BIG CITY. Wat is de legende van de fontein 'Den Spauwer'?

Aan elke fontein of standbeeld plakt een stukje geschiedenis van de stad. Je zou het verhaal van Brussel bijna kunnen reconstrueren door de legendes achter alle beeldhouwwerken te vertellen. Ook 'Den Spauwer' levert een interessant hoofdstuk.

De fontein is een van de oudste van het centrum. Ze staat er al zeker sinds de veertiende eeuw. Net zoals Manneken Pis iets verderop had ze de functie om de omwonenden van water te voorzien. Ze maakte deel uit van het netwerk van openbare fonteinen en pompen, waar burgers drinkwater kwamen halen. Ze hadden elk een andere naam en waren herkenningspunten in de stad.

De fontein die op de kruising van de Steenstraat en de Kolenmarkt stond, heette eerst de Blauwe Fontein. Dat eerste exemplaar overleefde bombardementen op Brussel niet, toen in 1695 de troepen van Zonnekoning Lodewijk XIV de stad aanvielen. Dat offensief was zo ingrijpend dat bijna het hele centrum in lichterlaaie stond, ook een groot deel van de Grote Markt en de straten errond, onder meer die waar die Blauwe Fontein stond.

Gelukkig hechtte het stadsbestuur veel waarde aan de waterspuwer en werd hij gereconstrueerd. Hij veranderde door de jaren heen verschillende keren van gedaante. De triton die we vandaag zien, heeft die vorm sinds het einde van de achttiende eeuw. Vanaf toen kreeg de fontein ook de naam Le Cracheur of 'Den Spauwer'.

Feestvierder

Tot zover de historisch correcte uitleg, maar uiteraard is de legende achter deze fontein veel sappiger om te vertellen. Die gaat zo: iets verderop, waar nu de Taborastraat ligt, tussen de Beurs en de Sint-Niklaaskerk, stond sinds de veertiende eeuw de Fontein van de Drie Godinnen. Het was een hoog bouwwerk met in elke nis een naakte godin, uit wiens borsten water spoot.

Toen Brussel nog deel was van de Nederlanden barstte er in 1477 een feest los rond die drie beelden. De aanleiding was het huwelijk van hertogin Maria van Bourgondië en keizer Maximiliaan van Oostenrijk. Voor die gelegenheid werd de Fontein van de Drie Godinnen aangesloten op een vat. Zo spoot er eenmalig geen water, maar wel wijn uit hun boezem.

Een van de feestvierders was een matroos die net iets te lang onder de stralen wijn hing. Hij dronk zich zo lazarus dat hij al strompelend neerviel op de hoek van de Steenstraat en de Kolenmarkt. Uit schaamte en als boetedoening zouden zijn ouders een nieuw standbeeld betaald hebben, met de heel toepasselijke naam 'Den Spauwer'.

De drie vrouwen kunnen de legende niet meer horen, want die fontein is sinds het begin van de negentiende eeuw vervangen. Onder de straal van 'Den Spauwer' kan je wel nog steeds gaan staan. In tegenstelling tot zijn kleine, plassende vriend iets verderop staat er rond hem geen horde toeristen. Aan de straffe legende, zal het alvast niet liggen.

• VOLGENDE KEER Wie was Pogge?

Zelf ook een vraag voor Big City? Stel hem hier