Protest tegen ‘Russisch seizoen’ in De Munt: ‘Rusland gebruikt cultuur als propaganda’

Vrijdag om 17 uur betoogt burgerplatform Promote Ukraine aan operagebouw De Munt. Ze vinden het in de context van de oorlog in Oekraïne “choquerend” dat er dit seizoen vier Russische titels op hun programma staan. “De producties hebben geen link met het regime van Poetin,” reageert De Munt.

Van de 31 voorstellingen die dit seizoen op het programma van De Munt staan, zijn er vier Russisch. Het gaat om de opera’s ‘Pikovaya Dama’ en ‘Yevgeny Onegin’ van Tsjaikovski, ‘Nos’ van Sjostakovitsj en een concert met balletmuziek door Tsjaikovski. Dat vindt de pro-Oekraïense organisatie Promote Ukraine niet kunnen.

“Rusland gebruikt cultuur als propagandamiddel,” zegt Olena Kuzhym van Promote Ukraine, die het protest leidt. “Dat heeft de Russische minister van Cultuur zelf gezegd. In het regime leeft een fascistische ideologie dat de Russische cultuur uniek is en verheven boven de westerse. Er bestaat een lijst van wat als oer-Russische cultuur beschouwd wordt en daar staat Tsjaikovski op.”

Promote Ukraine vindt het kwetsend dat de schouwburg “Russische muziek promoot”. “Rusland heeft zijn cultuur bewust in Oekraïne geïmplementeerd om daarna te claimen dat Oekraïne cultureel Russisch is en ze recht hebben op het land. Dat was een belangrijk element bij de annexatie van de Krim bijvoorbeeld. Je zou het culturele kolonisatie kunnen noemen,” zegt Kuzhym.

Geen ‘cancel history’

Peter de Caluwe, directeur van De Munt, benadrukt dat de voorstellingen geen link hebben met het regime van Russisch president Vladimir Poetin. “Uiteraard bieden we geen platform aan mensen die Poetin steunen,” zegt hij, “maar je kunt Tsjaikovski niet beschuldigen van solidariteit met Poetin, net zoals je Goethe niet van solidariteit met Hitler kunt beschuldigen.”

De Munt wil geen ‘cancel culture’ of ‘cancel history’ nastreven, zo zegt het cultuurhuis. “We moeten de Slavische cultuur in haar geheel blijven zien. Ze zal altijd deel uitmaken van het Europees cultureel erfgoed,” voegt de Caluwe toe. “Daarnaast leefde Tsjaikovski onder een anti-westers tsaristisch bewind dat westerse muziek niet promootte, maar hij heeft dat toch gedaan. Zijn opera’s verwijzen naar Mozart en Bizet. Rusland heeft hem geïnstitutionaliseerd, maar eigenlijk gaat hij volledig in tegen hun cultuurfilosofie.”

Volgens Kuzhym zal Rusland het programma van De Munt naar hun hand draaien, zelfs als De Munt het regime niet steunt. “Ik zie de krantenkoppen in Rusland al voor mij: ‘Russisch seizoen in grootste operagebouw van België’.”

Bruggen bouwen

Beide organisaties hebben elkaar donderdag ontmoet voor een gesprek. Het programma blijft onveranderd. Het statement over de programmatie op de website van De Munt wordt wel aangepast. Daar stond eerst dat De Munt er is om “kunst te maken en geen oorlog”. Intussen gaat het statement over bruggen bouwen.

“We streven allebei hetzelfde doel na en we veroordelen allebei wat er gebeurt in Oekraïne,” zegt de Caluwe. “We moeten op zoek gaan naar een oplossing na de oorlog. Hoe gaan we verder? Ik begrijp heel goed dat Promote Ukraine het moeilijk vindt om bruggen te bouwen met een land dat hen vernedert en vernietigt. Maar ik geloof in de kracht van cultuur en hoe die kan helpen om bruggen te bouwen.”

Onze reporter op het Muntplein telde een 150-tal aanwezigen op het protest.