Slachtoffers VUB-docent getuigen: 'Angst voor mondeling examen'

VUB-medewerker D.T. is ontslagen na meerdere meldingen van grensoverschrijdend gedrag aan de universiteit. De docent in de archeologie zou jarenlang studentes seksueel hebben geïntimideerd en relaties met hen zijn begonnen. Twee ex-studentes getuigen. De universiteit belooft bijkomende sensibilisering over haar deontologische code.

Een docent die vriendschappelijk wil omgaan met zijn studentes en contact met hen zoekt via sociale media. Zo begonnen de meeste avances van D.T., docent archeologie aan de VUB. Eindigen deden ze vaak met seksuele toenadering. De VUB-medewerker is eind 2021 ontslagen na meerdere meldingen van grensoverschrijdend gedrag aan de universiteit. De krant De Morgen heeft het over 23 aparte verhalen over een periode van dertien jaar.

“Ik volgde de richting kunstwetenschappen, niet archeologie, dus veel les had ik niet van hem. Maar op mijn eindexamen zei hij me: ‘Je ziet er sexy uit in je kleedje, we zouden eens iets moeten gaan drinken’,” vertelt Stefanie De Wolf. De oud-VUB-studente is nu 38 jaar. In 2008 studeerde ze als 24-jarige af in haar master aan de VUB. Nadien deed ze een gooi naar een doctoraat. “Mijn eigen promotor was toen al wat ouder en begreep de administratieve rompslomp van die aanvragen niet zo goed. Hij stelde me voor om de hulp te zoeken van een jongere professor. Ik ben toen gaan aankloppen bij D.T.”

In die periode begon D.T. haar te benaderen via sociale media en sms’jes. “Hij belde zelfs naar mij tijdens familiefeesten,” vertelt De Wolf. Ze kreeg de indruk dat D.T. verliefd was op haar, maar toen ze hem ernaar vroeg, ontkende hij dat. Uiteindelijk kregen de twee toch een kortstondige seksuele betrekking van twee weken. D.T. uitte in die periode zowel gevoelens voor haar als voor andere studenten, zegt De Wolf. Wanneer ze hem vroeg naar zijn verhoudingen met andere studenten, verbrak D.T. het contact. “Hij liet plots niets meer weten,” zegt De Wolf. Haar verhoopte doctoraatsbeurs haalde ze niet meer binnen.

Tuchtprocedure

De Wolf heeft in de jaren nadien lang met zichzelf geworsteld. “Ik had toen nooit gedacht dat hij twintig jaar lang hetzelfde heeft gedaan met tientallen studenten. Dat dit nu uitkomt, betekent dat ik nooit iets voor hem heb betekend. Het is misbruik en ik heb dat zo lang niet beseft.”

In hetzelfde jaar van haar eigen relatie met D.T. heeft De Wolf weet van minstens vijf andere studentes die door hem benaderd werden. Een van die vrouwen was een vriendin van De Wolf, die niet inging op de avances. Zij liep uiteindelijk een vakantiejob aan de universiteit en een doctoraatsbeurs mis. In 2020 werden beide vrouwen gecontacteerd door het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM) met de vraag om te getuigen. In januari 2021 startte een tuchtprocedure tegen D.T. aan de VUB.

Een andere vrouw meldt aan BRUZZ dat ze in augustus 2020 een melding gedaan heeft bij de universiteit. Zij werd door D.T. begeleid voor haar bachelorproef. De docent zou haar hebben voorgesteld om een hotelkamer te delen tijdens een congres. In een autorit vertelde hij haar ook over zijn polygaam huwelijk.

“Dit soort opmerkingen werden altijd in een praatje verhuld waardoor het niet direct doordrong hoe ongepast het eigenlijk was,” vertelt de ex-studente, 20 jaar oud op het moment van de feiten. Ze besliste uiteindelijk een andere promotor te zoeken voor haar bachelorpaper. D.T. stuurde haar daarop verschillende berichten via Facebook om zijn “teleurstelling” te uiten. De studente vertelt dat ze met angst naar haar laatste mondelinge examen stapte.

Betere opvolging

Vorige week kwam dan toch het nieuws naar buiten: D.T. is ontslagen aan de VUB. Beide studenten hebben dat nieuws via-via vernomen. “De VUB communiceerde hier niet officieel over. Hoe de vork in de steel zit, weet ik niet. Wij mogen het tuchtdossier niet inkijken,” vertelt de anonieme studente. Tijdens de hele tuchtprocedure is weinig informatie gedeeld met de melders. “Zo was je steeds in onzekerheid of er wel iets gebeurde,” zegt ze.

Om de uitslag van de tuchtprocedure te kennen, moest de studente een persoonlijk gesprek met de rector aangaan, vertelt ze. “Dat vind ik best een drempel. In dat gesprek werd ons op het hart gedrukt niet naar buiten te treden met de informatie.”

VUB-rector Caroline Pauwels reageerde vorige week in De Morgen dat zij de universiteit niet als een rechtbank ziet. “Ik kan alleen maar benadrukken dat wij meteen in actie zijn geschoten toen het rectoraat op de hoogte werd gebracht eind 2020. Zodra ik op de hoogte was, is er een grondig intern onderzoek gevoerd, en de man is ook ontslagen. Dat toont hoe ernstig wij dit nemen," klinkt het.

Professor politicologie Karen Celis, tevens academisch coördinator Gelijkheid binnen de VUB, reageert dat de opvolging van gelijkaardige meldingen in de toekomst sneller, maar vooral beter moet. “We moeten beter tegemoet komen aan de noden van melders en slachtoffers, door hen te informeren over welke stappen er al gezet zijn,” zegt Celis. “En we moeten misschien ook kijken of de opvolging niet sneller kan. Hoe sneller de situatie afgerond kan worden, hoe korter de pijn.”

Intern wil Celis nog veel duidelijker communiceren over de deontologische code. “Dat gebeurde al, maar deze zaak zorgt voor een echte sense of urgency. Alle studenten en alle personeelsleden moeten heel duidelijk op de hoogte zijn van welk gedrag niet getolereerd wordt.” Er komt daarover bijkomende sensibilisering, belooft Celis.

De professor benadrukt dat elke relatie tussen docent en student een machtsverhouding is. “Het voorzichtigheidsprincipe is hier dat je er als docent dus beter weg van blijft. In dergelijke machtsrelaties is het heel moeilijk oordelen of toestemming oprecht is of er toch komt onder een of andere vorm van dwang.” Hierover bereidt de VUB nog een eenduidig standpunt voor, besluit Celis.

Celis doet een oproep naar alle slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag aan de VUB om feiten te melden. “Zo kunnen we handelen zodat het recht geschiedt voor de slachtoffers.” Tot nu toe wordt D.T. niet strafrechtelijk vervolgd.