BIG CITY. Worden er nog veel ondergrondse schatten gevonden in Brussel?

Zes maanden waren archeologen in de weer op de site van Parking 58, maar worden er vaker archeologische vondsten gedaan?

Wanneer een bouwvakker in Brussel met zijn graafmachine de bodem omwoelt, reist hij onbewust door de tijd. Zeker in de Vijfhoek zit de bodem nog vol sporen van het verleden. Sommige daarvan zijn goed zichtbaar, zoals de Zwarte Toren aan de Sint-Katelijnekerk of de Anneessenstoren aan de Keizerslaan. Die herinneren aan de dertiende-­eeuwse stadsomwalling, waarvan ook stukken te zien zijn in de herentoiletten van café Monk, de ontbijtzaal van het Atlas Hotel en de toekomstige jeugdherberg op de Oude Graanmarkt.

Die sporen kwamen aan het licht tijdens archeologische opgravingen, maar hoe zeldzaam zijn zulke ontdekkingen?

Eerst even dit: archeologische resten worden het beste bewaard wanneer ze blijven waar ze zitten. Organisch materiaal vergaat immers onder invloed van lucht en licht, en resten van oude gebouwen kunnen verzakken tijdens opgravingen.

Preventieve archeologie

In een stad wordt voortdurend gebouwd en gegraven. Daarom geldt het principe van de preventieve archeologie: voor elke bouwaanvraag in het gewest, gaat Urban.brussels na of de werken een impact kunnen hebben op het archeologische erfgoed dat zich mogelijk in de ondergrond bevindt. Het baseert zich op de inventaris van het archeologische erfgoed.

Is dat het geval, dan krijgt de aanvraag een archeologische clausule. Afhankelijk van de situatie legt die archeologisch vooronderzoek, voorafgaande opgravingen en/of werfbegeleiding op. Slechts drie procent van de bouwaanvragen resulteert in zo'n clausule. Dat lijkt weinig, maar het cijfer heeft betrekking op alle aanvragen tot stedenbouwkundige vergunningen, ook die voor pakweg een reclamepaneel of vuilnisbak. (lees verder onder de foto)

Jaarlijks vinden er zo veertig tot zestig archeologische onderzoeken plaats in het gewest. De grootste archeologische goudmijn van de afgelopen jaren blijft de site van de voormalige Parking 58, waar nu het administratief centrum van de Stad Brussel huist. Onderzoek daar legde de bedding van de voormalige Zennehaven bloot. Dankzij de natte ondergrond bleef er heel wat organisch materiaal bewaard: schoenen, etensresten, een dode kat, speelgoed … Die werden allemaal behandeld in het lab van Urban.brussels, alvorens onderzocht te worden.

Dat onderzoek kan enige tijd duren. Zo is de site van Parking 58 vier jaar na de opgravingen nog altijd niet helemaal bestudeerd. Elk voorwerp levert een schat aan informatie op, die helpt om de figuurlijke foto van het verleden scherper te stellen. In de tussentijd organiseert Urban.brussels tentoonstellingen rond de vondsten.

Doe je zelf een ontdekking in je tuin of bij werkzaamheden thuis? Dan ben je verplicht dat binnen de drie dagen te melden aan de eigenaar van het terrein en aan Urban.brussels. De directie Cultureel Erfgoed heeft vervolgens 21 kalenderdagen de tijd om over te gaan tot opgravingen.

• VOLGENDE KEER Was er ooit een gigantische Lunapark aan IJzer?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City

Welke vraag wil jij graag beantwoord zien?