De jaren 80: drie BRUZZ-lezers delen hun strafste verhalen

De jaren tachtig worden vaak somber bekeken door de aidsepidemie, leegstaande gebouwen en ophefmakende politici. Maar voor sommigen brachten ze ook zelfontplooiing en vrijheid. BRUZZ-lezers Erwin, Stella en Hilde delen hun meest treffende verhalen die plaatsvonden in het Brussel van de jaren 80.

Erwin Abbeloos (55): 'Als homo kon je niet langs de Anspachlaan lopen'

Erwin moest op zijn zeventiende noodgedwongen al op eigen benen leren staan. Hij verliet in 1985 zijn ouderlijk huis nadat hij vertelde dat hij op mannen viel. Zijn ouders accepteerden zijn geaardheid niet. Hij vestigde zich daarop in het stadscentrum van Brussel en was meteen onder de indruk. “De mogelijkheid om zelfstandig te zijn, het wilde karakter van de stad en zelfs de vuiligheid vielen meteen op.”

De cafécultuur speelde toen een centrale rol in Erwin’s leven: hij bezocht regelmatig Het Rijk der Zinnen en La Reserve. “Dat zijn homocafés waar je moest aanbellen om binnen te kunnen. Ik hoopte altijd dat de deur snel zou opengaan, omdat je anders kon aangevallen worden op straat”, aldus Erwin. Volgens hem kon je op die plekken jezelf zijn, maar moest je bij het buitengaan opletten voor geweld.

Zo waren er ook no-go zones, zoals de Anspachlaan en de Sint-Gorikshallen. “Als homo kon je daar niet langslopen, want je liep het risico om in elkaar geslagen te worden.” In de jaren tachtig braken hiv en aids uit, aandoeningen die toegeschreven werden aan de vier H’s: “homo’s, heroïnegebruikers, Haïtianen en mensen met hemofilie”, aldus Erwin.

Van condooms was toen geen sprake, aangezien de overheid toen het gebruik van het voorbehoedsmiddel niet promootte, nog minder als het ging over seks tussen twee mannen. “Ik was in de fleur van mijn leven, mijn lichaam stond in brand, want ik wilde seks. Ook al was de hiv-dreiging groot, het belette mij niet om af te spreken. Toch stapte ik met schaamte naar de apotheker om condooms aan te schaffen.”

Hoewel de jaren tachtig gekleurd werden door een aidsepidemie en een sterk onveiligheidsgevoel, kijkt Erwin met nostalgie terug naar die periode, en dan vooral dankzij de muziek die werd gemaakt door iconen zoals ABBA en Madonna. “Die laatste bewees dat het oké was om jezelf te zijn en je nooit spijt moest hebben van je daden.”

Stella Prieto (60): 'Een pak veiliger op een Brusselse bus dan op een Colombiaanse'

Op 7 december 1986 zette de 24-jarige Stella haar eerste stap op Europese bodem, toen ze landde in Zaventem. Voordien had ze heel haar leven lang in Bogotá, de hoofdstad van Colombia, geleefd. Daar heersten angst en terreur door de opstandige FARC, de Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia, en de golf van cocaïne die het land overspoelde. In vergelijking met Bogotá vond Stella Brussel een verademing. “Zoals vele andere mensen met een migratieachtergrond, was ik op zoek naar vrijheid, veiligheid en een betere levenskwaliteit.”

Brussel was voor Stella een stad vol mogelijkheden, in tegenstelling tot het drukke Bogotá. De stad had zijn grimmige kanten met lege of afgebroken gebouwen, maar toch vond ze het naar eigen zeggen een charmante plek. Het openbaar vervoer was goed georganiseerd en ze was onder de indruk van de snelheid waarmee je door de stad kon reizen. “Op een Brusselse bus voelde ik me ook een pak veiliger dan op een Colombiaanse.”

Elke zaterdagnacht stond Stella tot in de vroege uurtjes te dansen in de Baranoa, een inmiddels verdwenen danscafé gelegen in de Rijkeklarenstraat. Daar ontmoette ze andere latino's, die later haar beste vrienden zouden worden. “Het was een plek waar iedereen welkom was, dus ook queer mensen. Daar was geen ruimte voor discriminatie, alleen maar om los te gaan op aanstekelijke deuntjes.”

Maar het was niet altijd makkelijk voor Stella, want toen was Brussel nog geen multiculturele metropool zoals vandaag. Mensen met een migratieachtergrond werden vaak scheef bekeken en racistisch behandeld. Stella werd regelmatig geconfronteerd met opmerkingen als "ga terug naar je eigen land". In het begin lachte ze het weg, omdat ze niet begreep waarom ze werd gehaat. Maar de angst om fysiek aangevallen te worden, was te groot om voor zichzelf op te komen. "Hoewel racisme niet verdwenen is, heb ik de indruk dat mensen tegenwoordig meer durven opkomen voor zichzelf."

Hilde Verbeken (56): 'We stapten als 17-jarige in de auto bij een wildvreemde man'

Hilde was zeventien jaar in 1984. Zij werkte samen met een vriendin als jobstudent in het Beursgebouw. Met een stompje krijt noteerden ze op grote borden de koersen van die dag. Na drie uur werken, trokken ze de stad in om nieuwe dingen te ontdekken.

Dat gebeurde soms op de meest vreemde manier. Na een dagje werken op de Beurs met haar vriendin werd ze op een dag verrast door een wildvreemde man, die hen voorstelde mee een ritje te doen met de wagen, een Mercedes die leek op een lijkwagen. “Nu klinkt dat waarschijnlijk een beetje raar dat twee meisjes van zeventien met een oudere man meegaan. Maar toch deden we het.”

Maar wat bljikt? “Het was niemand minder dan Jules Imberechts, eigenaar van de jazzclub Le Travers in Sint-Joost-ten-Node.” Gedurende twintig jaar was de club een van de epicentra van de jazzmuziek.

Op die manier hebben ze een paar grote namen zien optreden zoals Johan Verminnen en Philip Catherine. “Ons hart voor Brussel is opengebloeid en ik heb dan beslist om te gaan studeren aan de VUB." Ondertussen woont ze niet meer in Brussel, maar wel in Lier alhoewel haar job haar wel nog in Brussel ankert. “Het is interessant om afstand te kunnen nemen van de stad, al is het maar om dan te beseffen hoe graag je de stad kan zien.”