Directeurs Muntpunt en BRUZZ : 'Weet de Vlaamse regering wel wat wij doen?'

De besparingen van de Vlaamse overheid betekenen dat BRUZZ moet snoeien in de personeelsbezetting. “Noem het een geluk bij een ongeluk, maar volgend jaar gaan drie van onze werknemers met pensioen. Die worden niet vervangen. Er liep een tijdelijk contract af in december, dat ik niet kan verlengen. Ook zal ik minder freelancers kunnen inzetten.” Ook Muntpunt vangt de besparingen op door personeel dat met pensioen gaat niet te vervangen.

Leemans en Mariens kunnen bogen op een lange managementcarrière in de privésector. Dat verklaart volgens hen waarom ze voorlopig nog niet op de barricades staan nu er aan hun budget wordt gemorreld. “Wij zijn het gewoon om dan aan tafel te gaan zitten en te praten,” zegt Leemans. “Om proberen te overtuigen met argumenten en cijfers.” Alleen: die kans hebben ze nu niet gekregen. “De overheid heeft met niemand gesproken,” zegt Leemans. “Het duurde in vergelijking met vorige keren veel langer om een Vlaamse regering samen te stellen, maar de begroting werd wel snel snel afgeleverd. Er was geen tijd om te praten. Ik moest mijn begroting voor 2020 al midden oktober indienen.”

Ook Mariens moest snel een nieuw budget opmaken. “We hebben deadlines die we moeten halen,” zegt hij. “Ook al stond ik met mijn rug tegen de muur, toch heb ik mijn verantwoordelijkheid genomen, me loyaal gedragen en een budget opgesteld. Maar we hebben een opdracht gekregen voor vijf jaar: daar staat een budget van de overheid tegenover en net voor de start van het laatste jaar wordt daarop bespaard. Dat mag. Dat staat in de kleine lettertjes van de beheersovereenkomst, maar het voelt toch alsof ze de spelregels veranderen, terwijl de match nog volop bezig is.”

Leemans en Mariens hebben er begrip voor dat er bespaard moet worden. Dat ze nu reageren, heeft met de toekomst te maken. Door het niet-indexeren van een deel van hun middelen moet zowel BRUZZ als Muntpunt het sinds hun ontstaan elk jaar met minder doen. Mariens heeft het uitgerekend. “Iemand die in het begin van de beheersovereenkomst, die inging op 31 december 2015, 100 euro verdiende, zal op het einde van die beheersovereenkomst in 2020, door de indexeringen ongeveer 108 euro verdienen. Geld dat ik uit mijn werkingsmiddelen moet halen, want de dotatie van de Vlaamse Gemeenschap werd slechts gedeeltelijk geïndexeerd en die van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) zelfs helemaal niet.”

En dat wringt. Zeker omdat zowel Muntpunt als BRUZZ nog altijd groeit. Muntpunt verdubbelde sinds eind 2013 zijn aantal leden en gebruikers. Ook BRUZZ kan jaar na jaar betere cijfers voorleggen.

Niet rationeel

Ook de manier waarop er bespaard wordt, kan op weinig goedkeuring rekenen. “Als je in een privébedrijf moet besparen, dan zeg je niet dat je in alle afdelingen zes procent wil knippen. Dan bekijk je waarop je wil inzetten en bespaar je op die dingen waarop je minder kan of wil inzetten,” zegt Leemans. “Zes procent op alles is net geen keuzes maken. Het is niet rationeel,” oordeelt Mariens.

“Als ik het Vlaamse regeerakkoord lees, dan zie ik om de haverklap thema's opduiken waar wij mee bezig zijn,” zegt Leemans, en hij somt op: “Vlaams literatuurcanon? Zetten we op in. Mediawijsheid? Muntpunt heeft net Medialab opgericht om daaraan te werken. Ons aanbod om Nederlands te oefenen is vandaag vijf tot zes keer groter dan een aantal jaar geleden, nog zo'n speerpunt volgens het Vlaams regeerakkoord. Ik zie in alles dat de politici niet weten waarmee wij bezig zijn. Ik heb het moeilijk met dat gebrek aan nieuwsgierigheid.

