Waarom herfstkampioen Union stilaan een titelkandidaat is

Union Saint-Gilloise slaat de Belgische voetbalwereld met verstomming. Halverwege hun eerste seizoen in eerste klasse in bijna 50 jaar staan de Brusselaars comfortabel aan de leiding. Het leverde hen alvast de symbolische prijs van herfstkampioen op, maar is Union ook voldoende gewapend om tot het einde mee te dingen naar de landstitel? "Als deze ploeg aan de druk weerstaat, lijkt alles mogelijk."

Met wat zin voor dramatiek kon je de eclatante 1-7 overwinning van Union op het veld van een machteloos KV Oostende als een statement zien. Titelkandidaten Club Brugge, Antwerp, Genk en RSC Anderlecht gleden tegen op papier zwakkere tegenstanders uit. Het verrassende Union strafte dat puntenverlies genadeloos af om zijn voorsprong op de eerste achtervolgers uit te diepen tot 7 punten. Dat is nu al een mooie marge richting play-offs, die dit seizoen nog met vier ploegen worden afgewerkt.

Primeur: promovendus én herfstkampioen

“Zijn jullie bereid om tot het uiterste te gaan bij deze club? En kunnen jullie om met de druk van de media”, vroeg coach Felice Mazzu voor de match aan zijn medespelers. Het overtuigende antwoord stond na 90 zinderende minuten te priemen op het Oostendse scorebord. Union kroonde zich zo tot herfstkampioen, ofwel de leider halverwege de competitie. De Brusselse volksclub is meteen ook de eerste promovendus die daarin slaagt in 126 jaar eersteklassevoetbal. Faut le faire.

En daar eindigt het voetbalsprookje wat ons betreft niet. Want Union staat na 15 speeldagen niet toevallig bovenaan. Geen enkele club scoorde meer doelpunten (40), geen enkel team slikte er minder (14). Het doelpuntensaldo bedraagt 26, wat evenveel is als dat van Antwerp, Club Brugge, KV Mechelen en Charleroi (nummers 2 tot en met 5) samen. Undav (14 goals en 9 assists) en Vanzeir (10 goals en 7 assists) zijn ook de twee meest doelgerichte spelers van de competitie.

Wie halverwege de competitie zulke statistieken kan voorleggen, komt in principe in aanmerking om kampioen te spelen. Maar in België wordt de strijd beslecht in twee kampioenschappen: de reguliere competitie (van 34 speeldagen) en nadien de play-offs (van zes speeldagen) onder de top vier. Union verzamelde al 8 punten meer dan de nummers vier en vijf, respectievelijk KV Mechelen en Charleroi. De andere toppers - RSC Anderlecht, KRC Genk, AA Gent en Standard - moeten al 12 punten of meer goedmaken.

Herfstkampioen haalt altijd play-offs

Tenzij Union een forse inzinking krijgt, kan de kwalificatie voor de zogenaamde Champions’ Play-off de Brusselaars niet meer ontsnappen. Sinds de invoering van de play-offs in 2009 eindigde de herfstkampioen altijd in de top vier. In zes van de elf edities (play-offs van seizoen 2019-2020 werden geschrapt door covid-19) ging de herfstkampioen in de play-offs zelfs door op zijn elan om landskampioen te worden. Mocht Union de play-offs halen, is het evenwel de eerste promovendus die daarin slaagt.

Vorig jaar in 1B bewezen Mazzu en zijn spelers in elk geval over stalen zenuwen te beschikken. Union vatte wedstrijd na wedstrijd gefocust aan om zo snel mogelijk die promotie veilig te stellen. Na elf opeenvolgende zeges behaalde Union haar doel. Sinds 22 november 2020 - een jaar geleden - verloor Union slechts drie keer, speelde het drie keer gelijk en won het 26 duels.

Mazzu slaagt er wonderwel in zijn groep scherp te houden. “Mijn spelers willen zich altijd bewijzen”, vertelde de oefenmeester over de eerzucht van zijn groep. De uitgediepte voorsprong geven zijn spelers niet zonder slag of stoot uit handen.

Elke vraag over welke rol Union zal spelen in de titelstrijd smoort Mazzu in de kiem met clichématige antwoorden. “We willen deze club in de eerste plaats stabiliseren” of “het behoud is onze enige prioriteit” zijn enkele van zijn stokpaardjes. Pas in januari belooft hij zijn doelstellingen bij te stellen. Op die manier kan Mazzu de druk nog even afhouden, maar de coach kent ook het klappen van de zweep en vreest twee zaken: de transferperiode en de belastende wintermaanden.

Blessures en wintermercato

Want, nog een statistiek waarin de Brusselaars bovenaan staan, geen enkele club roteert zo weinig als Union. Enerzijds omdat Mazzu veel vertrouwen geeft aan zijn basiself, maar zijn kern is anderzijds ook niet heel breed. In december, wanneer de wedstrijden elkaar in sneltempo opvolgen, vallen de meeste blessures te noteren. Als één of twee of twee sleutelspelers een tijdje uitvallen, beschikt Mazzu niet op elke positie over een evenwaardige vervanger. Die luxe hebben pakweg Club Brugge, Antwerp of Genk wel.

