Tuin Villa Dewin in Vorst blijkt dan tóch niet volledig beschermd

In januari zei staatssecretaris Pascal Smet (One.brussels/Vooruit) dat de regering de volledige tuin van Villa Dewin in Vorst zou beschermen. De beslissing kwam er na jarenlang fervent verzet van een buurtcomité tegen de bouwplannen op de site. Maar de tuin blijkt nu toch niet helemaal beschermd te gaan worden. Als de huidige beschermingsaanvraag definitief is, zouden zones in het noorden en zuiden van de tuin toch weer bebouwd kunnen worden.

Het was parlementslid Isabelle Pauthier (Ecolo) die vorige week in de commissie Territoriale Ontwikkeling in het Brussels parlement de kat de bel aanbond.

In januari had staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet (Vooruit/One.Brussels) nog aangekondigd dat de regering de volledige tuin van art-decovilla 'Huis Danckaert' in de Meyerbeerstraat in Vorst zou beschermen, nadat buurtcomité Meunier zich jarenlang had verzet tegen de plannen om daar appartementsblokken te bouwen. Tot drie keer toe al moesten bouwplannen van projectontwikkelaars daarbij de vuilnisbak in. In 2016 al werden de villa zelf en een stukje van de tuin beschermd.

“Het tracé van deze tuin, die Dewin mogelijk zelf heeft ontworpen, vormt een originele en erg doordachte compositie op basis van de gulden snede en meer bepaald de gulden rechthoek", zei Smet in januari. "Die laatste is geïnspireerd op de rij van Fibonacci. De bomen aan de rand van de tuin vormen het kader van de gulden rechthoek en de trajecten van de paden vormen de spiraal. Het is een uniek voorbeeld in Brussel, de getuige van een tijdperk en van de school van de 'Nieuwe Pittoreske Tuin'."

"Onder meer daarom vinden de experts dat hij bescherming verdient. Ik ben erg tevreden over deze beslissing die door de hele regering wordt ondersteund. Zo komt er duidelijkheid en krijgen de verdedigers van het erfgoed erkenning voor hun inspanningen."

Enkel bescherming binnen omtrek wandelweg

Maar nu blijkt dat slechts voor een deel van de tuin, enkel binnen de omtrek van de wandelweg, een aanvraag tot bescherming is ingediend, zegt Pauthier. De aanvraag sluit het meest noordelijke en zuidelijke deel van de tuin uit (zie kaartje hieronder).

"Deze gedeeltelijke bescherming komt niet overeen met wat ook de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen vroeg." Daarnaast begreep het parlementslid ook niet waarom er al sprake is van een schadevergoeding voor de Gentse projectontwikkelaar Immograda, die momenteel eigenaar is van het terrein maar zijn aanvraag voor een bouwvergunning al zou ingetrokken hebben. "Er is nog geen enkele bouwvergunning afgeleverd."

Staatssecretaris Smet reageerde daarop dat "de omtrek van de bescherming ook in de aanvraag door het collectief uitging van de gulden rechthoek, dus overeenkomt met het beschermingsverzoek van het burgercollectief".

Maar het Comité Meunier is het daar niet mee eens, laat het in een communiqué weten. Het collectief wijst erop dat "deze bewering niet juist is: het diagram in het aanvraagdossier werd gebruikt om het gebruik van de gulden snede voor het tracé van het wandelpad te illustreren. Het ging helemaal niet over een afbakening van de te beschermen omtrek.".

Verwarring is niet mogelijk, zegt het comité, omdat ze "het duidelijk in hun aanvraag hadden over 'het niet-geclassificeerde deel van de oorspronkelijke tuin van de villa Danckaert door architect J-B. Dewin, gelegen in de Meyerbeerstraat 35 te Vorst op kadastraal perceel 163V4', met andere woorden de hele tuin. Verwart Pascal Smet de term 'voetpad' met 'tuin'?"

Het Comité Meunier heeft nog begrip voor de uitsluiting van het gedeeltelijk bebouwde zuidelijke deel van het perceel.

"De opneming van het noordelijke deel is echter essentieel vanuit erfgoedoogpunt. Het gaat niet alleen om hoogstammige bomen van een eeuw oud, die integraal deel uitmaken van de oorspronkelijke tuin en die het landschapskader van het wandelpad vormen, maar ook over een zorgvuldig gemaakte stenen loopbrug die naar een glooiing leidt. Dit ensemble - pad en heuvel - werd, net als de rest van de tuin, op basis van de gulden snede ontworpen, en is nog steeds in goede staat."

Bouwaanvraag blijkt niet ingetrokken

De buurtbewoners vragen zich af "of de verwarrende verklaring van Pascal Smet niet een laatste poging is om de erfgoedwaarde van de villa en gehele tuin om een ons onbekende reden te miskennen". Het Comité Meunier moedigt de gemeente en de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen actief aan om te reageren en ook het noordelijke deel van de tuin in de bescherming op te nemen.

Smet preciseerde in de commissie ook nog dat de bouwaanvraag van de Gentse ontwikkelaar niet ingetrokken is, maar in de koelkast zit tot over de beschermingsaanvraag van de tuin is beslist. De vraag rond een schadevergoeding zal op tafel komen, zei Smet, "maar op dit moment loopt de procedure nog." Met andere woorden: een bouwproject is nog niet definitief van de baan.