Huisjesmelkerij wordt vaker gemeld en beboet

In 2020 zijn er 142 boetes opgelegd voor ondermaatse huurwoningen in het Brussels gewest, bijna dubbel zoveel als in 2019. Ook het aantal geregistreerde feiten van huisjesmelkerij neemt al enkele jaren toe. N-VA-parlementslid Mathias Vanden Borre wil dat de huisvestingsinspectie nog strenger optreedt.

In 2019 legde de gewestelijke huisvestingsinspectie (BGHI) 76 boetes op voor inbreuken op de huisvestingscode. Een jaar later waren dat er 142, bijna dubbel zoveel. Die boetes waren goed voor 579.425 euro in 2019 en voor 916.550 euro in 2020. Dat blijkt uit een antwoord van staatssecretaris van Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) op een schriftelijke vraag van parlementslid Mathias Vanden Borre (N-VA).

De boetes gaan niet specifiek over huisjesmelkerij, maar over alle klachten bij de gewestelijke huisvestingsinspectie. Die is bevoegd om de kwaliteit van een huurwoning te onderzoeken, maar bijvoorbeeld ook om discriminatie op de huurmarkt op te sporen. Voor dat laatste is nog geen boete opgelegd.

De stijging in boetes in 2020 is wel opvallend, wat het aantal onderzoeken is dat jaar net gedaald. In 2019 heeft de gewestelijke huisvestingsinspectie nog 1.147 panden onderzocht, in 2020 waren dat er maar 721. “De daling van de aantallen in 2020 heeft uitsluitend te maken met de lockdowns”, verklaart staatssecretaris Ben Hamou. In 214 situaties kwam het vorig jaar tot een ingebrekestelling. In 181 gevallen werd huurverbod opgelegd. De klachten kwamen vooral de Stad Brussel (82), Schaarbeek (72) en Molenbeek (50). In totaal hebben 64 dossiers dit jaar nog tot een hoorzitting geleid. “Voor vijf dossiers was een verdubbeling van de voorlopige administratieve boete wegens recidive”, zegt Ben Hamou.

Volgens parlementslid Mathias Vanden Borre (N-VA) zijn de boetes onvoldoende. Hij wil dat de huisvestingsinspectie vaker samenwerkt met de politie en het parket. “Het is hoog tijd dat de staatssecretaris de omvang en ernst van dit probleem in Brussel onder ogen ziet en veel actiever optreedt”, vindt Vanden Borre. “Het volstaat om door een aantal Brusselse wijken te wandelen en deurbellen te tellen om de ernst van het probleem in te schatten.” Hij verwijst daarbij naar de recente brand in Anderlecht, waar vermoedens waren van huisjesmelkerij. Die zijn niet bevestigd. Er woonden wel veel mensen in eenzelfde pand.

Vanden Borre wil dat het Gewest extra inspecteurs aanwerft om de woningkwaliteit strenger te controleren. “Zij moeten permanent controles uitvoeren op slechte behuizing in samenwerking met politie en justitie. In 2020 heeft de gewestelijke inspectie slechts in twee dossiers samengewerkt met het parket en slechts één keer burgerlijke partij gesteld. Dat moet veel beter", vindt Vanden Borre.

Aparte bevoegdheden

Staatssecretaris Ben Hamou benadrukt daarop dat de gewestelijke huisvestingsinspectie (DGHI) niet dezelfde bevoegdheden heeft als justitie. Om echt als misdrijf of huisjesmelkerij te worden bestraft, moet de woning zich in zodanig erbarmelijke toestand bevinden, dat de waardigheid van de bewoners in het gevaar komt. “De DGHI is niet bevoegd om strafbare feiten te onderzoeken”, zegt ze. Brussel Preventie en Veiligheid telde in 2019 wel 36 geregistreerde feiten van huisjesmelkerij. Dat zijn er dubbel zoveel als vijf jaar daarvoor.

Als er een samenwerking is met het parket, gebeurt dat op vraag van het parket zelf. Daarbij treedt een huisvestingsinspecteur op als technisch expert. Het verslag geldt dan ter ondersteuning van justitie. “In 2020 is er zo twee keer samengewerkt. De DGHI geeft alleen dossiers door aan het parket wanneer er voldoende aanwijzingen zijn dat er vermoedelijk sprake is van een strafbaar feit”, zegt Ben Hamou.

Maar volgens Vanden Borre blijven veel gevallen van slechte woonkwaliteit nog onder de radar. “De drempel om klacht in te dienen bij de gemeente of het gewest is veel te hoog omdat de slechtste woningen meestal verhuurd worden aan mensen zonder regulier inkomen of verblijfsvergunning die sowieso geen klacht indienen", zegt hij. “Huisjesmelkers en malafide verhuurders krijgen zo goed als vrij spel in Brussel door de gebrekkige samenwerking tussen gemeenten en het Gewest."