Jef Cassimons, een man van uitersten

“Noem me een man van uitersten. Ik ben atheïst – gods­dienst is de wortel van veel kwaad – én geabonneerd op Kerk & leven. Ik ben ambtenaar zonder ambtenarenmentaliteit. Ik ben Brusselaar in hart en nieren, maar woon al jaren in het landelijke Lieferinge.” Jef Cassimons gaat eind deze maand met pensioen als adviseur-generaal bij de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

J ef Cassimons begroet me in knalrood T-shirt en zwarte bretellen. De kleuren van het anarchosyndicalisme. Vervolgens
steekt hij met zichtbaar genoegen een sigaar op. We zijn weliswaar na de diensturen, in Cassimons' bureau, maar toch... "Af en toe ruiken ze het in de gang. Ze hebben een keer of twee keer gereclameerd, een derde keer niet meer. Er ging een nota komen, ik zit er nog altijd op te wachten. Ik had al langer op pijp willen overschakelen, maar dat zou er helemaal over zijn."
"Inderdaad, ik lig nogal dikwijls dwars, ik hou niet van opgelegde regels. Nooit heb ik een ambtenarenmentaliteit gehad, en met de jaren is dat nog 'verslechterd'. Af en toe heeft me dat insubordinatienota's opgeleverd, zoals ze die noemen. Maar ik heb op die manier wel mijn plaats gepakt en verdedigd."

"Nu 34 jaar geleden ben ik begonnen op de juridische dienst. Met een diploma in de Rechten, specialisatie Arbeidsrecht, op zak. Tot ik na een botsing met mijn toen­malige directeur-generaal door een salomonsoordeel verantwoordelijk werd voor de reorganisatie van de Centrale Bibliotheek. Dat was een augiasstal, waar ik van nul ben moeten beginnen."
"Na alweer een 'ongepast' initiatief - in mijn strijd om digitale documentatie binnen te loodsen - heb ik ook nog eens het beheer van de externe documentatie in handen gekregen. Een begrotingsenvelop van, toen, twaalf miljoen frank (bijna 300.000 euro, red.). Ik had er veel vrijheid binnen bepaalde krijtlijnen, en dat paste perfect bij mijn persoonlijkheid."

"Dat heb ik tot twee jaar geleden gedaan. Vervolgens heb ik me weer volop kunnen concentreren op de Centrale Bibliotheek, die zowat 150.000 boeken en om en bij de vierhonderd periodieken telt. Al meer dan eens heb ik me afgevraagd wat ermee gaat gebeuren als ik weg ben. Ik heb zo de indruk dat ze er niet echt wakker van liggen: vroeger was studie onontbeerlijk voor ambtenaren, nu niet meer; ze hebben die bibliotheek bijna niet meer nodig. Studieopdrachten worden uitbesteed en de resultaten krijgen de ambtenaren voorgekauwd."

Verhuizingen Cassimons
Brusselaar in hart en nieren: het zijn geen loze woorden. Nooit zal Cassimons zijn stad echt loslaten. "Als ik nog eens blijf hangen in een cafeetje aan de Vlomse Kassaa, de Vlaamsesteenweg, dan heb ik altijd de neiging over te schakelen op het Brusselse dialect. Omdat het er zo gezellig is."

"Ik ben geboren in Molenbeek, aan de Zwarte Vijvers. Vlak na de Tweede Wereldoorlog. Het Molenbeek van toen leek in vele opzichten op dat van nu, al is de kleur van de mensen veranderd. Er loopt weer veel volk op straat, het doet me denken aan mijn jeugd. In die jeugd heb ik een tijdje de kleuren van Daring Brussel verdedigd. De derby's tegen Anderlecht: legendarisch..."
"Tot voor kort, en zeker toen onze dienst nog in de Belliardstraat zat, ging ik geregeld boodschappen doen aan het Sint-Jan-Baptistvoorplein, zoals dat zo mooi heet. In die Maghrebijnse winkels. Ook na mijn pensioen zal Brussel voor mij een centrale plaats blijven innemen, een pied-à-terre huren staat boven aan de agenda. Waarom ik dan uit Brussel ben weggegaan? Omdat mijn leven zo gelopen is. Ik was enig kind, vader was verhuizer. Verhuizingen Cassimons. Een eenmanszaak met een twintigtal werkmannen en zes verhuiswagens. Ik was voorbestemd om de zaak verder te zetten; toen ik aan de VUB studeerde, heeft mijn vader het me ook gevraagd. Maar mijn voorstel om een coöperatieve vennootschap op te richten samen met de werkmannen, viel niet in goede aarde. Evenmin als het meisje dat ik had leren kennen: vader had gehoopt dat ik een van de dochters van een andere verhuizer zou kiezen, Van Der Goten. Die met zijn paarden. Dus ben ik het thuis maar afgestapt en met dat ongewenste lief getrouwd."

