Ans Persoons: ‘Mobiliteit is makkelijk, wonen is de echte uitdaging’

One.brussels is niet meer. De stadspartij kiest voluit voor de naam van moederpartij Vooruit, en gaat als Vooruit.brussels ook een andere koers varen: koopkracht, gezondheid, onderwijs en huisvesting worden de speerpunten. “Tijd om het over iets anders te hebben dan mobiliteit.”

Ja, een jaar is kort,” geeft staatssecretaris Ans Persoons toe als we haar vragen hoe ze tegen de verkiezingen van 2024 het verschil wil maken. “Ik ben de uitdager en zal moeten opboksen tegen kandidaten die al langer bekendheid genieten. Maar precies dat geeft me de kracht om ervoor te gaan.”

Ans Persoons verkaste in juni van de Stad Brussel naar het Gewest, maar de bevoegdheid, stedenbouw, bleef dezelfde. “Het is wel mijn ding. Ik heb geschiedenis gestudeerd, maar als ik opnieuw zou beginnen, zou ik voor architectuur kiezen. Het is de essentie van elk stedelijk beleid. Alle sociale vragen komen erin samen.”

De stationsbuurten in Brussel zijn een stedenbouwkundige miskleun. Wat valt er aan te doen?
Ans Persoons: Die zijn inderdaad stedenbouwkundig mismeesterd. Ze zijn ontwikkeld als wijken om de vele pendelaars zo snel mogelijk naar hun kantoor te krijgen. Er is daarbij niet nagedacht over de kwaliteit van de openbare ruimte. In de Noordwijk zijn er concrete plannen om het stedelijke weefsel te herstellen. Het wordt veel meer dan een kantoorwijk. Er komen ook woningen, hotels, een nieuwe tramlijn, het nieuwe Zennepark. Pascal Smet heeft hier hard voor aan de kar getrokken.

De Brabantwijk aan de andere kant van het Noordstation ontbreekt in dat plan. Nochtans zijn daar de problemen met veiligheid het grootst, denk maar aan drugs en dakloze minderjarigen.
Persoons: Stationsbuurten trekken ellende aan. Dat is in alle grote steden zo. Wat nu rond Zuid en Noord gebeurt, lossen we niet op met stedenbouw alleen. Maar een goede stadsvisie is wel een noodzakelijke voorwaarde. Aan het Zuidstation zien we, aan de quadrilatère (de ruimtes onder de spoorbrug, red.), grote blinde muren. Dat geeft een onveilig gevoel. Monofunctionele stationswijken leven maar een bepaald moment van de dag. Daarom is die vermenging belangrijk, zodat je verschillende mensen aantrekt.

Daarom stellen we een nachtclub voor, maar ook douches en toiletten bijvoorbeeld. Ik geloof ook dat het nieuwe hoofdkantoor van de NMBS soelaas kan brengen. Door die verhuizing komen verschillende andere gebouwen vrij in de omgeving waar we veel mee kunnen doen. Het nieuwe gebouw van de NMBS zal ook de toegangen van het station transparanter en lichter maken.

U heeft minder dan een jaar om als staatssecretaris het verschil te maken. Welk dossier wil u er nog doorkrijgen?
Persoons: Ik ga niet met allerlei nieuwe ideeën komen. Dat gaat ook niet op het einde van de legislatuur. Door het kabinet van Pascal over te nemen, kiezen we voor continuïteit.
Wel zal ik minder reizen dan Pascal. Ik combineer deze job met een gezin met twee jonge kinderen, dan pas ik voor een missie naar Australië.

Wat ik er wél absoluut door wil krijgen, is de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV), Good Living. Hoe die dan zal heten, zien we nog wel, want door het moeilijke parcours van Good Move kreeg ook Good Living een slechte bijklank. De GSV is een noodzakelijk instrument voor de toekomst van onze stad, zowel op het vlak van wonen als van openbare ruimte. Die moet in november worden goedgekeurd.

Gelooft u dat dat plan er nog voor de verkiezingen komt? De politieke tegenstand is groot. Zowel bij de lokale besturen als de bouwsector én bij meerderheidspartijen PS en Défi.
Persoons: Dan is het aan mij om het op te lossen. Het helpt dat ik zelf schepen van Stedenbouw ben geweest. Ik begrijp de verzuchtingen van de lokale besturen, en die zijn vaak ook terecht. Ze moeten bijvoorbeeld de tijd krijgen om de maatregelen te implementeren en mensen op te leiden.

Kwatongen beweren dat Pascal Smet ontslag nam uit de Brusselse regering, niet alleen vanwege de Iran-affaire, maar ook omdat Good Living op een sisser dreigt uit te draaien. Hij riskeerde met lege handen naar de kiezer te moeten trekken.
Persoons: Daar is absoluut niets van aan. Ik ben optimistisch. De wil is er om ermee vooruit te gaan.

Met boegbeeld Pascal Smet verdwijnt ook de partijnaam one.brussels: het wordt Vooruit.brussels. Waarom?
Persoons: Omdat Vooruit geëvolueerd is. We willen ons meer aansluiten bij het partijverhaal. Koopkracht, gezondheid, onderwijs: het gaat om sociaal beleid dat ook voor Brussel relevant is.

