Kanal wordt in de eerste plaats openbare ruimte

De definitieve plannen voor cultuurpool Kanal in de oude Citroëngarage zijn klaar. Het ontwerp benadrukt het belang van openbare ruimte in het gebouw. “Je zal er kunnen doorwandelen zoals door de Sint-Hubertusgalerijen.”

Een wedstrijd winnen is een ding, een plan indienen voor een bouwvergunning een ander. Nadat het team van NoAarchitecten, Sergison Bates en EM2N werden gekozen om de oude Citroëngarage om te bouwen tot een cultuurtempel, gingen ze opnieuw aan de slag om hun ontwerp te verfijnen. Het uiteindelijke plan stelden ze donderdag voor in Kanal.

Zo’n definitief plan durft al eens verschillen van een wedstrijdontwerp. In het geval van Atelier Kanal, zoals de drie bureaus zich samen noemen, blijven de architecten opvallend trouw aan hun eerste versie.

“Dankzij de tijdelijke programmatie van Kanal Brut hebben we de kracht van het gebouw en zijn grote ruimte wel nog beter leren appreciëren,” legt An Fonteyne van het Brusselse NoAarchitecten uit. “De voorstelling van Romeo Castellucci op de eerste verdieping heeft ons bijvoorbeeld doen inzien dat we die ruimte gewoon moeten vrijhouden voor dat soort performances. En de vlakke roltrap die we oorspronkelijk planden op de helling schrappen we.”

Tegenover de situatie vandaag zal het nieuwe Kanal, dat moet openen voor de zomer van 2023, een veel grotere openbare ruimte hebben. Bezoekers zullen zo via vier ingangen het gebouw kunnen doorwandelen zonder inkom te betalen. “Kanal is gestructureerd door erg brede gangen die het gebouw doorkruisen,” legt projectleider Yves Goldstein uit. “Dat worden een soort straten, zoals de Sint-Hubertusgalerijen in het centrum dat zijn.”

Bezoekers die naar de ruime en hoge eerste verdieping willen, moeten vandaag een ticket kopen voor de tentoonstelling moderne en hedendaagse kunst. In de toekomst verandert dat en zal ook een groot deel van de bovenverdieping gewoon gratis toegankelijk zijn. “Het gebouw moet zo open zijn dat niemand die langs wandelt zich afvraagt of hij of zij wel thuishoort op die plek", vertelt architecte Fonteyn.

Ook wie met honger of dorst naar Kanal komt, zal er zijn gading vinden. Op het gelijkvloers komt een brasserie aan de kanaalzijde, dicht bij de bar die zich er vandaag al bevindt. Het dak van de showroom wordt een toegankelijk buitenterras met zicht over Brussel én een café. En enkele verdiepingen lager komt in diezelfde showroom ook een wat deftiger restaurant.

Binnen in het Kanalcomplex bevindt zich ook nog een huizenblok met een 30-tal woningen. Om de bewoners tegemoet te komen wordt een verdieping uit het oorspronkelijke project geschrapt en zullen bezoekers van het dak ook niet in de richting van de woningen kunnen kijken. Een grote feestzaal die binnen het project wordt gepland, krijgt ook een ontwerp dat alle geluids- en trilhinder voor die buren uitsluit.

Wie de definitieve plannen wil bestuderen kan dat trouwens ter plaatse. Ze zijn nog tot eind juni tentoongesteld in de showroom, waar ook de wedstrijdmaquette staat.

Renovaties op til

Vanaf juli gaat Kanal dan dicht voor werken. In de loop van 2020 start een voorlopige programmatie in de showroom. Daarna gaat het hele complex dicht voor ingrijpende werken waarbij onder meer de drie nieuwe volumes worden gebouwd, die het toekomstige museum voor moderne en hedendaagse kunst moeten herbergen, maar ook architectuurcentrum CIVA en een auditorium.

Tussen 2021 en 2023 blijft Kanal wel actief, maar dan op locatie. Zo zal er onder meer een programmatie zijn in het Huis van de Culturen van Molenbeek.

Kanal wil het autogebruik ontmoedigen, bouwt geen bezoekersparking en mikt op termijn ook op een autovrije Akenkaai. "Maar we zijn bereikbaar genoeg. Er zijn trouwens ook plannen om een extra metro-ingang van het station IJzer dichter bij Kanal te bouwen," weet Goldstein.