Jacopo Panizza, Piola.libri: ‘Makkelijker gedaan dan gedacht’ als lijfspreuk

“Een boek in een andere taal dan het Ita­liaans zul je bij ons niet vinden. Daarmee zijn we uniek in Brussel. Meer zelfs, in de hele EU zijn er buiten Italië bij mijn weten maar vijf andere boekhandels met uitsluitend werk uit mijn geboorteland.” Jacopo Panizza is mede-eigenaar van Piola.libri, een boekhandel annex wijn- en slowfood-bar in de schaduw van de Europese instellingen.

I n Piola.libri gebeurt alles net iets anders. Een boekhandel met een design stadsfiets in de vitrine: eerlijk gezegd, ik heb het nooit eerder gezien. Iets moois mag, neen, moet gezien worden, zegt een Italiaan dan. Jacopo Panizza lacht: "Een streling voor het oog is hij, ja, maar hij is vooral praktisch. Mijn manier om de files van Brussel een neus te zetten. Geen auto die sneller van bij mij thuis in Sint-Gillis naar hier en terug geraakt. Ik heb hem laten maken, vertrekkend van een Colnago-frame uit de jaren 1970, bij Fixerati Concept Cyclery in de buurt van het Kasteleinsplein. De fiets kun je gerust een tweede passie noemen. Wist je dat er zelfs exemplaren bestaan uit bamboehout? Prachtig om te zien, maar wel superduur." Ik knik, ik kan Panizza alleen maar gelijk geven, na met mijn benzinevreter meer dan een kwartier gedaan te hebben over één kilometertje Kortenberglaan.

Nog een leuk detail zie ik: een Berlusconi-figuurtje, ondersteboven tussen de boekenrekken. "Hij hangt daar goed, Il Cavaliere. Met dank aan mijn vriend Alessandro Giannella, die als kunstschilder hier in Brussel zijn atelier heeft. En ja, we hebben een goede fles ontkurkt nu Berlusconi zijn biezen heeft moeten pakken. Maar de weg omhoog zal nog lang en lastig zijn, want hij heeft door politieke en zakelijke belangenverstrengeling, door enkel voor eigen winkel te denken, het land letterlijk naar de afgrond geleid."

Hier klinkt de linkse intellectueel. En dat mag ook niet verwonderen, want Panizza is opgegroeid in Bologna, dé Italiaanse studentenstad. "De universiteit, opgericht in 1088, is de oudste van Europa. De geest die in Bologna rondwaart door al dat intellectuele geweld, is die van links. Het is een stad die ook heel open is, zeker naar Europa toe. Het heeft ontegensprekelijk mee bepaald wie ik ben en wat ik wil zijn. Onder meer iemand die mee het verschil wil maken, hoe gering ook. Daarom ben ik rechten gaan studeren, met een specialisatie in ruimtelijk ordenings- en milieurecht. Ik wilde me ook niet beperken tot Italië, ik keek over de grenzen en zag Europa. Uiteindelijk ben ik eerst twee jaar aan de universiteit in de Verenigde Staten beland... In Ohio, de Midwest , nadat ik als Erasmusstudent in Duitsland een meisje van daar had leren kennen."

"Na mijn diploma werd het weer Europa. Ik heb verschillende stages gelopen bij milieuorganisaties, onder meer twee jaar in Londen, en vervolgens ben ik in Brussel beland, nu zowat acht jaar geleden, omdat ik hier een plaats kreeg aangeboden binnen een organisatie die nauw in contact staat met de Europese instellingen."

Mijn echte thuis
"Brussel. Waar kon ik beter zijn dan in de hoofdstad van Europa? Ik, die me meer Europeaan voel dan Italiaan. Het is bovendien goed leven hier. Niet zo ontiegelijk duur als Londen, dat ik goed had leren kennen, niet zo overweldigend groot ook. Heel internationaal, heel relaxt. Een grote stad, een internationale stad, maar een waarbinnen je als het ware kleine dorpjes aantreft. En de culturele rijkdom, uit de vier windstreken, is groot. Brussel is dan ook snel mijn thuis geworden, mijn echte thuis. Al moet ik bekennen dat ik het aanvankelijk moeilijk had met de architectuur. Een lappendeken van de meest uiteenlopende stijlen. Prachtig en sierlijk naast aartslelijk; oud naast nieuw. Dat is na verloop van tijd omgeslagen, in zoverre zelfs dat het me nu beklijft. Brussel is een stad die in al haar geledingen de tekens - en littekens - van de geschiedenis draagt. En ja, het is een stad die ook vuil is, soms te vuil. Maar als Italiaan ben ik op dat vlak wel een en ander gewend. Het doet zuiders aan, terwijl ook de Germaanse cultuur aanwezig is. Bizar, apart. Een wonderlijke stad, net zoals België een wonderlijk land is. Nu al bijna twee jaar geen federale regering en toch blijft de boel op de een of andere manier draaien. Ik kan dan ook best begrijpen dat heel wat expats verliefd worden op Brussel en besluiten te blijven."