Misschien kiezen jullie voor Vooruit omdat de partij weer de wind in de zeilen heeft?
Persoons: Ja, dat ook.

Vooruit in Brussel is een huis met vele kamers. Pascal Smet verkondigde in La Libre dat sans-papiers ‘heel actief’ moeten worden uitgewezen, terwijl parlementslid Els Rochette het juist opneemt voor deze kwetsbare groep. Hoe krijgt u iedereen op één lijn?
Persoons: Dat lukt prima. Zoals je weet, hebben wij onlangs veel personeelswissels gehad. Ik heb Pascal Smet vervangen, er zijn nieuwe Vooruit-schepenen in Molenbeek en Anderlecht. Al die wissels verliepen rimpelloos. Ik wil er ook op wijzen dat Conner Rousseau, onze voorzitter, de eerste was om de verdediging op te nemen van schepen Saliha Raiss nadat ze door Georges-Louis Bouchez werd aangevallen. De neuzen staan in dezelfde richting en we zijn één ploeg. En ja, Pascal Smet doet felle uitspraken. Ik zal dat minder doen. We zijn nu eenmaal verschillende persoonlijkheden.

Is het een partijstandpunt dat mensen zonder papieren moeten worden opgepakt en uitgewezen?
Persoons: Ik heb zelf in Terzake gezegd: ofwel moet je ze regulariseren, ofwel uitwijzen. Mensen zonder papieren die criminele feiten plegen kunnen vandaag niet eens vervolgd worden. Ze belanden snel weer op straat. Dat geeft een gevoel van straffeloosheid, is demotiverend voor de politie en maatschappelijk niet vol te houden.

Minister-president Rudi Vervoort, bevoegd voor veiligheid, bleef sterk op de achtergrond in de problemen rond de stationsbuurten. Is hij de juiste man op de juiste plaats in dit soort crisis?
Persoons: Hij moet zichzelf wat beter verkopen, denk ik, want Brussel doet wel degelijk erg veel. Wat me vooral stoorde in het hele debat, was het vingerwijzen.
Het is niet ideaal dat er rond veiligheid veel gedeelde bevoegdheden zijn, maar zo is het nu eenmaal. Laten we dan samenwerken om de problemen op te lossen en niet aan zelfprofilering doen in de media.

U bent kritischer voor Vervoort dan Pascal Smet.
Persoons: Rudi Vervoort heeft er een communautaire zaak van willen maken. Daar kan ik me niet in vinden.

Door de drugsproblematiek krijgt het imago van Brussel weer klappen. Wordt het niet steeds moeilijker om met een positief verhaal naar de Brusselaar te stappen?
Persoons: Ik heb zelf in de Kaaienwijk gewoond, en de situatie is daar de laatste maanden echt achteruitgegaan. Er is een drugsepidemie die onze stad ontwricht, maar we moeten daaraan toevoegen dat de problematische buurten niet representatief zijn voor de rest van Brussel.

Er is enorm geïnvesteerd in openbare ruimte en mobiliteit, dit is echt niet meer de stad van vijftien jaar geleden. We hebben prachtige pleinen en parken aangelegd, speelruimte voor kinderen, we hebben het beste openbaar vervoer van het land.

U ijverde, als schepen, voor een duurzame stad met veel bomen. Dat is een ecologisch verhaal. Kan u in de volgende campagne het verschil maken met de groenen?
Persoons: Dan weet u nog niet hoe wij campagne gaan voeren (lacht).
We stellen vast dat steeds meer mensen in Brussel willen wonen, maar dat ze het niet meer kunnen betalen. We mogen niet de weg opgaan van Londen en Parijs waar de key workers, zoals leerkrachten, verplegers en agenten, die essentieel zijn voor de stad, moeten pendelen. Of waar koppels met kinderen die willen scheiden niet apart kunnen gaan wonen, omdat dat onbetaalbaar is.

De wooncrisis aanpakken is veel ingewikkelder dan de mobiliteitsdiscussie. Die is heel emotioneel, maar eigenlijk gemakkelijk: meer evenwicht tussen gebruikers, meer groen in de stad, ontharden. De oplossingen zijn evident en dat debat ligt grotendeels achter ons.

Bij het woonbeleid komt er heel wat meer kijken. Je krijgt pas vat op de woonmarkt als je ook de fiscaliteit bekijkt en als je kan nadenken over nieuwe woonvormen. Of kunnen we een woonplicht invoeren als mensen iets kopen? Daar willen we onze aandacht op vestigen. Je kan niet alleen maar pleiten voor een betonstop, zoals de groenen. Dat is een simpele oplossing. Verdichten kan je ook slim aanpakken, kijk maar naar Thurn & Taxis.

Staatssecretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) heeft al veel gedaan voor betaalbaar wonen.
Persoons: Ze heeft veel gedaan voor de sociale huisvesting. Dat moet blijven, maar we moeten ook kijken hoe we de lagere middenklasse in de stad kunnen houden.

Zijn de lijsten al klaar?
Persoons: Nee, maar we hebben een enthousiaste ploeg klaar. Met veel vrouwen, trouwens. Mannen mogen zich melden (lacht).