Gemeenschap Som•m•e Of Us: 'Soms wil je gewoon wandelen.'

Som•m•e Of Us is een multidisciplinair collectief van jonge, zwarte, grassroots culturele curatoren en community space organizers. Ze focussen zich op twee soorten activiteiten: evenementen rond zwarte mensen en hun ervaringen, georganiseerd voor institutionele partners, en hun eigen events. Na een samenwerking die leidde tot Black History Month Belgium en het oplossen van interne problemen binnen het team, werd Som•m•e Of Us geboren. Een hechte gemeenschap werd al opgebouwd en het zou zonde zijn om die te verliezen. Dit nieuwe collectief gaf de mogelijkheid om activiteiten en bijeenkomsten uit te breiden buiten de maand maart en een programma voor het hele jaar te creëren. De samenwerking met Muntpunt werd bestendigd, en hun jaarlijkse Black Book Fair daar blijft een weerkerend succesverhaal.

door Carlo Croes

Kan je meer vertellen over het doel en de gemeenschap van Som•m•e Of Us?

Eric: ‘We wilden onszelf vertegenwoordigen: twee zwarte vrouwen en een queer man. We hechten belang aan de dynamiek binnen onze gemeenschap en hoe de wereld ons als groep behandelt. Want als we onze energie in de kwestie steken, willen we dat de uitkomst onze levenservaringen weerspiegelen.’

Som•m•e Of Us is gevestigd in Brussel. Wat zijn jullie persoonlijke connecties met de stad?

Eric: ‘Olga (de derde co-creator van Som•m•e Of Us) is hier geboren en getogen. Ik ben geboren in Kigali, verhuisde naar Kenia en kwam op jonge leeftijd naar België. Al van kleins af aan was ik een stadskind. Voor mij is Brussel soms een beetje sluimerend, maar de stad biedt veel inspiratie. Bijvoorbeeld over hoe de zwarte community hier dingen organiseert in de marge. Dinge ndie anders zijn. Dit is waar ik moet zijn: waar al die dingen gebeuren. En ik wil er deel van uitmaken. Ik ben erg actief in de sociaal-culturele sector als muziekprogrammeur bij Vaartkapoen en programmeur van het Kunstenfestivaldesarts. Het bevalt me ook hoe klein Brussel is, wat de mogelijkheden vergroot.

Bettina: ‘Brussel is mijn thuis. Het is waar ik het langst heb gewoond, ook al heb ik veel rondgereisd. Dat symboliseert mijn drang om deel uit te maken van dingen. Ik heb in veel collectieven gezeten, vrijwilligerswerk gedaan en voor verschillende NGO’s gewerkt. Daardoor heb ik verschillende kanten van Brussel ontdekt. Soms voelt het alsof ik aparte levens leid: ik kom mijn collega’s van het werk nooit tegen als ik uitga en bij sommige collega’s uit de EU-bubbel dringt het pas sinds kort door wat ik doe als ik hun bubbel verlaat. Deze botsing van veel verschillende werelden is interessant. Het lijkt me een beetje chaotisch, maar het is ook mogelijk om je eigen nichegroepje te vinden. Als zwarte vrouw realiseer ik me dat nadenken over mijn zwarte ervaringen in de stad zo niche en zo specifiek zijn, dat ik ze alleen kan bespreken in een veilige ruimte met andere zwarte mensen uit Brussel of andere steden.’

Waarom koos je ‘Edge Of Here’ van de zwarte Britse artieste Kelechi Okafor voor ‘1 Stad, 19 Boeken’?

Eric: ‘De verhalen geven helaas vorm aan elke ervaring in ons leven. De personages lijken op ons en dragen dezelfde bagage met zich mee. Het geeft me troost om te zien hoe Okafor alternatieve toekomsten creëert. Ze brengt zwart schrijven voorbij de theorie! Toch frustreert het me dat er steeds meer theorie wordt geschreven vanuit een zwart perspectief, maar dat er nog steeds niets wordt gedaan aan de onrechtvaardigheden in de maatschappij. Het is inspirerend dat auteurs als Kelechi Okafor zeggen: “Whatever, ik ga voorbij dit gesprek en spring in mijn verbeelding. Ik creëer gewoon werelden.

Heb je het gevoel dat makers zich meer als pioniers moeten gedragen en zichzelf op een voetstuk moeten plaatsen?