"Ik heb hier de liefde gevonden, Lucia. Haar vader is Italiaan, haar moeder is Braziliaanse. Ze is nu aan haar master Antropologie bezig aan de ULB. Aan kinderen hebben we nog niet gedacht, nee; we zijn tevreden met ons leventje zoals het loopt. Maar mocht het er ooit van komen, dan zullen we daar zeker niet rouwig om zijn. Ook omdat Brussel in onze ogen een prachtige plek is om kinderen groot te brengen. De wereld is hier, alle rangen en standen zijn hier. Wie in een stad als deze mag opgroeien, kan bijna niet anders dan een open blik en een open geest ontwikkelen."

Organisch
Mijn goedlachse gastheer doet zijn verhaal met zwier. Ondertussen zorgt zijn compagnon Nicola voor de goede gang van zaken in het horecagedeelte, dat een organisch geheel vormt met de boekhandel. Alle goede dingen des levens met als bonus, op de achtergrond, fijn en discreet een streepje jazz. Een oase van rust, van cultuur en ontspanning. Een huiskamergevoel. Het doet me denken aan Bolle zaliger, indertijd aan de Vlaamsesteenweg. 's Middags is er de gezellige drukte van de lunch, al dan niet gecombineerd met het snuisteren in boeken. In de vooravond is er de sfeer van het Italiaanse aperitief, een natje en een droogje tussen de boeken. En, niet veel Brusselse handelszaken kunnen er prat op gaan: de laatste klant wordt op weekdagen pas om acht uur 's avonds naar buiten geleid. Met zachte hand.

"Zes jaar geleden begon het bij mij te wringen. Wat ik aan het doen was, was niet echt wat ik wou doen. In mijn werkomgeving was er veel blabla, maar er bewoog weinig. Ik heb me een tijd toegelegd op ghostwriting . In het Engels, in het Italiaans. Ik kon er mijn liefde voor het geschreven woord in uitleven. The next best thing , want mijn pen is nu eenmaal niet goed genoeg voor het auteurschap."

"Toen leerde ik Nicola (Taricco, red.) kennen. Hij baatte La Piola uit, een wijnbar tussen de VUB en de ULB. De zaken gingen goed, maar het waren lange dagen; Nicola's vriendin kon er moeilijk mee leven dat hij steeds weer een gat in de nacht thuiskwam omdat de bar tot drie uur open was. Van mijn kant viel het me dan weer op dat er in heel Brussel geen enkele gespecialiseerde Italiaanse boekenwinkel was. En dat in een stad die zoveel Italianen telt! Waarom die twee dingen dan niet combineren?"

Een idee werd een streven. Een jaar later opende Piola.libri de deuren. Een vrijhaven voor wie van Italiaanse literatuur houdt, maar ook strips en kinderboeken hebben er hun plaats, net als dvd's met het beste wat de Italiaanse cinema te bieden heeft. Van klassiekers tot recente parels als Il divo . "Toch willen we meer zijn dan een combinatie van boekhandel en horecazaak. We organiseren ook ontmoetingen en boekvoorstellingen, we werken samen met culturele huizen aan beide kanten van de taalgrens: Botanique, de Beursschouwburg, de AB, Flagey en - vooral - De Vaartkapoen. Voor het organiseren van optredens van Italiaanse artiesten die hun ding doen - en dat goed doen - buiten het grote commerciële circuit. Zo willen we op onze bescheiden manier de rijkdom aan artiesten in Italië uitdragen in Brussel, over de stereotypen heen. Een beeld geven van het hedendaagse Italië. We bereiken daarmee ook een heel gemengd publiek. Italianen natuurlijk, maar ook Frans- en Nederlandstaligen, expats ... En daarbovenop werken we ook nog eens samen met bibliotheken en scholen. Gewaardeerde partners, vooral in het Nederlandstalige landsgedeelte."

---------------------------
Piola.libri, Franklinstraat 66-68, 1000 Brussel. Maandag tot en met vrijdag van 11 tot 20 uur, zaterdag van 11 tot 18 uur