En stel dan nog dat Union gespaard blijft van blessurelast, is er nog de grillige januarimaand. Het Brusselse succesverhaal gaat intussen de wereld rond, dus ook spelers als Undav, Nielsen en Teuma blijven niet onder de radar. Kunnen zij aan de lokroep van een Duitse subtopper en een moddervet contract weerstaan? Het valt niet uit te sluiten dat een enkeling nu al eieren voor zijn geld kiest. En Union blijft een club die teert op transferinkomsten.

Anderzijds is daar toch nog steeds die zusterclub Brighton & Hove Albion, die een vrij zorgeloos seizoen beleeft in de Premier League. Misschien leent de Engelse club in de winter na de Japanse sensatie Mitoma nog een tweede groeibriljant uit aan Union.

Al leeft binnen de hechte spelersgroep wel het gevoel dat er dit seizoen iets moois te verwezenlijken valt. De winnaarsmentaliteit sleep Mazzu er vorig seizoen al in, maar in de gevleide zege in Gent beschikte Union ook over de meeval én efficiëntie die een kampioen nodig heeft. Wie voortijdig langs de kassa passeert, zou wel eens een belangrijke afspraak met de voetbalgeschiedenis kunnen missen. En dat besef groeit alsmaar. “Ik denk niet dat er iemand überhaupt wil vertrekken”, zei ook kersvers Rode Duivel Dante Vanzeir daarover.

Om het met één van Mazzu’s voetbalclichés te zeggen: de weg is nog lang en een slechte reeks kan je helemaal uit koers slaan. Maar zonder onvoorziene gebeurtenissen moet dit toch kwalitatief sterke Union zich voor de Champions’ Play-offs kunnen plaatsen. Te meer omdat de voorsprong al riant is en de zogenaamde topclubs niet weten te overtuigen. Club Brugge toont weinig focus in de Belgische competitie; Antwerp, Anderlecht, Genk en AA Gent kwakkelen. Daar profiteert het frisse Union van.

Sterk tegen de grote clubs

Eenmaal in de Play-offs, die sowieso al recht geven op Europees voetbal, kan alles. De punten worden gehalveerd en dan volgen zes topduels. Union bewees in de heenronde al de evenknie te zijn van de topclubs. Tegen Club Brugge en Antwerp waren de Brusselaars meer dan de evenknie, maar vergaten ze de drie punten thuis te houden. Tegen Genk, Standard, Anderlecht en AA Gent pakte Union 10 op 12. Alleen Antwerp (13 op 15) kan tegen de G6 betere resultaten voorleggen.

“Union kan zich na deze 1-7 tegen Oostende in elk geval niet langer wegstoppen”, vond ook analist en ex-Rode Duivel Philippe Albert. “Ik ben enorm onder de indruk van deze ploeg. Ik geloofde tot nu toe niet in de titelkansen van Union, maar nu zeg ik: er zijn drie favorieten. Dat zijn Club Brugge, Antwerp én Union. De spelkwaliteit, de solide defensie, de efficiëntie en de intensiteit: op dit moment is Union de beste ploeg. Als ze aan de druk weerstaan, lijkt het allerhoogste mogelijk.”

Met amper 1 miljoen euro aan transfergelden stelde Union haar ploeg samen. Ter vergelijking: Anderlecht betaalde minstens 15 keer zoveel en Club Brugge ruim 30 keer zoveel. “Union heeft dan ook minder kwaliteit. Maar een speler maakt één keer in zijn carrière mee dat het gewoon klikt vanaf het eerste moment. Zet daar een trainer bij, zoals Mazzu, die psychologisch slim is en je hebt een team dat boven zich uit kan stijgen.”

Teamgeest en verlammende druk

Aan het woord is Eric Van Meir, die 25 jaar geleden met met Lierse kampioen werd. Toen niet als promovendus, maar het was wel de laatste keer dat een kleine ploeg verraste. “Bij andere clubs zie je wel eens egoïsme: een speler die zijn eigen kans gaat, terwijl afleggen beter was geweest. Dat zie je niet bij Union. Ze gunnen elkaar alles. Er staat een hechte ploeg en dat is ook makkelijker te managen. De teamgeest doet Union boven de rest uitsteken. Dat zag je bij de zevende goal: Undav wilde het doelpunt aan Vanzeir laten.”

Van Meir looft vooral Mazzu. “De band tussen de coach en de ploeg is vitaal. Mazzu is een warme mens, die na elke match het veld oploopt om zijn spelers te omhelzen. Hij staat heel kort bij hen. Als hij spreekt, luistert de groep”, aldus de ex-Rode Duivel. Hij vraagt zich vooral af of Union met de druk kan omgaan. “Nu zijn ze zorgenvrij en zitten ze op een wolk. Maar als de voorsprong in februari er nog is, wordt het ineens van moeten. Die druk kan verlammend zijn, vooral omdat iedereen al vroeg de ogen op Union richt. Mazzu waakt daar nu al voor.”