'Dansaertvlamingen' op Streamz: ‘We houden onze generatie een spiegel voor’

Voor haar Instagrampagina Dansaertvlamingen observeerde Sara Leemans de stedelijke middenklassenmillennial in haar wijk. In de Streamz-serie gebaseerd op haar posts is Brussel helemaal weggefilterd. “Daar voel ik me schuldig over.”

Ik weet het: ik ben een wandelend cliché,” zegt Sara Leemans (32) aan het einde van het dubbelinterview met Jan Boon. Hij is de regisseur van de nieuwe satirische comedyshow Dansaertvlamingen, zij schreef het scenario. “Opgegroeid in de Rand, ergens tussen Asse en Wemmel, gestudeerd aan de VUB, vijf jaar in Elsene gewoond en daarna vijf jaar in het centrum in de Kartuizerstraat, en dan verhuisd naar – het Antwerpse – Berchem, omdat de huizen daar goedkoper waren.”

Toen de tv-maakster anderhalf uur eerder café Le Coq binnenstapte, bleken we precies op de plek te zitten waar een mooi deel van haar jaren als twintiger zich hadden afgespeeld. Terwijl ze aanschuift aan het tafeltje met zicht op de Ortsstraat wordt ze zelfs wat nostalgisch.

Door het succes van haar Instagrampagina – haar account zit inmiddels aan 66.000 volgers – kon ze haar ideeën, die inmiddels scenario's waren geworden, pitchen bij productiehuizen. Nu vormt ze een tandem met Jan Boon (42), een regisseur die zijn strepen verdiende in de reclamewereld.

Ook hij heeft een geschiedenis met onze plek van afspraak. “Ik heb aan deze tafel nog scenariolessen gehad. Voor mij is dit dus net zo goed een beetje thuiskomen.” Al waren hij en Leemans vroeger stadgenoten en zijn ze het nu opnieuw, qua karakter kunnen de verschillen haast niet groter.

Leemans is introvert en geen grote prater. Ze twijfelt, wikt en weegt. “Ik had een meme gemaakt van een man die zich verontschuldigde bij zijn zoontje omdat ze de hond hadden moeten laten gaan. Hij paste niet meer bij het interieur. Zelfs bij zo'n kolossale uitvergroting twijfel ik of mensen doorhebben dat het niet echt is.”

De extraverte Boon is wel een haantje-­de-voorste. Als een stormram fileert hij zijn generatie, te beginnen bij zichzelf. “Op een feestje aankomen vol mensen die je niet kennen en proberen iets interessants te zeggen om toch maar een goeie indruk te maken: het zit in mijn DNA.”Maar beiden zijn ze er rotsvast van overtuigd dat hun fictiereeks de first world problems en -frustraties van de goedverdienende hippe millennial (en dus ook een beetje de hunne) een spiegel voorhoudt die hen kan helpen om weer met beide voeten op de grond te belanden.

Om misverstanden te voorkomen: wie bedoelen jullie precies met Dansaertvlamingen?
Sara Leemans: Ik voel me schuldig dat de tv-reeks niets meer met Brussel te maken heeft. Ze is wel ontstaan uit het socialemedia-account waarvoor ik satirische observaties verwerkte toen ik hier nog in de buurt woonde en werkte. Ik zag dan bijvoorbeeld generatiegenoten in lange zwarte jassen en witte sneakers met plantjes zeulen die ze op de multiculturele Zuidmarkt gekocht hadden. Daar kon ik iets mee, net als met de totebags van Passa Porta en met de matcha latte's slurpende hipsters, die ik toen ik erop begon te letten meer en meer zag. Die observaties combineerde ik steevast met een kwinkslag en een stockfoto. Ik had het ook over mijn filosofiestuderende vrienden kunnen hebben, maar die woonden in Schaarbeek. Ik liep hier rond en noemde mijn pagina 'Dansaertvlamingen Be Like' (later kortweg Dansaertvlamingen, red.).

