‘Ik hoef hier niet te zijn’: expats verlaten Brussel voor de tweede golf

Normaal zijn ze hier met enkele tienduizenden, maar door het vele telewerk vragen expats zich plots af wat ze eigenlijk nog in Brussel doen. Dus als de coronamaatregelen dan weer worden aangescherpt, reppen sommigen zich op de eerste de beste vlucht huiswaarts. “Ik doe nu vanuit mijn flat in Brussel wat ik eigenlijk overal zou kunnen doen.”

‘Onmiddellijk beschikbaar omwille van corona’. De Nederlander Tom* (33) kon niet snel genoeg vertrekken uit Brussel toen de tweede lockdown werd afgekondigd. Hij zette zijn appartement op Facebook, vond een student die het wilde onderhuren en nam de biezen. “Dat heeft alles met Covid te maken”, zegt hij. “Ik had al een lockdown meegemaakt in België, in maart en april, en ik verbaasde me toen over het - in mijn ogen - onzinnige beleid. Dat je niet alleen op een bankje mocht zitten bijvoorbeeld, dat sloeg nergens op. Ik ben zelf eens tegengehouden door de politie omdat ik verder dan een kilometer van mijn huis aan het wandelen was, terwijl dat niet eens verboden was volgens de Belgische regels. Nadien was alles plots heel erg soepel, we mochten met vijftien mensen afspreken. Het is de hele tijd een jojo-beweging, niets is coherent of voorspelbaar. Ik was het gewoon zat. Ik heb besloten om mezelf de frustratie te besparen en gewoon te vertrekken.”

Tom boekte een enkele vlucht richting Lissabon, waar hij nu vanuit een B&B telewerkt. Voor zijn job als zelfstandig marketingadviseur hoeft hij niet per se in Brussel te zijn. Dat is zo voor een heleboel expats in Brussel. Sinds de komst van corona kunnen zij vanop afstand werken en dat blijkt een rekbaar begrip te zijn. Telewerken kan vanuit hun Brusselse woonst, maar evengoed vanuit hun thuisland of, waarom niet, een Portugese B&B. (Lees verder onder de foto)

“Ik ben drie weken geleden naar Duitsland gevlogen, maar ik doe mijn job in Brussel nog altijd vanop afstand”, zegt Niklas (28), een Duitse consultant in Brussel. “Ik had sowieso nood aan vakantie, maar die viel net samen met de nieuwe maatregelen. Dan leek het mij gemakkelijker om gewoon in Duitsland te blijven bij mijn familie.” Drie van zijn collega’s vertrokken allemaal op hetzelfde moment naar hun thuisland. Zelf woont Niklas pas sinds januari vorig jaar in Brussel. “De eerste lockdown was daardoor best zwaar”, vindt hij. “Ik had wel wat vrienden gemaakt, maar we konden elkaar niet zien.” Voorlopig wil Niklas tot de kerstperiode in Duitsland blijven. Zijn appartement blijft hij gewoon huren. "Ik plan wel om nog terug te keren naar Brussel na de lockdown."

Hoeveel expats er precies uit Brussel zijn vertrokken de laatste maanden, is moeilijk te achterhalen. Ze zijn voor kortere of langere periode weg, blijven hun appartementen huren of laten er tijdelijk iemand anders in. Bij het cohousingplatform CoHabs, dat 300 kamers in Brusselse huizen verhuurt aan jonge internationale werknemers, zagen ze de laatste drie maanden acht procent van hun kamers van huurder wisselen. “Dat is niet erg veel”, zegt Community Manager Laure Bommart van CoHabs daarover. “In het begin van de Covid-crisis daalde de vraag lichtjes, maar sinds begin juni is die teruggekomen. Al onze huizen zijn nog altijd vol.”

Beter weer

Bij expatvereniging Expats in Brussels merken ze wel een beweging huiswaarts bij een groot deel van hun leden. “Het klopt absoluut”, zegt manager Florence Poort Baudier van de vereniging. “Sommige expats keren naar huis als ze daar kunnen werken. Wie hier blijft, doet dat soms omdat ze thuis moeilijker zouden kunnen werken. Het lijkt mij niet zozeer dat Covid zelf hun beslissing bepaalt, maar vooral hun werkomgeving en de schoolopdrachten van de kinderen.”

Zoals bij Joao* (27), een Portugees die als IT-consultant in Brussel werkt voor een aantal Europese instellingen. “Ik werd in juni van een project gehaald door een besparing en twee maanden later heeft mijn baas me ontslagen omdat ze mijn profiel niet meer nodig hadden”, zegt hij. Zijn kamer in een cohousing-huis in Etterbeek zette hij dan ook snel te huur. “Ik ga vertrekken zodat ik bij mijn familie kan zijn tijdens de lockdown. Het weer is beter in Portugal en het is er goedkoper om te wonen.” Intussen heeft Joao wel een volgende opdracht gevonden, opnieuw in Brussel. “Ik kan mijn nieuwe job alvast beginnen vanop afstand, wat handig is.” In de loop van januari wil hij terugkeren.

