Dieselroet treft vooral autobestuurder

Automobilisten in Brussel worden op de weg 5 keer meer blootgesteld aan black carbon, de ultrafijne roetstoffen, dan binnen. Bij gebruikers van bus, tram en metro en ook fietsers zijn de concentraties van de gevaarlijke deeltjes 3 tot 4 keer hoger. Voetgangers en treinreizigers komen er het best van af, zo blijkt uit jarenlange metingen van 276 geselecteerde vrijwilligers in Brussel.

Leefmilieu Brussel en bevoegd minister Céline Fremault stellen vandaag de resultaten voor van de studie ExpAIR. Daarbij droegen 276 vrijwilligers in Brussel van 2013 tot april 2017 elke dag een meettoestelletje op werkdagen en meer bepaald tijdens hun verplaatsingen met verschillende transportmiddelen. Zo konden ze de luchtvervuiling in Brussel, en meer specifiek de concentraties van de ultrafijne stoffen ‘black carbon’ of (diesel)roet in kaart brengen.

Die meetresultaten werden afgezet tegen concentraties van black carbon binnen in huis. Daarbij hoeft het in eerste instantie niet te verbazen dat onze blootstelling aan black carbon veel groter is in het verkeer, namelijk drie keer hoger, dan in de binnenlucht. Op de werkplaats is de blootstelling gemiddeld het laagst, gevolgd door de lucht thuis en in groene zones. (lees verder onder de grafiek)

Nabijheid bij autowegen is doorslaggevende factor
Maar op basis van de metingen is het vooral mogelijk om na te gaan welk transportmiddel de gebruiker het meeste blootstelt aan black carbon. Daarbij zijn automobilisten er het slechtst aan toe, met concentraties die ongeveer 5 keer hoger liggen dan binnen. Opvallend is dat ook gebruikers van bus, tram en metro, maar ook fietsers hoge concentraties black carbon binnenkrijgen, namelijk 3 tot 4 keer hoger dan binnen.

Voetgangers worden veel minder getroffen, met maar de helft van de concentraties waaraan autobestuurders worden blootgesteld. Maar het gezondste vervoersmiddel op het vlak van black carbon-concentratie is de trein. Dat valt te verklaren door het feit dat treinreizigers zich minder nabij autowegen bevinden. (lees verder onder de grafiek)

Naast het onderscheid per vervoersmiddel, valt ook op dat de concentraties van de ultrafijne stof gemiddeld 2 tot 3 keer hoger liggen in een ‘canyon street’, smalle straten met hoge gesloten bebouwing aan beide zijden van de straat, dan in een open straat.

Luchtvervuiling in kaart
Wanneer we die luchtvervuiling in kaart brengen binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, vallen er weinig verrassingen te noteren. Het zijn voornamelijk de drukke verkeersaders zoals de kleine Ring, de Wetstraat, de Belliardstraat, de Leopold II-laan en -tunnel en de assen die naar de autostrades leiden die rood kleuren. (lees verder onder de kaart)

In het algemeen kunnen we stellen dat, tijdens de spits, maar een vijfde van alle wegen tussen de 1 en 2 ùg/m³ blijft op het vlak van black carbon-concentratie. Buiten de spits is dat bijna de helft. Erg hoge concentraties boven de 5 ùg/m³ vinden we tijdens de spits op 3,5 procent van de wegen en buiten de spits amper.

Leefmilieu Brussel belooft binnenkort een veel gedetailleerdere kaart op haar website te zetten, waarbij burgers kunnen nagaan hoe het gesteld is met de luchtvervuiling op hun belangrijkste trajecten.

Gevaarlijk voor de gezondheid
Black carbon of (diesel)roet is door diens ultrafijn karakter gevaarlijk voor de gezondheid. Het kan zorgen voor een afname van de longfunctie, vooral bij kinderen en patiënten die lijden aan ademhalingsproblemen, maar ook zelfs ontstekingen van het autonome zenuwstelsel veroorzaken. Er zijn ook verbanden vastgesteld tussen de blootstelling aan fijnstofdeeltjes en het risico op kanker, waarbij de roet uit dieselmotoren het ergste effect heeft.

Dat weet ook bevoegd minister van Leefmilieu Céline Fremault (CDH). “We moeten sterke structurele maatregelen nemen om de luchtkwaliteit te verbeteren voor de gezondheid van de Brusselaars. Het is dan ook met dit doel dat een regionale lage emissiezone (LEZ) zal worden opgesteld in Brussel vanaf 1 januari 2018.”

De minister zegt dat het ook essentieel is om het publiek hierover te informeren. “In dit opzicht is de kaart als resultaat van het project ExpAIR een belangrijk hulpmiddel voor de inwoners en de overheid”.