Wanda Henny, dilettant: 'Verliefd op Afrika, thuis in Brussel'

"Ik combineer een comfortabel leventje binnen de kleine burgerij met sociaal engagement. In mijn job als psychotherapeute tracht ik mensen te helpen die in onze harde maatschappij uit de boot dreigen te vallen. In mijn vrije tijd kan ik me bewegen binnen verschillende milieus. Op nog geen twee uur ben ik in Parijs, waar mijn dochters leven, mijn kleinkind." Wanda Henny heeft haar bestemming gevonden in Brussel.

W anda is dochter van een Poolse oorlogsheld en een Franse moeder. Die oorlogsheld, dat is Stanislaw Likiernik. Zijn standbeeld in Warschau spreekt boekdelen. "Mijn vader leefde in comfortabele omstandigheden, tot de Nazi's Polen kwamen binnenvallen. Vijftien was hij. De bezetting was een snelcursus in volwassen worden. Bezetting waartegen hij, ondanks zijn jeugdige leeftijd, met leeuwenmoed heeft gevochten. Mijn vader heeft munitietreinen tot ontploffing gebracht, joden helpen ontsnappen uit het getto van Warschau, van vlakbij de directeur van de gevangenis van Pawiak doodgeschoten."

"Na de oorlog is hij gevlucht om niet onder de knoet van Stalin terecht te komen. Het weerstandsnet, waarin hij actief was geweest, hing af van Londen. Het was voor de communisten voldoende om hem te bestempelen als fascist en om hem als dusdanig te behandelen. Maar hij is hen voor geweest."

"De oorlog, de gevolgen ervan en de verhalen erover hebben een belangrijke rol gespeeld in mijn jeugd. Wat vader daar en toen heeft ervaren, heeft hem getekend. Negentig is hij nu, de ouderdom begint hem in te halen, maar nog steeds is hij bij de zaak. Hij schrijft nog veel, over het linkse gedachtengoed, hij kan nog altijd op het juiste moment verontwaardigd zijn."

"Ik ben opgegroeid in een intellectueel milieu in Parijs. Mijn ouders waren linkse denkers, maar tegelijkertijd waren ze heel bourgeois. Mijn opvoeding was redelijk streng, vader en moeder vonden het belangrijk dat ik de dingen deed, die bij 'het milieu' hoorden. Samen musea bezoeken, op de juiste manier een paard leren bestijgen, tennis spelen... Maar ik was een rebel. Studeren interesseerde me niet. Eigenlijk interesseerde niets me. Vandaar ook dat ik na mijn middelbare school gekozen heb voor de inspanning minimum minimorum, de universitaire studierichting die me het makkelijkste leek. En dat was Engels."

"Ik deed maar wat, tot ik de man heb ontmoet die mijn echtgenoot zou worden. Een Amerikaan, geboren in Engeland, begaan met landbouwontwikkeling in de derde wereld. Meer bepaald, een centrum voor jonge landbouwers in het noorden van Kameroen, vlakbij Tsjaad. Afrika was een coup de foudre. Daar en toen ben ik voor altijd verliefd geworden op het zwarte continent. Al was het oorlogstijd, al heb ik meer dan eens een verloren kogel door de brousse horen fluiten. De puurheid en schoonheid van de natuur, de kleuren, de woeste energie van het continent, het deed mijn bloed sneller stromen. Het heeft me veel geleerd over het leven, wijsheid bijgebracht. Zo verliefd was ik op Afrika, dat ik angst had die liefde te verliezen, moest ik naar een ander continent verhuizen. Maar het werd wel mijn lot. Omdat mijn man getroffen werd door een chronische leverbesmetting - veroorzaakt door een amoebe - die hem dwong Afrika, dat tien jaar lang zijn leven was geweest, achter zich te laten."

Na Afrika volgde Amerika, de States. "Mijn man ging er voor een Master of Business Administration. Eerst Phoenix, vervolgens San Francisco. Een heel ander leven was het plots. De kennismaking met de Amerikaanse pioniersgeest, de zalige onwetendheid van mensen van wie de meesten zelfs niet wisten waar Parijs op de landkaart lag: verfrissend. Mijlenver weg van het intellectuele milieu van mijn jeugd. Alles leek er mogelijk."