Soms vraag ik me af of ze onze jaarverslagen wel lezen.”
“Weet de overheid hoe we dat doen?” vult Mariens aan. “Wij halen inderdaad ook inkomsten uit reclame, maar beseft de overheid dat die markt is ingestort voor ons? Dat komt nog boven op die ingrepen van de regering.”

“Ook wij zitten in die situatie. Ons verdienmodel is beperkt, en zelfs dat staat onder druk,” zegt Leemans. “Vroeger haalden we geld uit de verhuur van cd's en dvd's, dat is voorbij. Ons bedrijfsmodel heeft zijn waarde en nut bewezen, maar stilaan zitten we aan het einde van het verhaal. Misschien is het tijd om te vertrekken vanaf een wit blad.”

Beheersovereenkomst

Zowel BRUZZ als Muntpunt moet volgend jaar een nieuwe beheersovereenkomst onderhandelen met de overheden die de subsidies geven. Dat is het moment om het businessmodel van alle Vlaams-Brusselse instellingen te bekijken. “We doen nu al dingen samen,” zegt Jo Mariens. “De verkiezingsshow van BRUZZ in Muntpunt, onze 11 juli-uitzendingen, bijvoorbeeld. Misschien kunnen we nog meer samen doen.” “Dat geldt voor alle Vlaams-Brusselse instellingen,” geeft Leemans mee. “We moeten nagaan wat we samen kunnen doen. Op het vlak van huisvesting bijvoorbeeld of IT.”

Dat Leemans en Mariens instemden met dit interview moet vooral gezien worden in het licht van die nieuwe beheersovereenkomst. “Het vet is van de soep,” beseft Leemans. “En de balletjes zijn er ook uit. Maar we moeten erover waken dat onze soep nog naar soep blijft smaken. Nu zal ons publiek nog niets merken van de ingrepen, denk ik, maar dat kan ik niet blijven garanderen.”

“De BRUZZ-gebruiker zal het wel merken,” zegt Mariens. “We schrappen de duopresentaties op radio. En onze liveverslagen van enkele grote evenementen zoals de Zinnekesparade en Couleur Café zullen we veel bescheidener moeten aanpakken.”

De uitspraak dat Vlaanderen Brussel loslaat, onderschrijft Roel Leemans van Muntpunt niet zomaar. “Met zulke woorden kan je maar beter voorzichtig zijn. Wel heeft de Vlaamse regering de perceptie tegen. Er verdwijnt geld uit Brussel en er wordt geïnvesteerd in de Rand. Dat is een makkelijke oneliner. Maar we moeten oppassen voor populisme. Het is iets te gemakkelijk om te zeggen dat minister Benjamin Dalle Brussel niet verdedigt. Vlaanderen investeert nog altijd veel in Brussel. We weten zelfs nog niet hoeveel het Nederlandstalig onderwijs zal krijgen. Is dat in totaal minder dan vroeger? Is het genoeg? Dat moeten anderen uitmaken.”

Veel rek zit er niet meer op het verhaal. “Vanaf 2021 is een indexering van onze toelagen een absoluut minimum,” zegt Leemans. “Het olympisch minimum zou ik zeggen.”

Amerikaans theater

“De culturele wereld heeft vragen bij het afschaffen van de projectsubidies én het feit dat de Vlaamse overheid wil investeren in het Amerikaans Theater,” zegt Roel Leemans van Muntpunt. “Laat dat theater vallen én je kan dat geld in projectsubsidies steken, is te horen. Maar is dat zo? Het hoeft toch geen of-of-verhaal te zijn. Ik neem aan dat een deel van die jonge kunstenaars ook logistieke kosten heeft, een ruimte moet hebben, een zaal… Wel, creëer in het Amerikaans Theater ruimte voor beginnende kunstenaars. Dat geldt voor iedereen. Ook wij kunnen de bestaande infrastructuur openzetten voor anderen. Zoiets vraagt meer energie. En meer ambitie. En die vind ik op dit moment te weinig terug.”