Kantoren nog niet massaal leeg sinds corona

De Brusselse kantooroppervlakte is de voorbije twee jaar licht gestegen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het planningsbureau perspective.brussels. De toename komt vooral door nieuwbouw, want tegelijkertijd neemt de leegstand (licht) toe. Ondertussen worden oude kantoren omgevormd tot woningen.

De meeste nieuwe kantoorgebouwen zijn de laatste jaren in de Noordwijk gebouwd, zoals de Iris Tower, Gare Maritime aan Thurn & Taxis en de projecten Möbius en Quatuor. In de Europese wijk telt kantoortoren The One voor 29.500 vierkante meter aan nieuwe oppervlakte.

Het hele Brusselse kantorenpark is nu 12,7 miljoen vierkante meter groot. Die cijfers dateren van eind maart dit jaar. Dat is 32.810 vierkante meter extra ten opzichte van januari 2019, ofwel een lichte toename van minder dan één procent.

Perspective.brussels verwacht verder dat het aantal co-workingspaces de komende jaren zal toenemen. Die zijn nu al goed voor 1 à 2 procent van alle Brusselse kantooroppervlakte.

Leegstand

De oppervlakte neemt dus licht toe, maar voor de leegstand geldt hetzelfde. In 2020 stonden 7,7 procent van alle Brusselse kantoren leeg. In 2019 was dat nog iets minder met 7,5 procent. Het gaat vooral om oudere gebouwen in de wijken in de zuidelijke en zuidwestelijke kroon. Daar bedraagt de leegstand ongeveer 14 procent. In de wijk rond het Zuidstation wil de Brusselse regering hoe dan ook meer woningen en minder kantoren voorzien.

“We kunnen niet spreken van een crisis. Hoewel de leegstandsgraad toeneemt in bepaalde zones, komen de effecten van de gezondheidscrisis nog niet ten volle tot uiting”, zegt Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS), bevoegd voor territoriale ontwikkeling.

Volgens het rapport zorgt de coronacrisis voorlopig niet voor opvallend meer onderbezette of ongebruikte kantoorruimtes. Wel zal “de tendens naar meer telewerk nog versterken”, klinkt het, wat een impact kan hebben op de rol en configuratie van kantoren in de toekomst.

Ruimte voor woningen

Een deel van de ongebruikte kantoorruimte krijgt nu al een nieuwe functie. De zogenaamde reconversieprojecten blijven lopen. Daarbij worden kantoren heringericht tot woningen, winkels, hotels of openbare diensten. In 2018, 2019 en 2020 ging het samen om bijna 333.000 vierkante meter. Meer dan de helft daarvan werd huisvesting. Zo kwamen er 1.670 klassieke woningen bij in Brussel en nog eens 120 sociale woningen. Dat is een vijfde van alle nieuwe woningen in Brussel in diezelfde periode, stelt het rapport.

“De reconversietrend van kantoren naar woningen is goed nieuws gezien de nijpende behoefte aan woningen in het Brussels gewest”, zegt minister-president Vervoort. “De situatie wordt verder in het oog gehouden opdat we kunnen beantwoorden aan de behoeften van de Brusselaars."

De grootste omslag van kantoren naar woningen was er in het noordoosten van het gewest, rond de Leuvensesteenweg in Schaarbeek en Evere. In het centrum gebeurt het bijvoorbeeld rond de Pacheco-site, denk maar aan de studentenkoten in de Koningsstraat. Andere kantoorgebouwen werden dan weer omgebouwd tot een rusthuis, school of polikliniek.

De komende jaren krijgen onder meer de Proximus-torens en het voormalige AXA-gebouw een reconversie. In beide kantoorgebouwen is plaats voor nieuwe woningen.