Design Museum belicht de kunst van het skaten

Skateboarders klikken en klakken al bijna zeventig jaar door de openbare ruimte met hun veelzijdige tricks en kunstzinnig gestylede decks. Met de expo Skateboard onderstreept het Design Museum hun waarde als artistiek expressiemiddel.

De populariteit van skateboarden piekte tijdens corona, in 2021 mocht de sport voor het eerst naar de Olympische Spelen in Tokio. Japan en Australië gingen verrassend genoeg aan de haal met het goud, en niet de VS, de bakermat van het skaten. De sport ontstond daar als tijdverdrijf in de jaren 1950, toen Californische surfers bij gebrek aan golven het surfgevoel aan land wilden brengen.

Het Design Museum toont hoe die eerste ontwerpen niet meer dan wat wrakhout waren met een stel kleirubberen rolschaatswielen. Urethaan zorgde voor een revolutie, omdat skaters meer controle kreeg over hun boards, net als de concave vorm van de planken. In de jaren 1970 werden leegstaande zwembaden ingepalmd door de befaamde Z-Boys van Stacy Peralta en co., decks werden breder en kleurrijker. Rodney Mullen toonde dat de stad net zo goed een speelterrein kon zijn, en ontvoogde het street skaten met ollies en kickflips. Skaters werden outsiders die zich verwant voelden met de rebelse punk- en hiphopcultuur. Dankzij iconen als Tony Hawk werd skateboarden een wereldwijd fenomeen, met professionele competities zoals de X Games en intussen dus ook de Olympische Spelen.

Maar skateboarden is meer dan een sport. Het is een cultuur. Dat zie je ook in de sterke connectie die de skateboardgemeenschap altijd heeft gehad met graffiti en streetart. Het undergroundkarakter van de sport trok kunstenaars aan die zich buiten de mainstream wilden begeven. Ze gebruikten decks als hun canvas, voor gebruikers werd het een manier om zich te profileren. De Brusselse onderneming The Skateroom zette reproducties van kunstenaars als Keith Haring en Ai Weiwei op decks, Damien Hirst creëerde limited-editionskateboards met zijn typische stippenpatronen. Zelfs Roméo Elvis mikte enkele van zijn schilderijen op het hout van de boards, en Zwangere Guy ontwierp decks met de Brusselse fotografe Yaqine Hamzaoui.

Street cred in de white cube

Geen wonder dat skateboards tegenwoordig ook als kunstobjecten beschouwd worden, en dus ook geëxposeerd worden. De wisselwerking is een win-win. Skateboarddesigns zijn een manier om kunst toegankelijker te maken, en musea en galeries brengen wat streetcredibility binnen in de white cube. Het Design Museum haalde Skateboard over uit Londen.

De expo, samengesteld door industrieel ontwerper en skater Jonathan Olivares, probeert dat speels te doen. Naast het honderdtal skateboardmodellen van onder meer de vrouwelijke pionier Laura Thornhill en Tony Hawk (in bruikleen van het Californische Skateboarding Hall of Fame and Museum), zijn er ook workshops, initiaties, docu’s en ontmoetingen met sleutelfiguren uit de (Brusselse) scene. In de tuin van het Design Museum wordt zelfs een skateramp gebouwd, waar je je eigen tricks kan showen. Na het zien van deze expo kan je maar één ding concluderen: skaten is kunst, zowel op straat als in het museum.