Column Freddi Smekens: Vergeite

H et kan ons overkomen, waarde lezer, dat we ons afvragen: “Wa ben ik vandoeg waal vergeite?” Vaker zelfs dan: “Wa moon ik naa waal onthaave?” Vergeite maakt nu eenmaal, in goede of slechte zin, deel uit van ons dagelijkse leven.

Het kan wat eigenaardig klinken, maar bepaalde gebouwen, pleinen en andere architecturale bezienswaardigheden die intussen uit het stadsbeeld verdwenen zijn, ben ik nog ni vergeite. Wanneer ik er even over nadenk, zou ik haast durven te stellen dat men selekteef verget. Ooit stelde ik me in het openbaar de vraag: "Hoo komt da na da we zuveul vergeite? En da we in d'ieste ploch vergeite wa we absoleut moote onthaave?" Op die uiteenzetting volgde een gedenkwaardige stilte. Tot iemand opmerkte: "Het ienige wa we nuut ni zulle vergeite, es onze noem en onze gebaurtedoetem." Welnu, waarde lezer, ik heb nooit een bewering gehoord waarmee iedereen zo eensgezind instemde.

We gaan even over naar de Brusselse dooddoener "Verget het mo!" Die gebruikt men in het geval dat men iets als compleet onuitvoerbaar of uit den boze beschouwt. In dat geval kan ook "Da meugde gerust vergeite" van pas komen. Eigenaardig daarbij is dat net wat met "Verget het mo!" aangekaart wordt, het langst in ons geheugen blijft hangen. En hoe is het eigenlijk gesteld met ons Brusselse taalgebruik? Het komt mij af en toe voor een Brussels woord of een uitdrukking vergeite te zaain. Wat ik in dat geval doe, is raad te vragen aan iemand die het beter zou kunnen weten dan ik. Dus vind ik maar een ander uit. Wanneer men mij dan vraagt: "Awel, geift neki 'n exempel," dan geef ik als antwoord: "Ik ken er wel twintig, mo ik zaain ze allemoe vergeite."

Vergeite kan uiteraard tot heel vervelende situaties leiden. Hierbij enkele tips wanneer men niet op iemands naam kan komen. Pak uiteraard nooit uit met: "Ik ben aan noem vergeite..." Ondertussen blijft de vraag natuurlijk: hoo kom ik op de noem van daan pei of dei mei? Hint: "Er zaain minstens teen meense dee dezeulfde veunoem hemme as gaa. En alle teen spreike ze hem anders ooit! Hoo es da na meugelaaik!? Zeulfs gaa, dee ik na al joere ken, sprekt hem anders ooit! Probeit het zeulf mo neki..." De kans dat de persoon in kwestie níét aan uw vraag tegemoetkomt, is zo goed als onbestaande.

Een van de mooie dingen die ons bij dat vergeite kan overkomen, heeft te maken met de geijkte Brusselse uitdrukking: "Ik zou 't deuzend kiere zegge!" Die wordt meestal gebruikt in het geval dat men op een woord moet komen dat ons is ontsnapt. Als antwoord op dat deuzend kiere zegge kan natuurlijk volstaan: "Iene ki es mier as genoeg." Iemand zei mij ooit: "Vergeite? Dat es gelak as nen boek kwaaitspeile woevan ge de noem nemi weut." Mooier zou ik het niet kunnen uitdrukken.

We gaan nu even over naar e trukske om bepaalde woorden, namen of zelfs gebeurtenissen uit de vergeetput van ons geheugen op te vissen. Bij het opzoeken van een woord of plaatsnaam gaat men rustig het alfabet af. Iets in de aard van: "Het begon mè 'n A? Neije... Mè 'n B masscheen?... Oek ni..." Ik wil niemand ontmoedigen, maar wanneer men bij de Z is beland en het nog altijd niet weet, dan hoeft men ni te panikeire. De beste manier om op het woord of de plaatsnaam te komen, is gewoon van vooraf aan te beginnen. Nen anderen truk es gewuun nemi noe te paaze. Op die manier schiet het gezochte item ons meestal vanzelf te binnen. Probeir het zeulf mo neki ooit.

Op menselijk gebied heeft ons vergeite uiteraard ook een belangrijke functie te vervullen. Wat klinkt er bijvoorbeeld mooier wanneer er een oude vete wordt opgerakeld dan: "Mo allei! Woe da ge gaa na auver sprekt?! Da's toch al lang vergeite!" Er bestaan weinig mooiere manieren om op een ander onderwerp over te schakelen.

Stel, om af te sluiten, dat we iemand jarenlang niets laten horen hebben, en dat we vervolgens met de vraag geconfronteerd worden: "Ge woit ma nateurlaaik vergeite..." Dan moeten we altijd een pasklaar antwoord achter de hand hebben. En dat is: "Ik aa vergeite zaain?! Ikke!? Mo ik hem alle doege on aa gepaasd en ik paas nog altaaid alle doege on aa!"