Ondertussen zijn mijn observaties al lang niet meer aan een bepaalde locatie gebonden. Ze bundelen eerder de typische kenmerken van een generatie. Mijn generatie, stedelijke millennials die alles online delen en daardoor haast geïndoctrineerd worden om dezelfde dingen mooi te vinden.

In de betekenis waarin wij de term voor de serie gebruiken vind je Dansaertvlamingen dus overal waar er hippe koffiebars en biomarktjes zijn met natuurwijn. Precies omdat het verwarrend kan overkomen, zeker voor Brusselaars, is er lang gedebatteerd over de titel. We hebben uiteindelijk de naam van de Instagrampagina behouden. Het kind moest een naam hebben.

Jan Boon: Voor mij gaat de reeks over een soort gedrag dat iedereen kan stellen. We willen de wijk zeker niet stigmatiseren, ik ben hier zelf opgegroeid. Toch is het ergens een beetje de Belgische Hollywood Hills. Je weet wel, waar de hippe millennials uit Los Angeles samentroepen. Al is het natuurlijk ook een strategische keuze om voort te bouwen op iets dat al succes had.

Laten we nog even terugkeren naar het begin, Sara. Wanneer had je door dat je Instagramaccount aansloeg?
Leemans: Toen ik tijdens de eerste lockdown plots veel meer volgers begon te krijgen. Blijkbaar had ik toch een gevoelige snaar geraakt en herkenden veel mensen zich in mijn observaties. Iedereen begon ineens zuurdesembrood te bakken of trok eropuit in de natuur om vervolgens een foto van zijn tent op een of andere Vlaamse heuvel te delen. Al die lockdownclichés hebben mijn account een boost gegeven. Ook toen al kon je niet al mijn 'Dansaertvlamingen' over één kam scheren. Dat kan met de personages uit de reeks nog minder. In sommige herken ik mezelf. Andere staan erg ver van mij, af zoals de immomakelaar of de finance coach. Er zit karikaturale marketingspeak in, maar ook gewoon overdreven menselijk gedrag. Tijdens een strandwandeling denken dat het lullig is om je om te draaien bijvoorbeeld, terwijl je heel goed weet dat het niemand anders wat kan schelen.

In welke sketch herken je je het meest?
Leemans: Misschien wel die over de therapiesessie 'ongevraagd je mening geven'. Soms staan we allemaal klaar met een mond vol oplossingen, terwijl je gesprekspartner vooral nood heeft aan een schouder en een luisterend oor.
Boon: ​​​​​​​Grappig dat je net die sketch aanhaalt. Ik heb met mijn vriendin een afspraak dat wanneer ik weer aan het mansplainen ben, ze met haar hand mag aangeven dat ik mijn mond moet houden. Helemaal terecht!

Ik heb de eerste drie afleveringen van de serie bekeken en kreeg maar geen voeling met de erg gestileerde, nogal antipathieke personages. Maar dat zal wel aan mij liggen, een Gen X-er, nog opgegroeid zonder smartphone en internet.
Boon: Dat lijkt me inderdaad een van de grootste verschillen tussen onze generaties. De geldingsdrang waarmee wij zijn opgegroeid was veel explicieter. Wij moeten op Instagram aanwezig zijn. Wij moeten in een gesprek laten weten dat we interessant zijn. Anders denken we dat we niet bestaan.
Leemans: ​​​​​​​We worden voortdurend geconfronteerd met elkaars levens en hebben de indruk dat we aan veel meer verwachtingen moeten voldoen.

