De tv-serie ‘Putain’ is een toek oep a bakkes

In Putain, de nieuwe fictiereeks van Frederik Daem en Zwangere Guy, zoekt een stel jongeren zijn weg door de hoofdstedelijke jungle. Zo moeilijk is hun pad, zo sprekend is de manier waarop ze acteren.

Opgroeien in Brussel kan een feest zijn, kleurrijk, divers, uitdagend. Maar vaker nog toont de stad zich in al haar hardheid, en houdt ze je meedogenloos een spiegel voor. Dat ervaart Gigi, een zeventienjarige jongen die het thuis aftrapt wanneer zijn moeder opnieuw aanpapt met haar ex en ze beiden hervallen in hun drugsverslavingen.

“Hij gaat weg of ik ga weg, een van de twee,” stelt Gigi haar onverbiddelijk voor een dilemma dat ze niet wil oplossen. Bij zijn vader wil hij wel, maar kan hij uiteindelijk niet terecht, want die ontloopt zijn verantwoordelijkheden en kampt met geldproblemen. Dus belandt Gigi op straat, of in het beste geval bij zijn vrienden op de sofa.

Tussen woede en machteloosheid

Het is geen toeval dat de tiendelige Streamz-reeks Putain de levensloop van Gorik van Oudheusden, alias Zwangere Guy, echoot. De rapper leverde samen met schrijver Frederik Daem het originele idee voor de serie. Uit onvrede met zijn moeder en stiefvader trok hij op zijn veertiende het huis uit en ontdekte hoe vrienden een tweede familie konden worden. Dat parcours beschreef hij al uitvoerig in de albums die hij solo en met STIKSTOF uitbracht.

Putain verbeeldt uiteindelijk niet nauwgezet het leven van Van Oudheusden maar dat van talloze Brusselse jongeren die hun weg zoeken in de grootstedelijke jungle. Dat lijkt op het eerste gezicht zonde, maar het maakt de reeks alleen maar rijker.

Van Oudheusden speelt zelf de vader van Gigi. Hij duikt op in aflevering drie (we zagen de eerste vier afleveringen), en het is, toegegeven, even wennen om zijn alias Zwangere Guy níét te zien. Maar de rapper die straks ook opdraaft in Comeback met Veerle Baetens, acteert soberder dan het explosieve personage dat hij op het podium kan zijn. Achter zijn tirades tegen het systeem schuilt een kwetsbare, twijfelende vader, eigenschappen die hij de voorbije jaren ook als rapper ontblootte. Wanneer hij samen met zijn zoon van op een weide buiten de Brusselse ring naar de torens van Ganshoren tuurt, voel je dat hij zijn hele jeugd mee in de rol trekt.

Putain is niet minder dan een voenk oep a cabine, om het in het Brussels te zeggen, en dat dankt de reeks in de eerste plaats aan het jonge grut. De casting van Gigi, zijn vrienden en zijn zus duurde een eeuwigheid, maar die toewijding heeft zijn vruchten afgeworpen. Liam Jacqmin, die de rol van Gigi op zich neemt, had geen enkele acteerervaring, maar het lijkt alsof hij zijn hele leven niets anders gedaan heeft. Achter zijn blik zit tegelijk een stoere én kwetsbare jongen die meteen je hart kaapt. Net zo innemend zijn Victoria Djamusala, Felix Heremans en Hind Bouabid, die met veel flair Brusselse jongeren met al hun verzuchtingen, twijfels en verlangens neerzetten.

“Je bent zo’n groot cliché,” fulmineert Gigi’s klasgenoot Zola, “basic white boy met een moeilijke thuissituatie en iedereen moet medelijden hebben met uw domme kop terwijl dat gij alleen maar aan uw eigen denkt.” De reeks zit vol met korte, gevatte observaties over hoe jongeren vandaag opgroeien in de grootstad, geprangd tussen dromen, ambities en een gekwetst zelfbeeld, woede en machteloosheid.

Sappige taalmix

Hun taaltje, een smakelijke stoemp van Brussels, Vlaams, Frans, Engels en Arabisch, is heerlijk, lekker sappig, maar ook rauw en hard. Die taalmix geeft de jonge personages extra authenticiteit en kleur, ze weerspiegelt de diversiteit van de stad, maar ook de complexiteit van de Brusselse jeugd. De jonge acteurs stelen sowieso de show. Maaike Neuville lijkt niet helemaal te geloven in haar rol als schooldirectrice en worstelt met een Brusselse tongval. Ook bij Liesa Van der Aa, die als de moeder van Gigi wel een getroebleerde kant toont die we nog niet van haar kenden, zit dat accent soms in de weg. Pierre Boeraeve van Studio Boksstal is dan weer hilarisch in de rol van kledingmarchand en pseudofilosoof Yves.

De kleurrijke personages ten spijt lijkt de echte hoofdrol weggelegd voor Brussel, dat rauw en onverbloemd in beeld komt. Na Roomies is dit opnieuw een serie die de ziel van de hoofdstad in enkele rake, soms absurde pennentrekken weet te vatten. “Ik heb meer levens dan een kat,” zegt de dakloze Isaiah in de eerste aflevering, maar toch overlijdt hij diezelfde nacht eenzaam en bevroren op een bankje in het hart van de stad. Wie de sleutel heeft, leeft in het paradijs, de rest sterft in de kou. “Une larme qui tombe toute seule / Pour ressentir une haine / Mais laisse-moi rêver quand même,” zingt de jonge revelatie Gala Gadot in de door Zwangere Guy gecureerde soundtrack, die net zo rauw is als de serie zelf.

“Deze stad verstikt ons,” schermt Fabrice (een sterke Roda Fawaz), de ex waarmee de moeder van Gigi in de roes hervalt. “We worden verpletterd,” zegt hij over de stad die je even hard kan liefhebben als kan haten. Regisseur Deben Van Dam (Over water) vond voor zijn rauwe maar eerlijke filmstijl inspiratie in Cidade de Deus, de twintig jaar oude cultfilm van Fernando Meirelles en Kátia Lund over een stel kids in een favela in Rio de Janeiro. Zijn cuts zijn scherp, maar zijn camerawerk is niet overhaast. Knap hoe hij shots secondenlang durft aan te houden zonder aan spanning in te boeten, al mag de serie na vier afleveringen nog wat aan snedigheid winnen.

Putain doet nadenken over het precaire van familiebanden en het belang van vrienden in een maatschappij die individualisme en alle bijbehorende uitwassen kweekt. “Tout seul, on va toujours plus vite,” vat de Brusselse rapper Peet het samen op de soundtrack, “Ensemble, on va beaucoup plus loin.” Een leuze die telkens aan het begin van elke van de tien afleveringen langzaamaan ontbloot wordt. Putain, met de p van puik.

De serie Putain is vanaf vandaag te zien op Streamz