Ex-vakbondsafgevaardigde: 'VUB beschermt paradepaardjes en kampt met cultuurprobleem'

De VUB heeft al voor de derde keer in een jaar een onderzoek geopend naar grensoverschrijdend gedrag door een prof. Volgens Sarah*, een voormalig vakbondsafgevaardigde op de universiteit, is dit evenwel nog maar het topje van de ijsberg. ‘Er is sprake van een patroon: proffen en leidinggevenden dekken elkaar in en proberen onderzoeken naar hun gedrag intern te houden. Zo moet het imago van de VUB worden gevrijwaard.’

De VUB ligt sinds woensdag opnieuw onder vuur nadat bekendraakte hoe zeven medewerkers ontslag namen als gevolg van grensoverschrijdend gedrag door een professor gezondheidswetenschappen. Het gaat intussen al om de derde professor of docent van de VUB op ruim een jaar tijd waarnaar een intern onderzoek werd opgestart. Nog maar enkele dagen geleden kwam burn-outexperte Elke Van Hoof onder vuur, en eerder nog werd docent in archeologie D.T. ontslagen na meerdere meldingen van onder meer seksuele intimidatie.

“Het topje van de ijsberg”, zegt Sarah die 10 jaar lang - tot medio vorig jaar - dienst deed als vakbondsafgevaardigde op de VUB. “Ik ben zelf nog betrokken geweest bij deze nieuwe zaak. De eerste melding dateert trouwens al van voor 2016, maar stierf toen een stille dood. In 2020 hadden we uiteindelijk een sterke case met zeven slachtoffers die niet alleen allemaal wilden getuigen, maar ook een ondertekende brief aan de VUB bezorgen. Nu pas zegt de VUB dat er een vooronderzoek bezig is. Laat me niet lachen.”

En zo gaat het volgens Sarah iedere keer. “Om hoeveel slachtoffers het ook gaat, de universiteit wil de zaak altijd zelf uitzoeken om zijn imago te vrijwaren. Het dient ook om de proffen in kwestie, die vaak paradepaardjes zijn en veelvuldig in de media komen, te beschermen.” De voormalige vakbondsafgevaardigde spreekt daarbij ook van victim blaming - het slachtoffer de schuld geven - en zelfs pestgedrag. Daardoor zouden slachtoffers uiteindelijk afdruipen.

“Het is altijd hetzelfde patroon, ik heb het vaak genoeg meegemaakt”, klinkt het. “Het kan dan ook écht niet meer dat het management van de VUB mensen gaat beoordelen die deel uitmaken van...datzelfde management. Dat zijn allemaal vrienden, die elkaar ook contstant tegenkomen. Los daarvan zijn het ook absoluut geen experten in slachtofferhulp of welzijn. Als er al eens een extern onderzoek wordt uitgevoerd, heb ik al meegemaakt dat er achteraf zelfs over werd gelogen.”

Cultuurprobleem

Sarah spreekt van een "cultuurprobleem" waar de VUB mee kampt. “Proffen en allerhande zeer hoge leidinggevenden dekken elkaar constant in. Tegelijk worden de mensen die wel stappen willen ondernemen monddood gemaakt.”

Ze verwijst daarbij naar verschillende arbeidsgeneesheren, preventieadviseurs en juristen die al opstapten. "Het is niet meer bij te houden. Pas als een zaak in de media komt, wordt er uiteindelijk steun geboden. De VUB stelt als eerste reactie vaak voor een psycholoog te betalen. Maar, dat is slechts een doekje voor het bloeden. Professoren en docenten voelen zich daardoor al snel onaantastbaar en kunnen gewoon doorgaan met hun praktijken."

De voormalige vakbondsafgevaardigde zegt uiteindelijk zelf te zijn vertrokken bij de VUB omdat ze veelvuldig bedreigd werd omwille van haar rol. “Men probeerde op alle mogelijke manieren iets te vinden om tegen mij te gebruiken en me te kunnen ontslaan. Ik ben uiteindelijk ziek geworden van die continue dreiging.”

Beterschap is volgens Sarah nog niet meteen in zicht. "Mensen zijn bang en zien ook hoe zij die naar buiten komen het verder vergaat. Het is al ongelofelijk dat zeven mensen hebben durven getuigen in de meest recente zaak. Zeker gezien de enorme afhankelijkheid van doctoraatstudenten ten opzichte van hun professoren. Je kan je werk namelijk niet zomaar elders verderzetten. Als je opstapt, liggen je toekomstperspectieven aan diggelen. Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen voor er effectief iets gebeurt?"

Sarah wijst als oplossing naar een extern orgaan dat als meldpunt kan dienen en mensen kan begeleiden. "Dat zou al veel helpen, maar ik vrees dat een cultuurverandering nog enkele jaren op zich zal laten wachten.”

*Sarah is een fictieve naam. Haar identiteit is bij de hoofdredactie BRUZZ gekend.