Was het voortuintje van de boomers de verre voorbode van de Instagramaccount van de millennial?
Boon: Goeie vergelijking. Met dien verstande dat je dat voortuintje er in weinig tijd piekfijn kon doen uitzien, terwijl sociale media voortdurend inspanning vragen. Bovendien kon je vroeger niet binnenkijken. Onze generatie heeft haast geen binnen meer. Daarom zitten we constant met het gevoel dat we het niet zo goed doen als onze vrienden. Ik herken mezelf dus heel erg in die geldingsdrang die we in onze sketches constant op de korrel nemen. Iedereen die mij tegenkomt weet bijvoorbeeld binnen de vijf zinnen dat ik naar Burning Man in Nevada ben geweest en welke wereld daar voor mij is opengegaan. Zo'n etaleergedrag is er bij onze generatie echt ingepropt en houden we in de reeks een spiegel voor.
Leemans: ​​​​​​​Het is natuurlijk gewoon menselijk te willen dat anderen je graag hebben. Ik herken me daarom niet in de karikaturen en uitvergrotingen die we ervan gemaakt hebben, wel in sommige kleinmenselijke trekjes. Niemand is zoals Philippe (de snob uit de rubriek 'Meerwaarde zoeken met Philippe', red.), maar ik heb ook weleens iets gezegd waarvan ik niet honderd procent zeker was dat het klopte. Gewoon omdat ik niet dom wou overkomen. Het is een vorm van onzekerheid waar wel meer mensen mee zitten: Ik zal maar doen alsof, anders val ik uit de boot. Je moet al heel sterk in je schoenen staat om toe durven te geven dat je het niet weet.

Maar als wat anderen posten de maatstaf is, ga je al snel nog meer op elkaar lijken, terwijl jullie millennials net dwepen met …
Leemans: … authenticiteit. Ik weet het. (Lacht)
Boon: Je hebt toch ook een sketch geschreven over iemand bij wie de vraag of ze Get Ready! echt goed vindt of alleen maar 'ironisch' goed bijna tot een persoonlijkheidscrisis leidt?
Leemans: Ja, terwijl het natuurlijk niet zou mogen uitmaken. Goed is goed.
Boon: Ik zoek die grens zelf ook constant op. Dan wil ik een porseleinen leeuw kopen om naast mijn schouw te zetten en vraag ik me af of ik dat nu echt mooi vind of niet.

Zo'n schabouwelijk decoratiestuk dat vroeger aan de inkom van elke tegel- of tapijtwinkel stond?
Boon: Exact! Zo eentje wil ik!
Leemans: Maar je vindt dat natuurlijk mooi omdat je die nu overal ziet. De trend is opgepikt door je brein. Zo ging het ook met marmer, dat nu echt overal opduikt, zelfs op laptoptafels.
Boon: Ik ben het stuk marmer van mijn keukentafel gaan kiezen in een marmer­sloperij in Berlijn. Ik heb keiveel betaald om het te laten overkomen, gewoon omdat ik hoop dat mensen die bij mij over de vloer komen zouden zeggen: “Amai, schoon stuk marmer!” Als buitenstaander kan je dat redelijk onnozel vinden, maar ik word er oprecht blij van. Zeker als ik tijdens een conf (conference call, red.) mijn camera zo kan draaien dat er een beetje van dat marmer in beeld komt.

Jullie personages kunnen het wat breder laten hangen. Ze behoren tot een zekere (hogere) middenklasse?
Leemans: Er hangt nu eenmaal een prijskaartje aan de levensstijl van deze millennial. Ik vind dat we daar eerlijker over moeten zijn. Soms denken we dat we iets moeten hebben, terwijl dat eigenlijk niet nodig is.
Boon: Eigenlijk willen we twee dingen: de kijkers laten lachen én laten stilstaan bij hun eigen gedrag. Bij mezelf is dat alvast gelukt. Dit is het meest autobiografische dat ik ooit heb gemaakt. Het zit zoveel dichter op mijn vel dan mijn regiewerk voor Wat Als?, dat veel absurdistischer was. Ik klink misschien pretentieus, maar ik vind het ook waardevoller. Door Dansaertvlamingen te maken kan ik eindelijk tegen mezelf zeggen: misschien heb je die porseleinen leeuw toch niet nodig. (Lacht)

Dansaertvlamingen, vanaf donderdag 16 maart op Streamz.