BIG CITY. Waarom zijn alle Brusselse openluchtzwembaden verdwenen?

De drie grote Brusselse openluchtzwembaden waren enorm populair, toch gingen ze dicht. Hoe kwam dat?

Ook deze zomer kunnen we gelukkig weer plonzen in het bad van Flow, aan het Biestebroekdok. Maar dat dat de enige plek is waar we in Brussel in de openlucht kunnen zwemmen, blijft een van de grootste pijnpunten van onze stad. Pool is Cool ijvert al jaren voor een definitief openluchtzwembad, want dat moeten de Brusselaars al 50 jaar missen.

Voor er in de negentiende eeuw hier en daar zwembaden gebouwd werden in Brussel zochten de Brusselaars in de zomer verkoeling in rivieren, zoals de Zenne. Dat was echter om verschillende redenen niet aan te raden. De Zenne was voor de overwelving een open riool: de meerderheid van de huishoudens in het centrum stortte er haar vuil water in. Door de ongelijke bodem waren er op sommige plaatsen koude onderstromen. Daarenboven kon in die tijd nog niet iedereen zwemmen, geregeld verdronken er mensen tijdens zo'n zwempartij.

Het idee ontstond om in de bedding van de Zenne zwemscholen te bouwen. In de loop van de negentiende eeuw werd zwemmen steeds populairder. Ook in Brussel steeg het aantal zwembaden.

Een van de eerste openluchtzwembaden opende in 1900, vlak bij de Slachthuizenlaan. In het Abattoir-zwembad kwam vooral de arbeidersklasse uit Anderlecht, Molenbeek en de Marollen zwemmen. Het moet een enorm succes geweest zijn. Dat is opmerkelijk, want om het bad te vullen werd water uit het kanaal iets verderop gebruikt. Op sommige dagen doken de zwemmers er in een vieze smurrie. Het sloot in de jaren 1930.

Gelukkig kwam er twee jaar later iets verderop een oplossing: een privé-eigenaar kocht het zwembad Le Bac in Sint-Gillis op. Dat was gebouwd op een ijsfabriek, zodat de warmte van de koelsystemen gebruikt kon worden om het bad te verwarmen. De koper maakte er solarium van: Les Bains de Schelle.

Twee solaria

Solaria waren een trend tijdens het interbellum. Bezoekers konden er zwemmen, maar vooral zonnebaden in de openlucht. Daarvoor waren grote oppervlaktes nodig, met rond het zwembad een gigantische graspartij, waar de bezoekers een hele dag konden blijven liggen.

Brussel telde er twee van dat type. Op de velden van het sportcomplex van voetbalclub Daring was er Solarium Daring, dat dertig jaar lang erg populair bij de Brusselaars en de bewoners uit de Rand. In de jaren 1950 verving de club het zwembad door een extra voetbalveld.

In Evere was het mogelijk om te zwemmen in het Solarium, omgeven door een grote grasweide. Ondanks de populariteit verdween ook dat zwembad in de jaren 1970, omdat de kosten van het betonnen bassin opliepen. Er is nu niets meer te zien van dit solarium, de zone is volledig bebouwd.

Het is bijna hartverscheurend om oude foto's te zien van die openluchtzwembaden met plonzende en zonnebadende Brusselaars. Mogen we na een halve eeuw weer dromen van een waardige vervanger?