Column Freddi Smekens: Zwaaige

Omdat ik mij de laatste tijd afvroeg: “Wa zou ik na faaitelaaik auver zwaaige kunne schraaive?”, ben ik er nu aan toe. Persoonlijk gebeurt het mij zelden iemand tot zwaaige aan te manen. Het tegenovergestelde hoeft echter niemand te verwonderen.

Zwaaige, waarde lezer, kan ieder van ons, op welk ogenblik dan ook, goed uitkomen. Hoewel, naar mijn bescheiden oordeel althans, zwaaige altaaid zilver zal zaain, en spreike goud es. Omdat zwaaige altijd een vorm van toegeven is.

Maar laten we beginnen met de positieve aspecten van zwaaige te belichten, waarde lezer. Ik begin met vast te stellen dat zwaaige, in tegenstelling tot vele andere fenomenen, gie lawaait mokt. Niet dat ieder van ons zich tot een Charel de Zwaaiger moet ontpoppen, natuurlijk. De wereld zou er dan inderdaad maar triestig uitzien. Ik wou daar nog een ander spreekwoord aan toevoegen: Mè te zwaaige kunde den deuvel kluute. Aan de lezer om dat gezegde even uit te proberen, maar volgens mij zit er wel een grond van waarheid in. En dan is er ook nog de subtiele manier om aan te geven dat men het absoluut niet eens is met wat ons wordt gezegd of voorgeschoteld: in dat geval kunnen we de uitdrukking: "Ik zwaaig" of: "Ik zwaaig al!" gerust voor onze kar spannen.

Uiteraard hoeft men er na die uitspraak niet het zwijgen toe te doen. Ik zou zelfs durven te pleiten voor het tegendeel, en met een gerust gemoed beweren dat zwaaige een even goede aanval als verdediging is.

Op de een of de andere manier voel ik mij altijd wel een beetje gevleid wanneer iemand opmerkt: "Awel, ge zaait zu stillekes...?" Op zo'n ogenblik wordt mij het absolute tegengif geserveerd voor: "G'het waal zuveul babbel op" of: "Wannier gooi aaven teuter na is haave?" Niet dat we ons van het een of van het ander iets moeten aantrekken, maar het gebeurt nu eenmaal dat ieder van ons het op een bepaald ogenblik te horen krijgt. En natuurlijk kan men altijd terugvallen op de Brusselse dooddoener: "Lot ons er auver zwaaige."

Ook na deze uitspraak, waarde lezer, hoeft het ons geenszins te verwonderen dat de discussie over het aangesneden onderwerp in alle hevigheid weer oplaait. Zwaaige kan dus, zou ik als dichter zeggen, zowel een wapen als een schild zijn.

Nu we toch in de beeldspraak beland zijn, wou ik even de opmerking: "Zwaaigt stil!" aanhalen. Daarbij heb ik mij steeds afgevraagd of men ook op een andere manier dan in stilte on zwaaige too kan zaain. Bij dat alles wil ik onderstrepen dat de grote Russische schrijver Dostojevski volgens mij ongelijk had toen hij uitpakte met: "Iemand die zwijgt, is mooier dan iemand die spreekt." "Da's masscheen omda ge zu nen gruuten babbeleir zaait," hoor ik daar zeggen. En nu ik toch de ijdele toer op ga, wou ik ook even aanstippen dat ik het niet helemaal eens ben met Confucius' uitspraak "Horen, zien en zwijgen." Ik zou hier zwaaige vervangen door van a bakkes moeke. Of de lezer het met dat laatste eens is, laat ik graag in het midden.

Laat mij er toch aan toevoegen dat zwaaige ons hoe dan ook altijd van pas kan komen. Die laatste stelling kan gemakkelijk bewezen worden. Door bijvoorbeeld na te gaan hoe vaak we de uitspraak: "'k Haa beiter niks gezeid" al gebruikt hebben. Maar laten we wel wezen, waarde lezer: alles komt er volgens mij op neer om zwaaige aan te wenden wanneer het ons uitkomt. En zeker niet te zwaaige as we eet te zegge hemme. En uiteraard hem ik auver zwaaige nog 't ien en 't ander te zegge. Maar ergens heb ik gelezen dat zwaaige de broeder van de beleefdheid is. En voorlopig wil ik mij daar wel naar schikken, hoewel dat uiteraard niet gemakkelijk zal zijn - de lezer die mij een beetje kent, zal zich dat gemakkelijk kunnen voorstellen.

Wa valt er na nog mier auver zwaaige te zegge? In feite veel meer dan we op het eerste gezicht zouden vermoeden, waarde lezer. En zeker wil ik aanhalen wat mijn kunstbroeder Bertus Aafjes uit zijn pen liet vloeien: 'als de bloemen konden spreken zouden ze zwijgen'. Veel heb ik daar niet aan toe te voegen.