'Zoom towns'

Niet alleen in Brussel trekken hooggeschoolde buitenlandse werknemers (tijdelijk) weg. Wereldwijd merken grootsteden dat een deel van hun expats liever thuis is tijdens een pandemie, zo bleek onder meer in Londen, New York en Singapore. Intussen beginnen kleinere steden zich wat meer te vullen, dankzij de digital nomads die hun job eender waar kunnen doen. In de VS leidde het prompt tot een nieuwe term: de ‘zoom towns’, genoemd naar de online vergadertool, duiken op vlakbij de kust, natuurgebieden of skipistes. Werknemers uit de grote steden stromen er toe met hun laptop en genieten er in hun vrije tijd van de rust en natuur.

“Ik vond het fantastisch”, vertelt de Italiaan Pasquale (34), die afgelopen zomer twee maanden ging telewerken in zijn ouderlijke huis in Venosa, een stadje in het zuiden van Italië. “Het was de eerste keer dat ik in mijn hometown was terwijl ik aan het werk was. Ik kon na het werk met mijn neefjes spelen, mijn zus zien en mijn oma. Iedereen was er. Misschien had ik me vroeger wat verveeld als ik er niets te doen had, maar nu voelde ik me in het weekend telkens zo alive.”

Dorpssfeer

Pasquale woont en werkt al zeven jaar in Brussel. Zijn huisgenoot, een Australiër, vertrok in maart meteen bij de start van de lockdown naar huis. “Plots was ik helemaal alleen. Ik hou van Brussel, ik heb hier vrienden, maar tijdens de eerste golf kon ik helemaal niets doen. Ik was erg bezorgd over wat er in Italië aan het gebeuren was dus hield me strikt aan de regels”, vertelt hij. Hij las veel, ging vaak wandelen en fietsen en ook nu nog, bij de tweede golf, probeert hij tijdens de weekends op verkenning te gaan in de kleinere Belgische steden, zoals Lier. (Lees verder onder de foto)

“Ik begin plots te beseffen dat ik niet per se in een grote stad hoef te wonen om me goed te voelen”, zegt hij. “Een vriend van me is onlangs uit Brussel naar zijn dorp in Sicilië vertrokken om van daaruit te werken. De gezondheidscrisis heeft al bewezen dat het zeer goed mogelijk is om van thuis uit te werken en dat je dit in principe van overal kan doen met een goede internetverbinding.”

Pasquale werkt voor een ngo in Brussel rond stedelijke mobiliteit. In de eerste golf was er geen beleid uitgewerkt dat hem en zijn collega’s toeliet om te telewerken vanuit het buitenland. “Dus zit iedereen alleen thuis, zonder vrienden of familie, enkel en alleen omdat het niet toegelaten is om te vertrekken. Ik doe nu vanuit mijn flat in Brussel wat ik eigenlijk van overal zou kunnen doen.”

Na wat overleg mag Pasquale nu toch in periodes van maximaal zes weken buiten Brussel verblijven. In december vliegt hij dan ook weer snel richting Italië tot eind januari. “Mensen ontdekken de sympathie en de sfeer van hun oude dorpen weer”, denkt hij. “Je merkt dat steden nu minder cool zijn dan voordien, gewoon omdat de grote magneten zoals cultuur wegvallen. Dan worden de kleinere dorpen wat aantrekkelijker. Dat is goed voor hen, want het stimuleert de plaatselijke economie, maar misschien kunnen de grote steden er ook wel iets van leren. Door zelf de gewoonlijke drukte en luchtvervuiling wat te verminderen, bijvoorbeeld.”

Bij Expats in Brussels zien ze evengoed mensen die hier wel blijven. “Sommige mensen zijn sinds maart nog niet naar hun land teruggekeerd omdat ze in quarantaine zouden moeten gaan bij hun terugkeer”, zegt Florence Baudier. “Dat ze voor de feestdagen in Brussel zullen moeten blijven, valt velen zwaar. Mensen die van plan waren om naar Brussel te verhuizen, stellen het nu ook uit. Maar ze annuleren het nog niet.”

Uitstel is dus geen afstel en dat geldt ook voor een tijdelijke verhuis. Zowel Niklas als Joao keren nog terug naar Brussel voor hun werk en Pasquale blijft er ook. De Nederlander Tom zegt momenteel weg te zijn omwille van de “ergernis”, maar Brussel definitief achterlaten, daar is hij nog niet zeker van. “Ik hoef op zich niet in Brussel te zijn, maar het is een leuk alternatief voor Amsterdam, de huurprijzen zijn lager en er is een rijk cultureel leven. In de zomer, toen alles weer even leuk was, heb ik me hier best vermaakt.”

* Tom en Joao wensten anoniem te blijven.