Proper water in onze rivieren, schone lucht rond onze scholen en fietspaden langs de rijbaan. In Brussel nemen burgers het heft in eigen handen om een betere stad te creëren. Wie zijn de mensen die de stad vormgegeven, en wat beweegt hen? Vandaag: Bram Dewolfs van Picnic the Streets, die voor een autovrij Beursplein zorgde.
© Aline Glaudot
| Het eerste deel van de voetgangerszone.
Kippenvel. Dat krijgt Bram Dewolfs wanneer hij ‘s ochtends de open brief van Philippe Van Parijs leest in Brussel Deze Week, 24 mei 2012.
De econoom-filosoof pleit voor een autovrij Beursplein, en roept op tot burgerlijk ongehoorzame bezetting van de Anspachlaan. “Het was de nagel op de kop. Plots besefte ik waar het fout liep in Brussel.”
Dewolfs, leraar Engels, maakt meteen een facebookgroep aan. Tweeduizend mensen worden snel lid. Nog diezelfde avond vergaderen zo'n twintig strijdlustigen over hoe ze het Beursplein kunnen kapen. Het zal leiden tot een hele reeks picknicks op de nog druk bereden Anspachlaan.
We waren veel te braaf in het begin. Activisten moeten de luis in de pels zijn.
Niet plooien
“We waren atypische activisten, niet bepaald hippies met dreadlocks.” Dewolfs vertelt lachend over die eerste Picnic the Streets-crew.
“Veel te braaf in het begin, inclusief wollige flyers. Maar activisten moeten de luis in de pels zijn. Vooral niet plooien voor de autoriteiten. Kregen we goedkeuring voor een picknick om twaalf uur? Dan gingen we daar toch pas twee uur later zitten.”
Burgerlijk ongehoorzaam, en dat werkt. De eerste grote picknick, op 10 juni, lokt meer dan 2.000 mensen.
“Ongelooflijk. Ons verhaal werd opgepikt in China, Mexico, Amerika." Heel de zomer bezetten de activisten om de twee weken het Beursplein, met nog een massapicknick in september erbovenop.
© Sander de Wilde
| Picnic the Streets op het Beursplein.
‘Geen tweede Nieuwstraat’
De nakende gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2012 komen niet ongelegen. Na het succes van de picknicks nemen quasi alle partijen een autovrij Beursplein op in hun programma – al dan niet met autotunnel eronder.
Twee maanden later kondigt het kersverse stadsbestuur, onder burgemeester Freddy Thielemans (PS), aan dat er een voetgangerszone komt op de Anspachlaan.
Activisme kost erg veel kracht. Maar ik moest dit doen. Picnic the Streets was groter dan mezelf.
Droom in vervulling? “Ja, maar nee,” verzucht Dewolfs. “Natuurlijk waren we blij met de beslissing. Maar we vreesden voor een tweede Nieuwstraat, waar vooral geconsumeerd moet worden."
De aanpak laat te wensen over. “Amper twee maanden heeft Brussel-Stad met de buurtbewoners overlegd. Die burgerparticipatie had twee jaar moeten duren. Ze hebben helaas nooit onze hulp gevraagd."
"Dus we hebben moeten loslaten. We hopen dat het volgende college meer bezig is met leefbaarheid dan het huidige."
Randje burn-out
Ondanks alles is Bram Dewolfs trots wanneer hij de voetgangerszone ziet groeien. Terecht, want burgeractivisme is geen walk in the park. “Ik denk dat ik op het randje van burn-out heb gezeten. Activisme kost erg veel kracht. En verontwaardiging stopt niet om 17 uur.”
In zijn werk en studies moet hij prioriteiten stellen, en ook zijn ouders vallen ziek. “Maar ik moest dit doen. Picnic the Streets was groter dan mezelf.”
Lees verder onder de foto.
© SN
Domino
Een symbooldossier, noemt Dewolfs het autovrije Beursplein. “Een grote dominosteen die is omgevallen. Maar we zijn er nog lang niet."
"Philippe Close (PS) heeft geen globale visie op een leefbare stad, op mobiliteit. Hij verkiest toerisme en passief vertier, met nog eens heel veel overlast voor de burgers.”
“Plaatsen voor sociaal contact ontbreken. Brussel is nog te veel een verzameling straten om van A naar B te gaan. In pakweg Utrecht of Kopenhagen kan je op de hoek van de straat stoppen om een babbeltje te slaan. Leefbaarheid als sociaal bindmiddel, dat is mijn droom voor Brussel.”
Als ik mensen zie breakdancen in de voetgangerszone, krijg ik weer dat kippenvel van toen.
Breakdance
Voor die leefbare stad blijft Dewolfs ijveren met collectief Urban Foxes. "Neem de Kleine Ring rond Brussel. Die hindert de doorstroming tussen verschillende wijken."
"Net zoals Bye Bye Kleine Ring willen we naar een of twee rijstroken gaan. Met veilige fietspaden en een grote laan voor voetgangers. Niet onmogelijk, maar ook dat is een zware strijd."
Dan kan even terugblikken weer hoop geven. "Als ik na mijn werk over de voetgangerszone loop en zie hoe mensen zich de ruimte weer toe-eigenen. Als ik hen zie breakdancen, muziek maken. Dan krijg ik weer dat kippenvel van toen. Voor mij is dat een signaal: die weg moet ik op."
BURGERPROTEST, EEN HANDLEIDING
Verkeersveiligheidsbeweging 1030/0 of Filter Café Filtré voor schone lucht, burgers blijven het beleid op de hielen zitten. Wat wil Bram Dewolfs de nieuwe generatie activisten meegeven?
Kies voor vreedzaam protest.
“Uit onderzoek blijkt dat geweldloze acties 40 procent meer kans op slagen hebben. Een positief verhaal spreekt mensen aan. En de combinatie convivial-rebels, zoals de picknicks, werkt."
Zoek een zo groot mogelijke coalitie.
“Filter Café protesteert meestal op schooldagen. Maar dan beperk je het aantal mensen dat kan deelnemen. Probeer ook acties in het weekend te plannen. Kijk verder dan de blanke middenklasse.”
De strijd gebeurt op straat.
“Facebook is een fantastisch hulpmiddel, maar het echte protest is fysiek.”
Geef je tegenstander een gezicht.
"Viseer wie verantwoordelijkheid draagt. Een positief verhaal wil niet zeggen dat je niet kritisch kan zijn. Zorg dat politici zich ongemakkelijk voelen. En laat ze het protest niet kapen. Schepen van Mobiliteit Els Ampe (Open VLD) die zich opwerpt als medestrijder voor gezonde lucht? Ze heeft in vier jaar niets aan de situatie gedaan."
Stel een duidelijk eisenpakket op
"Een concreet plan, met vier à vijf punten. Denk zelf al uit wat je wil, hoe je dat wil en tegen wanneer."
Dit was de laatste aflevering van Burgers maken de stad.
DOSSIER: Burgeractivisme
Proper water in rivieren, schone lucht rond scholen en fietspaden langs de rijbaan. In Brussel nemen burgers het heft in eigen handen om een betere stad te creëren. Wie zijn ze en wat beweegt hen?
Lees meer over: Brussel-Stad , Stedenbouw , DOSSIER: Burgeractivisme , Picnic the Streets , Bram Dewolfs , voetgangerszone , Beursplein , Philippe Van Parijs
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.