Anne Zagré: ‘Als het spookt in je hoofd kan je niet presteren’

Weinig atleten mogen zich drievoudig olympiër noemen, maar Anne Zagré (31) kan dat wel. Om Tokio te bereiken, moest de goedlachse Brusselse wel heel wat horden nemen. Letterlijk én figuurlijk. Vlak voor de Olympische Spelen verloor Zagré haar hartsvriendin. En al even heeft ze last van 'twisties', het mentale probleem waarmee ook topturnster Simone Biles kampt. “Soms heb ik in een race geen vat op mijn lichaam. Ik moest leren om dan niet te panikeren,” vertelt ze aan de vooravond van de Memorial Van Damme.

Negen jaar geleden wandelde Anne Zagré achteloos door de catacomben van het Olympisch stadion in Londen. Ongedwongen leefde ze toe naar de reeksen op de 100 meter horden van de Spelen in de Britse hoofdstad. Tot de toen 22-jarige uit Woluwe op de piste stond. “Er ging een schokgolf van rillingen door mijn lijf. Plots kijken 80.000 uitzinnige fans naar je,” vertelt de Brusselse geamuseerd. “Ik voelde me nietig. Dat gevoel krijg je nergens anders. De Spelen zijn magisch.”

Die plankenkoorts veroorzaakte in Londen een trage start, maar Zagré haalde wel de halve finales. Daar lag ook haar eindmeet in Tokio eerder deze zomer. Een olympische finale liep de hordeloopster dus niet. “Met de chrono die ik liep, stond ik in Londen en Rio wel bij de beste acht. Ik liep slechts één keer sneller in mijn loopbaan, en dat was in 2015,” zegt Zagré gedecideerd. “De tegenstand is gewoon zo sterk. Maar ik kijk enkel naar mezelf. Ik heb het meeste uit mijn lijf gehaald.”

Na afloop van haar olympische toernooi verscheen Anne Zagré huilend voor de camera's. Een verwarrende cocktail van emoties overmande haar. “In mei verloor ik mijn beste vriendin. We kennen elkaar 23 jaar. Maar ik had geen tijd om te rouwen. Ik wilde wel, maar dat kost een atleet zoveel energie. Positief blijven, dat is het vastgeroeste credo van elke atleet. Dus ik hield vol dat ik goed zou presteren op de Spelen. En toen dat gelukt was, kraakte er iets. Er vloeiden tranen van vreugde, gemis en natuurlijk ook decompressie.”

De wil om terug te slaan ondanks beproevingen. Het is een kwaliteit die Zagré typeert. Achter haar stralend witte lach schuilt namelijk een getergde ziel. “Men vergeet al snel de mens achter de atleet. Een goede prestatie op de piste betekent niet dat het in het hoofd allemaal oké is,” deelt de Brusselse openhartig. “Het is goed dat vedettes als tennisster Naomi Osaka en turnster Simone Biles hier openlijk over praten. Mentale problemen zijn altijd al eigen geweest aan topsport, maar het taboe is eindelijk doorbroken. De media moeten het thema nu levend houden.”

Twisties

Zagré putte veel moed uit het verhaal van Biles. Eindelijk had ze een lotgenote gevonden. De Amerikaanse gymnaste verraste de wereld met haar bekentenissen over haar 'twisties', een psychologische stressaandoening die ook Zagré parten speelt. “Soms gaat het licht compleet uit tijdens een race. Mijn geest komt los van mijn lichaam en bevindt zich in een vacuüm. Het rare is dat je ondanks die mentale afwezigheid wel goed kan lopen. Je beweegt praktisch vanzelf. Het is een heel enge gewaarwording. Vooral omdat ik niet kan voorspellen wanneer het me overkomt.”

Zo'n black-out deed zich een eerste keer voor in 2015. Na een val op de Spelen in Rio verloor ze de controle vaker. “Op het Wereldkampioenschap van 2017 vroegen journalisten me naar mijn prestatie. Ik stond met mijn mond vol tanden, want ik had geen flauw idee,” herinnert Zagré zich. In haar zoektocht naar antwoorden passeerde ze langs een hypnotiseur, meditatietherapeut, neuroloog en psycholoog. Vandaag begrijpt ze nog niet wat haar precies bezielt. “Dankzij begeleiding kan ik het beter controleren, maar het overkomt me soms nog. Ik leer vooral mijn angst te beheersen. Wanneer het gebeurt, mag ik niet panikeren. Want als het spookt in je hoofd kan je geen prestaties leveren.”

Met jeugdvriendin Nafi Thiam en stadsgenote Cynthia Bolingo vormt Zagré het beruchte 'Team Cacao'. “Genoemd naar een Braziliaans liedje waarop we dansten na de gouden medaille van Nafi in Rio,” licht de Brusselse met zichtbare pretoogjes toe. Ook zij hebben diepe waters doorzwommen richting Tokio. “Onze problemen zijn anders, maar we begrijpen en steunen elkaar. Die vriendschap sterkt ons enorm. Als we samen zijn, glijdt de stress van je af. Met hen in het olympische dorp voel ik me gewoon thuis. Sowieso probeer ik een sociaal leven te onderhouden. Atletiek bepaalt niet mijn identiteit.”

De coronacrisis woog niet zwaar op Zagré. “Maar het uitstel van de Spelen wel. Ik heb enkele weken nodig gehad om die teleurstelling te boven te komen. Ik kon geen horde meer zien en heb maanden alleen maar getraind op mijn sprint,” geeft ze toe. Na zo'n slopende periode gun je Zagré even vakantie. Maar die nam ze niet, want vrijdag moet ze nog presteren op de Memorial Van Damme. “Ik heb vier dagen vrij genomen: eentje voor de lange reis en de andere om op adem te komen, onder meer van de jetlag.”

Nadien pendelde ze tussen woonplaats Namen en de atletiekpistes van Louvain-La-Neuve en Watermaal-Bosvoorde om haar conditie te onderhouden. “Het seizoen is pas afgelopen na de Memorial, vaak hét hoogtepunt van het seizoen. Dat is een thuismatch voor me. Ik loop er zo graag. Het is voor mij een erezaak om erbij te zijn en me te tonen aan dat geweldige Belgische publiek, aldus Zagré, die een vierde olympische poging niet uitsluit. “Laat me eerst even uitrusten. Ik zal een zestal weken rust nemen. Reizen doet me altijd goed om los te koppelen. Waarheen? Geen idee. Als er maar veel zon is (lacht).”