Fotografe Jessica Hilltout: 'Het mooie van onafgewerkte schoonheid'

"Wat mij boeit zijn de dingen die de meeste mensen passeren zonder een tweede blik waardig te gunnen. Het mooie van de banaliteit, van onafgewerkte schoonheid. Wat me al evenzeer boeit, zijn gemeenschappen die nog weten te leven van het essentiële, zonder bedorven te zijn door de consumptie­maatschappij." Jessica Hilltout, dochter van een Engelse vader en een Belgische moeder, is fotografe. Avontuur en werk gaan voor haar hand in hand.

W at ze ook is, dat is moeder van twee dotjes: Basil (2) en Samuel Jack (3 maanden). "Voor het eerst in mijn leven voelt het aan alsof ik roots heb. Een man met wie ik mijn leven wil delen, kinderen. Een plek voor onszelf. Al de rest is voor even bijzaak. Al weet je in het leven maar nooit. Dat maakt het ook mooi." Zo vertelt Jessica, die net terug is van Zuid-Afrika van een bezoek met de kinderen aan haar vader.

"Exotische bestemmingen en dan vooral Afrika, het is een rode lijn in mijn leven. Ik ben geboren in Antwerpen, amper drie maanden oud ben ik al beginnen te reizen. Mijn vader was actief in de advertentiewereld als creatief directeur en trouble shooter. Samen met mijn moeder, een kunstschilderes, reisde hij de hele wereld af voor zijn werk. Zo heb ik als kind op de Seychellen gewoond, in Zuid-Afrika, Canada, New York... Het was een boeiende en opwindende jeugd, steeds weer afscheid moeten nemen van vrienden en vriendinnetjes was een beetje pijnlijk. Het heeft me getekend - ik ben nog steeds een beetje een eenzaat - én geleerd de wereld met een open blik te benaderen. Misschien dat ik daarom Fotografie ben beginnen studeren. In Blackpool, Engeland. Vreselijke plek. Een beetje als een mini Las Vegas in puin. Ik had ook eerst ervaring opgedaan voor ik ben beginnen studeren, ik wist echt wel waar ik aan begon."

Met de jeep naar Mongolië
Weten waaraan ze begon, maar nog niet weten waar ze naartoe wilde. "Het begon al met een reality check, toen ik vlak na mijn studies aan de slag kon als assistente: blijkbaar bleek ik enkel goed te zijn om koffie te zetten. Daarom ben ik na een jaar naar België teruggekeerd. De juiste beslissing, hier heb ik de foto's mogen maken van de eerste biocampagne van Delhaize. Een lucky break. Vervolgens heb ik drie, vier jaar in de advertentiewereld gewerkt. Goed betaald, het stond me toe te sparen voor mijn eerste avontuurlijke reis. Met als doel te ontdekken wie ik werkelijk ben als fotograaf."

"Samen met mijn toenmalige vriend, Pascal, heb ik toen een oude jeep gekocht, waarmee we van Brussel naar Mongolië zijn gereden. Door Iran, Turkmenistan, Oezbekistan... In Mongolië hebben we de jeep laten verschepen naar Zuid-Afrika en zijn we te paard verder getrokken, naar China. Waarna we richting Afrika zijn gevlogen, om vandaar weer naar huis te rijden. Vijftien maanden onderweg, een schitterend avontuur. Maar van een project is niets in huis gekomen, de keren dat ik mijn camera hanteerde was te veel op goed geluk af. Ik was er nog niet klaar voor, niet volwassen genoeg in mijn hoofd."

"Wat het wel was: de eerste keer dat ik als volwassene de wereld ontdekte, de kiem ook van het werk waar ik nu mijn ziel in leg. Al wist ik het nog niet. Vijf jaar lang ben ik daarna gefladderd van de ene verliefdheid naar de andere. Om dan samen met een man naar de andere kant van de wereld te trekken en me af te vragen: Wat heb ik hier eigenlijk verloren? Twee keer is het me overkomen: één keer in Mozambique, één keer op Saint-Helena. Ondergaan zonder te weten wat ik echt wilde. Resultaat was uiteindelijk dat ik beroofd werd van alles wat ik had, met hangende pootjes naar België ben teruggekeerd. Waar ik drie jaar in een café heb moeten werken om er financieel weer bovenop te komen. Geen lolletje. Het was een wake-up call: het wordt de hoogste tijd voor een ernstig project."

