Linda Van Waesberge: 'Succes voel ik aan mijn water'

2012 was een bar jaar voor de mode. In Brussel hielden onder meer Olivier Strelli en Christophe Coppens het voor bekeken. We vroegen stijladviseur Linda Van Waesberge om duiding. "Zolang het consumentisme van jongeren naar H&M en consorten doet grijpen, zonder wakker te liggen van ecologie en ethiek, zullen ketens de mode bepalen. Maar wie klein en goed bezig is in Brussel, houdt ook stand."

'W e beleven een scharniermoment waarin alles kantelt en verandert, in veel domeinen": stijlcoryfee Linda Van Waesberge leest de sterren voor 2013.

Ze nipt van haar espresso. "Mensen denken soms nog: 'De crisis komt, de crisis gaat', dus alles wordt ooit wel weer 'normaal'. Dat zal absoluut niet zo zijn. Er is geen weg terug. Economie, ecologie, waarden, de manier van denken, sociale media: alles evolueert al tien jaar in snel tempo naar iets onbekends. De technologische ontwikkeling heeft een mega-impact op onze manier van leven en handel drijven. Van die gigantische invloed zijn we ons te weinig bewust. Snel kunnen inspelen op verandering zal moeten."
Linda Van Waesberge - ze wordt dit jaar zestig - staat bekend om haar nuchter-synthetiserende stijladvies, maar voor BDW pakt ze profetischer uit.

Vindt de creatieveling nog zijn weg in de wereldconcurrentie?
Linda Van Waesberge: "Niets is vandaag nog zeker voor bedrijven en consumenten. Het daagt iedereen - ook mij - uit om anders te gaan denken. Voor creatieve beroepen bieden de snel veranderende omstandigheden grote voordelen. Neem nu de muzieksector. In korte tijd is de stap gemaakt van onbetaalbare studio-opnamen tot een kostprijs van bijna nul. 'Voor creatie heb je talent nodig,' hoor ik. Daar lach ik mee: talent is er meer dan genoeg. Wat vandaag voor een ontwerper telt, is kennis van zaken, productkennis, zin voor onderneming en... veel geluk."

Leg mij eens uit hoe een sector kan leven op 'geluk hebben'.
Van Waesberge: "Je kunt alles netjes op een rij hebben en toch totaal mislukken. In de mode, schilderkunst, muziek, film... Waarom marcheert die ene goede film en een vergelijkbare film niet? Toeval en geluk maken het verschil. Ik voel het soms al aan mijn water, nog voor de film uit is: 'Dit gaat lukken, dat mislukt.' De ene film wint dan prijzen her en der, voor een andere komt niemand zijn huis uit."

Talent is toch de basis van succes in het ontwerpersmilieu?
Van Waesberge: "We hebben twee belangrijke scholen, de Antwerpse Academie en La Cambre. Daar komt elk jaar schoon talent uit. Ze willen het allemaal maken als ontwerper. Maar die droom is niet realistisch; ze kunnen met talent de straat vol plaveien. Je kunt als jongeling beter kiezen om bij een ontwerper het metier te leren, ook los van creatie: dat is zeer verstandig. Jaren later kun je dan uitmaken om het zelfstandig te gaan doen, met een extra visie. Of - en dat is erg in opmars - je kunt heel artisanaal en kleinschalig je ding gaan doen. Wie dan alles onder controle houdt, zonder schulden te maken, en wie genoegen neemt met een verkoop aan klanten die je echt wilt - wel, die is misschien wel klein, maar zeer goed bezig."

Noem eens een paar goede voorbeelden?
Van Waesberge: "Wie klein begonnen is en goed bezig blijft, is Kim Stumpf. Ze werkte na La Cambre anoniem voor anderen (Vivienne Westwood, Natan, Bruno Pieters, JMB). Zo kon ze een eigen collectie opzetten, met specialisatie in breiwerk, stola's en mantels."
"Wat telt, is dat je ernstig in de markt stapt. Willens nillens moet je naar de modebeurs in Parijs of huur je daar een showroom. Die investering kost een bom geld. Maar heel de wereld passeert daar, ook de Belgische boetieks die hun bestellingen plaatsen. Je moet dus wel. Met wat geluk (er zijn twee beurzen per jaar, JMB) keer je terug met opdrachten."

