dee altaaid van gedacht verandert? Eerlijk gezegd zal ik er nooit uitkomen, en het is goed zo, waarde lezer. Temeer omdat ik niet goed weet tot welke categorie ik zelf behoor. Wel kan ik mij voorstellen dat men het best tot de middenmoot behoort.

Van verandere naar veranderlijk is maar een kleine stap. Het is u misschien ook al opgevallen, waarde lezer, maar wanneer men het in het weerbericht over 'veranderlijk' heeft, dan bedoelt men meestal: van goed naar slecht, en niet omgekeerd. Mo ik kan ma nateurlaaik trompeire...

Wat is er nu zo typisch aan de mens da nuut ni zal verandere? Het eerste wat mij als linkshandige te binnen schiet, is: "Ge zult altaaid ne linkepuut blaave." Maar eigenaardig genoeg kan ik niet meteen op een ander voorbeeld komen. Ik laat het graag aan de lezer over om voor zichzelf ooit te moeke wa er baa hem of heuzeulf ni verandert. Maar dat de mens verandering nodig heeft, wordt bewezen dat hij zeulfs het heur doot verandere. We kunnen er dus van uitgaan dat wannier den taaid stil stoet, het heur nog altaaid zal blaaive verandere. Deze opmerking werd mij onlangs niet bepaald in dank afgenomen. Toen ik mijn argumenten daaromtrent kracht wou bijzetten en begon met "Awel leustert, den taaid van den iene kant en het heur van den andere kant...", werd ik onderbroken met "Hee menneke, drooit a plakske neki oem." Waarvan ik onmiddellijk akte nam.