Eindhoven
Na de kennismaking met het land van Uncle Sam, volgde de eerste kennismaking met Brussel. "België, Brussel waar wij Fransen graag grapjes over maken. Brussel stond in mijn verbeelding voor frieten, Frans met een zwaar accent, Kuifje. Niet bepaald waar ik naar op zoek was. Ik had twee dochtertjes, we woonden in de burgerlijke wijk in de buurt van de ULB, in mijn ogen was het er doods. Maar toen we kort daarop naar Eindhoven zijn verhuisd - waar mijn man een job had gevonden bij Philips - zijn de schellen van mijn ogen gevallen. Daar was het pas doods. Je hebt er enkele musea, maar voor de rest is het enkel Philips, Volvo... De lange leegte. Mijn enige 'ontspanning' waren de bridgeavonden met Franse expats. De meest bizarre ervaring van mijn leven was het, de ontheemding veel groter dan in Afrika. Al van bij de eerste dag was het raak. De ruiten van onze woning waren vuil, ik ging aan de slag met een spuitbus, waarop mijn buurvrouw aanbelde. Met krantenpapier en een bus ammoniak in de hand: 'u moet zuiniger zijn!'"

Vijf jaar heeft het geduurd, dan kwam de 'bevrijding'. "Mijn man kreeg een voorstel van Sony Brussel. Het was als terugkeren naar huis. Komen en blijven. Onze twee dochters zijn nu volwassen en leven in Frankrijk, in Parijs. Mijn kleinkind, een schat in mijn leven, eveneens. Maar ik heb niet de minste zin om Brussel achter mij te laten. Ik heb hier een professioneel leven opgebouwd, na bijkomende studies. Als verantwoordelijke en psychotherapeute in een centrum van familiale planning aan de Slachthuislaan."

"Sociaal werk, hard werk. Zeker psychologisch, omdat ik geconfronteerd word met mensen die enorm in de put zitten. Mensen die dreigen definitief de dieperik in te gaan door hun financiële situatie. Breekbaar in een maatschappij die heden ten dage onverbiddelijk is. Maar tegelijkertijd is het ongemeen boeiend werk. Mensen van de meest uiteenlopende etniciteit krijgen we over de vloer. Met één noemer: op zoek naar hulp. Sans-papiers, politieke vluchtelingen, ontheemden, kunstenaars... Misschien niet rijk aan geld, wel cultureel rijk. Mensen van wie ik op mijn beurt kan leren. Mooi om voor te vechten. Waarbij ik meteen moet zeggen dat de sociale en gezondheidszorg in België, vergeleken met die in Frankrijk bijvoorbeeld, of in Engeland, allerminst slecht scoort."

Kosmopolitisch
"Voor het geld doe ik het niet, want het loon is niet om over naar huis te schrijven. Maar ik vind het mooi dat ik toegang heb tot een werk dat sociaal relevant is. Dat nuttig is. Een engagement, dat niet belet dat ik ervan houd om toegang te hebben tot luxe, het geraffineerde. Eens oppervlakkig te mogen zijn, dilettant. De boog kan niet altijd gespannen zijn."

"Ik hou ook van Brussel. Kosmopolitisch, verdraagzaam voor vreemdelingen, nieuwkomers. Veel meer dan Parijs. Minder koud, veel meer relax. Musea, bioscopen, interessante boekhandels, het is allemaal bij de hand. Een comfortabele, geruststellende gedachte. Weten dat het kan als de behoefte er is. Een stad vol charmes is het. Een stad waarvan de architectuur allerminst conform mooi is, maar tegelijkertijd schatten herbergt. Dat gebrek aan uniformiteit, zeker binnen het mooie, bevalt me. Het is een wereld op zich waarbinnen ik graag beweeg, flaneer, ontdek. Wandelen, zien, mijn zorgen vergeten, de stad voelen, observeren. En wanneer ik er genoeg van heb, dan neem ik de tram, de bus, of de taxi naar huis. Naar het comfort van de vier muren."

"En dan is er nog België, de Belgen met hun heerlijke zelfspot. België dat net als Brussel rijk is aan tegenstellingen. Aan de ene zijde de opulentie van Vlaanderen met mooie steden als Antwerpen, Gent en Leuven, aan de andere Wallonië met zijn natuurlijke rijkdom, zijn eigenzinnigheid. Met een eigen humor, levenslust. Voor mij is dit een land dat nooit uit elkaar mag gescheurd worden. Wat het discours van de dag ook moge zijn."