BIG CITY. Het is een Brusselaar die het wereldberoemde vredesteken bedacht

Twee vingers opsteken die de letter v vormen, het is een symbool dat wereldwijd wordt gebruikt. Om hallo te zeggen, om een ludieke houding aan te nemen voor een foto of om twee pintjes te bestellen. Maar initieel staat het symbool voor de vrede. En daar ijverde de Brusselaar Victor de Laveleye voor.

De Laveleys politieke cv was best indrukwekkend. Tijdens het interbellum was hij gemeenteraadslid in Sint-Gillis, voorzitter van de liberale partij en op een bepaald moment zelfs minister van Justitie. Veel tijd om zijn politieke carrière uit te bouwen, kreeg hij niet. In 1940 brak de Tweede Wereldoorlog uit en werd België bezet door de Duitsers.

Een groot deel van de Belgische politici vluchtten naar Groot-Brittannië. Ook De Laveleye. Na een paar maanden later kreeg hij een bijzondere kans. De BBC leende hem en zijn team een deel van haar uitzendmateriaal. Daarmee richtten ze een radiozender op: Ici Radio Belgique - Hier Radio België. Het was de bedoeling om in contact te blijven met de landgenoten in het bezette België. Enerzijds om hen te informeren, anderzijds om hen een hart onder de riem te steken en de hoop op vrede te voeden.

In het geniep

Elke dag konden de Belgen in het geniep naar een uitzending luisteren, stipt om 20.15 uur, een kwartiertje lang. De ene dag presenteerde De Laveleye in het Frans, de volgende dag nam zijn collega Jan Moedwil de Nederlandstalige uitzending voor zijn rekening.

Om de gevoelens van kracht, verzet en hoop op vrede aan te wakkeren, lanceerde De Laveleye op 14 januari 1941 zijn later bekend geworden symbool aan de luisteraars. Hij koos voor de letter v, omdat dat de eerste letter is van het woord 'vrede' in het Nederlands en 'victoire' in het Frans. Omdat het een eenvoudig teken is, is het ook gemakkelijk neer te pennen, te spuiten of in te kerven. Maar wat de letter nog extra interessant maakt, is dat ze eenvoudig met wijs- en middelvinger te vormen is.

Hij hoopte dat het een herkenningsteken kon worden, zodat wie het gebruikt zich verbonden voelt. Door het subtiele gebruik van het teken voelden de Duitsers zich wat in het nauw gedreven, omdat ze vermoedden dat ze omsingeld waren door verzet.

Even subtiel was de vertaling ervan in een morsesein. Drie korte tonen, gevolgd door een lange. Toevallig ook hoe de vijfde symfonie van Beethoven begint. De BBC besliste zelfs om haar nieuwsuitzending te laten beginnen met die symfonie.

Het teken werd al snel opgepikt, niet enkel in België, maar in heel Europa. Het kreeg helemaal een boost toen de premier van het Verenigd Koninkrijk, Winston Churchill, het tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte als overwinningsteken. Hij wordt vaak gezien als de man die peaceteken introduceerde, maar dat klopt dus niet helemaal. De eer is weggelegd voor een Brusselaar met een diepe wens voor vrede.

• VOLGENDE KEER Hoe stuurden ze vroeger geheime singnalen uit vanop de kathedraal?

Zelf ook een vraag voor Big City? Stel hem hier