Zo is Hilltout in Madagascar beland. Waar ze heeft gewerkt rond imperfectie. Enkel gewapend met een logboek en een oude Hasselblad. "De foto zien vooraleer je ze neemt, in de plaats van ze te nemen en dan te zien wat het resultaat is. Eén camera, één lens van 80 millimeter en één lichtmeter. Punt. Niet met 20 kilo aan werkmateriaal sleuren. Terug naar de essentie. Bijna steeds met een prominente plaats voor kleur. Mijn doel: het mooie zien in wat in de ogen van ons Westerlingen op het eerste gezicht triest is. Kracht tonen, geen droefenis. In een wereld waar de machinerie het leven niet heeft overgenomen. Waar iemand nog zijn echte afdruk kan achterlaten, objecten bijna als mensen worden. Zoals bijvoorbeeld een fles water die al vijftien jaar meegaat. De eerste keer was het dat ik fier was op mezelf, gelukkig met wat ik had gedaan. Mooi, maar met weinig of niets erkenning. Tentoonstelling in Parijs, niets verkocht. Geen interesse van de pers. Een nachtmerrie."

Grassroots voetbal
Hilltout vertelt het me op het terras van haar woning die nog in volle renovatie is. Een oude opnamestudio, die ze samen met haar man laat verbouwen. Wat al wel af is, dat is de glooiende wilde tuin, hangmat incluis, waar Basil naar hartenlust kan ravotten. "Drie jaar zijn we er al mee bezig. We stonden ervoor en moesten erdoor. Waar wij nu zitten, was er enkel braakgrond tot op borsthoogte. Net alsof alles gebarricadeerd was. Het was graven en hopen niet op problemen te stuiten."

Een work-in-progress, maar dat is niet het fotoboek dat Hilltout me toont. Amen, een impressie van wat voetbal is in het diepe Afrika. Het Afrika waar nog voetbal wordt gespeeld met een hoop lompen als bal, blootsvoets, of op schoenen met amper een veter. "Het was op Kerstmis 2008, dat mijn vader met het idee op de proppen kwam. Hij houdt van voetbal, ik van Afrika. Waarom niets maken rond het voetbal dat leeft in het diepe Afrika nu het wereldkampioenschap eraan komt in Zuid-Afrika? Grassroots voetbal. Hoe voetbal de mensen inspireert, de verhalen achter het balspel. Twee maanden later zijn we aan het avontuur begonnen. Ik met een doel voor ogen, mijn vader misschien nog meer: voor hem voelde het aan alsof hij zich zijn hele leven had geprostitueerd, hij wilde eindelijk iets eens doen dat hem echt voldoening zou geven. Niet dat we samen op pad zijn gegaan, maar de samenwerking was er. Hij selecteerde de foto's voor het boek dat we in eigen beheer hebben uitgegeven, heeft me geholpen met de lay-out, het brainstormen én de financiële kant."

"Het was een tweede mooie kans die hij mij in het leven heeft gegeven en die ik met beide handen heb aangegrepen. Samen met een bevriende Duitse fotograaf ben ik daarop gaan rondhossen in het zuiden van Afrika. Vier maanden lang. Vervolgens vier maanden in het westen van Afrika. In een oude Volkswagen Kever die mijn vader nog had staan. De mensen opzoeken, ontdekken. Hun vertrouwen winnen, het was 90 procent van het werk."

"Van de sponsors van de Mundial hebben we geen respons gehad, neen, wel van de FIFA. Alsof ze een beetje gewetensrust wilden afkopen, een aflaat. Twee weken voor het tornooi begon, hebben ze ons gecontacteerd en 2.500 exemplaren van het boek besteld om aan de afgevaardigden te geven. Voor de FIFA peanuts, voor mij het startschot. Ik kreeg een artikel in The New York Times, ook National Geographic hoorde een belletje rinkelen."

"Een avontuur was het. Op het terrein én erna. Alles zelf doen. Het was alsof ik mijn eerste baby ter wereld bracht. Het is allemaal zijn eigen leven beginnen te leiden. Nu nog steeds gaat zeker een derde van mijn tijd naar het beantwoorden van e-mails omtrent Amen. Het heeft ook tot sponsoring door Adidas geleid: ik had het in mijn hoofd gehaald overal waar ik was gekomen materiaal te brengen. Maar wat Adidas heeft gedaan, is enkel het materiaal aan mij leveren. Daar zat ik dan met al die ballen en uitrustingen. Maar een groot deel is toch op de juiste plek terechtgekomen. Niet praktisch, toch ben ik tevreden dat ik tot het gaatje ben gegaan. Voorheen wist niemand dat ik bestond, nu zijn er enkelen die het wel beseffen. Die geïnteresseerd zijn in wat ik doe."

"Amen" kan online besteld worden op amazon.uk en amazon.com
www.jessicahilltout.com