De mode wordt beheerst door de grote huizen. Hoe zwem je daar als kleine vis tussen?
Van Waesberge: "De groten in Parijs als Dior en LVMH (Moët Hennessy Louis Vuitton) hebben wereldwijd steun op marketingvlak. Stella McCartney heeft jarenlang verlies gemaakt, maar kon dat compenseren door de rest van haar eigendommen. De Belgen moeten hun tegenslagen anders, creatief, oplossen. Een redding kan zijn om als Belg artistiek directeur te worden van grote ontwerpers, zoals het Kris Van Assche en Raf Simons gelukt is. De Brusselaar Jean-Paul Knott heeft zich ondanks serieuze moeilijkheden altijd weten te herpositioneren. Sinds enkele jaren heeft hij een contract met Japan en China: zijn plaatje klopt zakelijk."

Maar hoe overleeft de kleine handel in Brussel?
Van Waesberge: "Klein kan ook. Mijn schoolvoorbeeld, Nicolas Woit, zit hier om de hoek, in de Léon Lepagestraat. Hij had een eigen collectie, een eigen winkel, verkocht aan boetieks in het hele land.. - en is ermee gestopt. Woit keerde terug naar de kern. Hij produceert niet meer voor derden. Heeft alles teruggebracht tot zijn ene winkel en tot bestellingen. Het gaat nu veel beter met hem. Of Mieke Cosyn (trouwkleren, in dezelfde straat, JMB), die haar collectie pret-à-porter heeft stopgezet en nu op bestelling werkt. Haar clientèle groeit opnieuw aan door de renommee die ze heeft op basis van haar metierkennis. Vergeet niet dat klanten trouw kunnen zijn."

En wat met jongeren en hun kledinggewoonten?
Van Waesberge: "Hun koopgedrag is spectaculair anders: zij shoppen online. Meisjes bestellen in groep een pak kleren, passen gezellig thuis en sturen alles terug wat ze niet kopen. Ze doen dat met het grootste gemak. De onlineservice zit ook supergoed in elkaar. Ik zeg aan Stijl (zaak in Dansaertstraat die vooral Belgische ontwerpers promoot, JMB) en iedereen in de wijk die vooruit wil, dat ze dringend een onlineshop moeten uitbouwen naast hun zaak. De winkel Hunting & Collecting in de Kartuizersstraat staat als shop in de top tien van de wereld. Zij verkopen sinds de eerste dag ook op internet. Zonder dit was deze Brusselse winkel al dicht geweest."

Koopgedrag is toch ook vaak onverantwoord?
Van Waesberge: "Jongeren kopen wekelijks bij H&M, Forever 21, New Look en Mango. Zolang hun consumentisme naar dat soort zaken doet grijpen, zonder dat ze wakker liggen van ecologie en arbeidsethiek in derdewereldlanden, zullen multinationals de mode bepalen. Als in Bangladesh, waar mensen tegen dertig euro per maand onze goedkope T-shirts maken, de fabriek afbrandt, wie ligt daar dan van wakker? Niemand, op een paar uitzonderingen na, kinderen die met ethische waarden opgevoed worden. Een T-shirt voor twee euro kunnen kopen, daar gaat het voor iedereen toch om."

Hoe hou je zonder financiering nog het hoofd boven water, om Christophe Coppens te parafraseren?
Van Waesberge: "Eindeloze geldreserves heeft niemand. Kom die onbetaalde rekeningen van failliete textielleveranciers of klanten-boetieks maar te boven als je al hebt aangekocht, werkuren betaald, geproduceerd en geleverd. Van seizoen naar seizoen is het hopen op geluk. Er zijn nergens meer grote geldreserves. Ook voor grote namen geldt dat, op enkele gezonde grote bedrijven na, zoals Dries Van Noten en Lingerie Van de Velde (van Marie Jo en PrimaDonna, JMB). Brusselaars als Olivier Strelli of Christophe Coppens en Luc Duchène hebben op tijd zeer wijze beslissingen genomen: zij hebben hun zaak verkocht of zijn ermee gestopt."

Over Linda Van Waesberge

Stijlconsulente Linda Van Waesberge werd bekend als boegbeeld van het modepromotiehuis Modo Bruxellae (nu Modo Brussels), als designadviseur en projectleider van tentoonstellingen, modeparcours, pop-up stores en catwalks.

Sinds 2009 geeft ze stijl­consults op zelfstandige basis. Ze werkt ook als personal shopper en stadsgids.

De mode-weetal woont in de Dansaertstraat.