Minstens 50 uithuiszettingen per maand in Brussel

In 2017 werden minstens 600 huurders uit hun woning gezet in Brussel. Dat blijkt uit een rapport van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel. “Een uitzetting meemaken is gewelddadig en zelfs traumatiserend", luidt het in het rapport. Een moeder getuigt: "De politie komt bij mij aan, met deurwaarders. Ze geven me een kwartiertje om mijn spullen in te pakken."

Er waren in 2017 ongeveer 5.000 gerechtelijke verzoeken tot uitzettingen in het Brussels Gewest. Meer dan 1 op 100 huurhuishoudens kreeg dat jaar dus te maken met een uitzettingsprocedure. Van die 5.000 verzoeken werden ongeveer 1.200 uithuiszettingen georganiseerd, 600 uitzettingen werden effectief uitgevoerd.

“Elke dag worden er effectief Brusselaars uit huis gezet”, zeggen de onderzoekers van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Brussel, dat zijn rapport over uithuiszettingen vandaag voorstelt in het Brussels Parlement. “Uitzettingen worden, ten onrechte, als een marginaal fenomeen gezien.”

Het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn legt een verband met de Brusselse huisvestingsmarkt. “De Brusselse huurmarkt, gekenmerkt door hoge prijzen, schaarste en geringe kwaliteit, draagt sterk bij aan de complexe problematiek van uithuiszettingen.”

‘Onderschatting’

Het fenomeen is reëel, maar vrij onzichtbaar. Dat heeft grotendeels te maken met het gebrek aan gecentraliseerde statistieken. Het Observatorium baseerde zich daarom op een rondvraag bij de Brusselse OCMW’s, de Kamer van Gerechtsdeurwaarders en andere bronnen. “Maar bij de OCMW’s zien we verschillende praktijken en ze houden niet allemaal cijfers bij. En de gerechtsdeurwaarders houden enkel gegevens bij om te voorkomen dat twee deurwaarders aan dezelfde zaak werken”, legt Cornelis Kint van het Observatorium uit. “Deze cijfers onderschatten het fenomeen wellicht.”

Bovendien hebben de bovengenoemde cijfers alleen betrekking op gerechtelijke uitzettingen. “We zien in Brussel ook illegale praktijken, waarbij de verhuurder zelf beslist om de spullen van de huurder op straat te gooien en de sloten te vervangen. Of de verhuurder sluit bijvoorbeeld gas en elektriciteit af.” Van illegale uithuiszettingen zijn er geen cijfers.

‘Kortstondigheid en geweld’

Maar het rapport is duidelijk: achter elke uithuiszetting schuilt een menselijk drama. “De politie komt bij mij aan, met deurwaarders, een vrachtwagen beneden, ze kloppen op de deur en vragen dat ik buitenkom”, getuigt een moeder in het rapport. “Ze geven me een kwartiertje om mijn spullen in te pakken. Wat moet ik doen?”

“Kortstondigheid en geweld zijn vrij algemeen bij uithuiszettingen”, licht Kint toe. “Een uitzetting meemaken is gewelddadig en zelfs traumatiserend: zowel betrokkenen als personen die het ondergaan zeggen dat. In de situatie wordt dwang, en soms brute kracht, gebruikt om mensen met al hun goederen uit hun woonst te zetten”, stelt het rapport op basis van contacten met mensen op het terrein.

Mensen die met een effectieve uithuiszetting te maken krijgen – meestal wegens het niet meer kunnen betalen van de huur – zitten vaak al in een precaire situatie. De gevolgen van een uithuiszetting zijn dan ook groot. “OCMW’s hebben geen verplichting om zo iemand te begeleiden”, zegt Kint. Wie uit een woning wordt gezet, moet vaak beroep doen op het eigen netwerk voor onderdak. “Zo heb je de sofasurfers”, aldus Kint. “In het formeel netwerk, denk maar aan de noodopvang, is er een structureel gebrek aan plaatsen.” Zo kan een uitzetting tot een situatie van dakloosheid leiden.

Regulering huurprijzen

Het Observatorium sluit het rapport af met een reeks aanbevelingen van de 88 ontmoete getuigen en experten. Die zijn gericht op de begeleiding van personen in armoede tijdens een uitzettingsprocedure, maar ook op het verbeteren van het Brusselse huisvestingsbeleid.

Zo moet het aantal betaalbare en kwaliteitsvolle woningen omhoog, net als het aantal nieuwe sociale woningen. Het rapport beveelt daarnaast de regulering van de huurprijzen op de privémarkt aan.