"Niet lang daarna hebben we in Londerzeel gekocht, omdat mijn vrouw niet kon aarden in Brussel. Maar Brussel is voor mij altijd een constante geweest. Een constante met onbekenden. Na mijn pensioen ben ik vast van plan daar iets aan te doen. Met tram, bus, metro op verkenning. En zo de schade inhalen."

Trouwe lezer
"Zowel van Deze Maand in Brussel en Deze Week in Brussel als van Brussel Deze Week heb ik, op enkele lacunes na, alle nummers. De artikels zijn dermate verscheiden - ook in de opinies die erin aan bod komen - dat het blijft boeien. De nationale media, Franstalige en Nederlandstalige, kunnen er een lesje van leren. En het zou voor Brussel niet slecht zijn als er ook een Bruxelles Cette Semaine kwam, of een Cette Semaine à Bruxelles."

"Als ik op één vlak conservatief ben, dan is het met tijdschriften, zoals De Nieuwe zaliger, van Mark Grammens, en boeken - vooral over politiek, geschiedenis, sociologie. Ik kan bijna niets weg doen. Een plaats vinden voor al dat bedrukte papier, en mijn lectuurachterstand inhalen zullen taken zijn voor na mijn pensio­nering. Maar er is meer. Ik ben vastbesloten mijn werk in de Centrale Bibliotheek af te maken: ik heb bedongen dat ik na mijn pensioen nog mag komen. Die bibliotheek is een goudmijn van informatie, maar het is grijze literatuur. Het staat wel allemaal gerangschikt, maar het is nog niet volledig ingevoerd in de computer."

"Ook ga ik waarschijnlijk opnieuw studeren aan de VUB, à la carte. Mijn Italiaans opfrissen, mijn Duits. Zodat ik, wanneer ik met mijn tweede echtgenote Odette op reis ga, echt voel wat er leeft. Ik vind het verschrikkelijk om ergens te komen waar ik de taal niet begrijp."

"Voorts ga ik me als vrijwilliger bij Teledienst in Ninove bezighouden met schoolbegeleiding van kansarme kinderen en heb ik me ingeschreven voor cursussen van de Universiteit Vrije Tijd. Over Karl Marx, de Etrusken, over de Bourgondiërs. En last but not least hebben ze me gevraagd een handje toe te steken in de openbare bibliotheek in Ninove, en daar een erfgoedbibliotheek uit de grond te stampen."

De Wever
Plannen zat, dus: Cassimons hoopt dat hij nog lang kan leven om ze te verwezenlijken. En dan hebben we het nog niet gehad over de politiek. De Vlaamse zaak ligt hem na aan het hart. Eerst als VU'er, later als actief lid van de N-VA.

"Ik ben inderdaad Vlaamsgezind. Vooral wegens dat kringlopenfederalisme als politiek systeem. Ik voelde me aangesproken door de filosofie van het geringe federalisme. Keep it small: al wat je kleiner kunt doen, ook op politiek vlak, wordt het best op dat niveau gedaan. Zelfs binnen Vlaanderen."

"Toen we in Elsene woonden, was ik lid van de Rode Leeuwen. Een tamelijk elitair onderonsje, en al gauw was ik het beu. Toen ben ik toevallig in de toenmalige Waltra, naast de KVS, op een vergadering van de afdeling Brussel-Stad van de Volksunie terechtgekomen. En lid geworden. Ook bij gebrek aan alternatief. Mocht er een socialistische partij geweest zijn die echt socialistisch was én Vlaams, dan zou ik daarbij gegaan zijn. De communisten niet - al heb ik me ooit het volledige werk van Mao aangeschaft -, die partij was me te stalinistisch. De liberalen ook niet, want die staan voor het grootkapitaal."

"Mijn keuze was gemaakt en ik heb ze ook actief ingevuld. Als gemeenteraadslid, meermaals ook hoog op de lijst gestaan voor Kamer en provincie. Tot twee jaar geleden ben ik actief gebleven op arrondissementeel vlak. En nu word ik geconfronteerd met de spreidstand van Bart De Wever. Er is al veel inkt over gevloeid en er zal nog veel inkt over vloeien. Maar waar ook het gelijk ligt, één ding kun je niet ontkennen: De Wever is vastbesloten Brussel niet te laten vallen, in tegenstelling tot sommige van zijn leden, die in Limburg of Bachten de Kupe wonen. En dat doet De Wever niet alleen om tactische redenen."