Eric: ‘Soms wordt daar te veel de focus op gelegd. Ik denk dat je soms bevestigd wilt worden in je normaliteit. Zo bijzonder ben je niet.’

Bettina: ‘Ik ben het daarmee eens. Je bijzonder voelen, het gevoel hebben dat je de eerste bent die iets heeft bereikt, kan zoveel gewicht met zich meebrengen. Als je je realiseert dat je normaal bent, kom je tot rust. Kiyemis, die we te gast hadden op de Black Book Fair (april 2024), schreef ‘Et, Refleurir’ over een vrouw die opgroeide in een conservatieve Afrikaanse boerenfamilie in Kameroen. Ze kwam in opstand tegen tradities en verwachtingen van vrouwen zoals zij, en dat in de jaren ’60. Het is dus al eerder gedaan.’

Zij liepen zodat jullie kunnen wandelen.

Eric: ‘Soms wil je gewoon wandelen. Sommigen van hen wandelden en deden fantastische dingen.'

Vertel me over je leesgewoontes. Hoe consumeer je media? Hoe staat het met de representatie, online of offline?

Eric: ‘De democratisering van de media heeft positieve en negatieve effecten. Je kan jezelf promoten op sociale media en goede dingen worden opgepikt. Podcasts hebben de toegankelijkheid tot meningen gedemocratiseerd en ik ben er een grote fan van. En de trends in het medialandschap zorgen ervoor dat ik steeds nieuwe dingen leer. Lezen doe ik vooral online, al wil ik meer traditionele boeken lezen. Mijn ogen verdienen de rust.

Bettina: ‘Ik heb een lange liefdesgeschiedenis met boeken. Een groot deel van mijn studie was gericht op literatuur. Zo heb ik ook leren lezen en onderzoeken. Ik word enthousiast van het universum om me heen en het creatieve proces van boeken. Vaak lees ik meerdere boeken tegelijk. Soms wil je gewoon dat een boek een persoonlijk gesprek met je voert. Dat gevoel was een openbaring tijdens mijn tienerjaren. Helaas las ik als kind geen boeken over mensen die op mij leken of die herkenbare perspectieven over zwart zijn beschreven, maar als jongvolwassene dook ik er helemaal in. Lezen kan je op een waardevolle manier bezighouden en je verbeelding of zelfbeeld beïnvloeden. Die kracht vind ik echt terug in literatuur en boeken. Ik kan alleen maar hopen dat we bibliotheken kunnen koesteren met een brede collectie voor kinderen, vooral voor zwarte kinderen.’

Er is iets heel rustgevends aan een boek vasthouden en te denken: ‘dit is precies wat ik wilde horen.’

Eric: ‘Ja, zelfs over onderwerpen als verliefdheid, eerste relaties of queer zijn. En lezen kan je in je eentje, niemand hoeft het te weten. Toen ik opgroeide, keek ik naar dezelfde tv-programma’s als iedereen. Er waren weinig zwarte of queer personages, maar op de één of andere manier kon ik me nog steeds identificeren met ‘Dawson’s Creek’ en gelijkaardige series. Maar het had allemaal nog beter kunnen zijn als ik representatie had gezien, op het scherm, op papier of in boeken

Was ‘Edge of Here’ een keuze door de inhoud van het boek? Wat betekent de schrijver voor jullie?

Bettina: ‘Kelechi Okafor betekent veel voor Som•m•e Of Us en we volgen haar werk al een tijdje. Onlangs bracht ze de korte verhalenverzameling ‘Edge Of Here’ uit, een goede gelegenheid om haar uit te nodigen op onze Black Book Fair in Muntpunt (April 2024). Daar was ze te gast tijdens een live podcast met Ayò. De meeste boekenclubs hebben het over theorie en blijven er maar over doorpraten. Wij wilden de spotlight richten op fictie, en in dit geval op fantasy-fictie met dystopische en afro-futuristische elementen. Dit verfrissende perspectief voelde spannend aan, zelfs voor de meest afgeleide persoon in het publiek. Ook wij kunnen samen werelden bedenken die verder gaan dan de theorie, weet je.’

^{Ontdek de boeken, lees de interviews, verken de activiteitenkalender en blader door het gratis zomermagazine via muntpunt.be/1stad19boeken en brusselsebibliotheken.be.}