De noodlottige vlucht van Adil legt etterende wonde bloot

De 19-jarige Adil kwam afgelopen vrijdagnacht om het leven door een botsing met een politiewagen tijdens een achtervolging. Het zorgde in zijn thuisgemeente Anderlecht voor heel wat verdriet en frustratie, maar ook gewelddadige rellen. "Wij hebben begrip voor de frustraties en angsten van jongeren in de wijk", zegt korpschef Patrick Evenepoel. "Maar wanneer iemand een controle probeert te omzeilen, dan moeten wij kordaat optreden."

Op het Raadsplein in Anderlecht leek zich zaterdagnamiddag een slechte versie van de Franse film ‘La Haine’ af te spelen. Een vijftigtal relschoppers kwam er op straat nadat op sociale media was opgeroepen om te protesteren tegen de aanpak van de politie bij een controle van een bevriende jongere uit de buurt. Die heet hier Adil in plaats van Abdel. Maar net als in de film ontspon zich een harde confrontatie met de ordediensten en slaagde een van de heethoofden erin een dienstwapen te bemachtigen. Het grote verschil tussen fictie en realiteit: de dood van Adil.

Fataal kat-en-muisspel

De 19-jarige jongeman was vrijdagnacht om het leven gekomen bij een botsing met een politiewagen tijdens een achtervolging. Die werd ingezet op het moment dat hij wegvluchtte voor een controle. “Twee scooters trokken door hun hoge snelheid vrijdagavond de aandacht van een politiepatrouille die passeerde aan het Raadsplein in Anderlecht. Een van de twee bestuurders ging er met een stevige versnelling vandoor, waarna beslist werd om achter de jongeman (Adil, red.) aan te gaan", legt korpschef van de zone Zuid Patrick Evenepoel uit.

"Dat leidde tot een kat-en-muisspel, tot wanneer de combi zich vastreed nadat een van de scooters tussen twee paaltjes was doorgeglipt. Er werd vervolgens versterking gevraagd. Een tweede patrouille kwam de ontsnapte bestuurder tegemoet in tegengestelde richting. Na een inhaalmanoeuvre van de scooter kwam het tot een frontale botsing met de politie aan de Industriekaai.”

‘Omgekeerde wereld’

Daar begon de zoektocht naar een antwoord op de vraag hoe dit is kunnen gebeuren. Korpschef van de zone Zuid Patrick Evenepoel waarschuwt daarbij voor een verdraaide weergave van de feiten.

“Het is vreselijk wat zich vrijdagnacht heeft voorgedaan. Maar we mogen de wereld niet op zijn kop zetten. Als het slachtoffer niet vlucht, dan was dit nooit gebeurd. Wij hebben begrip voor de frustraties en angsten van jongeren in de wijk. Maar wanneer iemand een controle probeert te omzeilen, dan moeten wij kordaat optreden. Want op dat moment is niet geweten waarom die persoon dat doet. De regels zijn voor iedereen hetzelfde, ongeacht afkomst of religie. Van ethnic profiling is absoluut geen sprake. Dat bewijst ook de diverse samenstelling van ons team”, legt korpschef Patrick Evenepoel uit.

'Ook agenten zijn zwaar aangeslagen'

De zonechef vraagt ook meer begrip voor de politiemensen. “De agent die aan het stuur zat van de combi die Adil heeft aangereden is net als zijn collega zwaar aangeslagen. Ook bij hen komt dit bijzonder hard aan. Veel mensen vergeten dat, net zoals de risico’s die wij hebben genomen tijdens de rellen. Iedereen was de strenge coronamaatregelen plots vergeten, maar wij stonden daar wel.”

Jeugdwerker uit de buurt Brahim Lhichou kent de jongeren goed. Voor hem liggen boosheid en frustratie aan de grondslag van het protest. “Ze voelen zich alweer het slachtoffer van pure onrecht. Het feit dat ze door de strenge regels rond het coronavirus ook niet meer naar buiten mogen is de druppel die de emmer doet overlopen. Ze komen bovendien zeker niet allemaal uit Anderlecht, want de oproep werd in talloze wijken massaal opgevangen.”

Ook de politie zelf bevestigde zondag dat maar een derde van het aantal arrestanten uit Anderlecht, Sint-Gillis of Vorst kwam.“De jongeren die samentroepten in de buurt van het Raadsplein deden dat niet uit respect voor het slachtoffer", zeft korpschef Evenepoel. Zij waren enkel uit op geweld tegen de politie en daar was dit een ideale gelegenheid voor. Dat is jammer, want ook de ouders van Adil lieten ons weten dat dit niet de manier is waarop ze hun zoon willen eren. De verstandhouding met de vader en dochter is trouwens goed.”

Vicieuze cirkel

Het is lang niet de eerste keer dat een tiener het leven laat bij een achtervolging door een vlucht voor een politiecontrole. Zo kwam in augustus vorig jaar nog de 17-jarige Mehdi om het leven toen hij aan het Centraal Station werd aangereden door een politiepatrouille. Maar op een uitleg over de precieze omstandigheden van dat ongeval blijft het wachten. Want zowel het gerechtelijk onderzoek als dat van Comité P, dat de interne werking van de politie onder de loep neemt, is nog altijd niet afgerond.

De kans is groot dat het ook bij Adil lang zal duren vooraleer de precieze omstandigheden van het ongeval duidelijk worden. Bij Thomas Devos, straathoekwerker in Kuregem, heerst daarnaast vooral de vrees dat ook dit tragische voorval geen zoden aan de dijk zal brengen.

Hij benadrukt dat het overgrote deel van de politiemensen zijn takenpakket wel degelijk correct uitvoert, "maar de vele verhalen over machtsmisbruik doen ook hier de ronde. Dat wekt angst en frustratie die soms kristalliseren tot rellen en vernieling, zonder enige twijfel de meest idiote uitkomst. Het zijn de ingrediënten van een vicieuze cirkel waarbij zinloos geweld leidt tot misbruik, en vervolgens op zijn beurt weer meer geweld uitlokt.”

De noodlottige vlucht van Adil is volgens Devos het bewijs dat een oude wonde alsmaar verder ettert. “Goed onderwijs en een naar behoren werkende justitie spelen een cruciale rol om jongeren een toekomstperspectief te bieden. Dat verdient elke burger. Maar als je bedenkt dat sommige Brusselse scholen te weinig geld hebben om nieuw lesmateriaal aan te kopen, Brusselse politiekorpsen en justitie structureel onderbemand zijn en we een van de hoogste recidivecijfers van West-Europa hebben, dan is de weg nog lang. Nog heel lang."