'Mijn zoon is net zo goed toerist': Marokkaanse Brusselaars zitten nog altijd vast

Met tenminste 3.400 zijn ze, de Belgo-Marokkanen die willen terugkeren uit Marokko naar ons land. Beide landen hebben intussen strikte criteria afgesproken om hen te repatriëren, maar groen licht over die terugkeer is er nog steeds niet. "We hebben nog altijd geen antwoord gekregen. Mijn vader is daar al twee maanden alleen."

Volgens een aantal Brusselaars zijn er zelfs 6.000 Belgen ter plaatse, die nog wachten op meer nieuws over hun terugkeer. Sinds twee weken is er een akkoord tussen Marokko en België om Belgen met een dubbele nationaliteit alsnog te repatriëren. Ze moeten dan wel in aanmerking komen voor een dringende terugkeer. Dat kan ofwel op basis van een medische urgentie, ofwel omdat hun familie of werkgever hen dringend nodig heeft. De Brusselaars ter plaatse en hun familie thuis wachten intussen nog altijd op duidelijkheid.

VUB-onderzoekster Soumaya Majdoub zit al twee maanden vast in Marokko

“Beeld je in dat je getrouwd bent met een Belg en je hele gezin thuis is, maar dat je zelf niet de Belgische nationaliteit hebt. Dan zou je nog niet terug mogen keren volgens de huidige regels.” Soumaya Majdoub zit sinds begin maart vast in Marokko, maar haar eigen verhaal wil ze niet op de voorgrond plaatsen. “Het gaat erom dat we dringend een debat moeten openen over wat het betekent om je burgerschap plots in vraag gesteld te zien worden in tijden van een globale crisis.”

Zelf vertrok Majdoub twee maanden geleden bewust vanuit België naar Marokko. Familie heeft ze er niet, Arabisch spreekt ze ook niet. “Ik ben vertrokken omwille van persoonlijke redenen, maar ik had toen nooit voorzien dat dit zo’n globale crisis zou teweegbrengen. Ondertussen ben ik hier ook niet meer veilig.”

(Lees verder onder de tweet)

Behalve voor haar gezondheid wil ze nu terug naar België om haar werk te kunnen hervatten, want ze combineert haar job aan de VUB met een eigen bedrijf in Brussel. Momenteel verblijft ze in een huurappartement in een dorpje in het centrum van Marokko. “Ik zit in een luxepositie en wil zeker niet klagen in vergelijking met anderen. Ik lees op Facebook schrijnende verhalen van jongemannen die op straat moeten overleven omdat ze bij niemand binnen mogen. Zeker 6.000 Belgen willen terugkeren, maar kunnen niet.”

Majdoub is vooral ontzet over de aanpak van de Belgische overheid. “Er is enkel via de Facebookpagina van de ambassade in Rabat gecommuniceerd dat je een aanvraag kon indienen om terug te keren. Heel veel mensen wisten het niet, zeker oudere personen.”

Bovendien heeft het Marokkaanse ministerie van Buitenlandse Zaken afgelopen week ontkend dat zij de Belgische Marokkanen niet zouden laten afreizen. “Op de passagierslijsten van de zeven repatriëringsvluchten stonden enkel autochtone Belgen”, zegt Majdoub. “Iemand is aan het liegen. Of dat nu België of Marokko is, dat weet ik niet. Maar nu wordt er in het midden van een crisis gediscrimineerd tussen burgers.”

Ridouane Chahid uit Evere wacht op zijn 68-jarige vader

“Mijn vader wordt opgevolgd voor hartziekten in het CHIREC-ziekenhuis, dus hebben zijn artsen een medisch attest voor ons opgesteld om hem te laten terugkeren. We hebben dat toegevoegd aan zijn dossier, maar twee weken later hebben we nog geen enkel antwoord gekregen van Buitenlandse Zaken.”

Ook de burgemeester van Evere, Ridouane Chahid (PS), is getroffen door de diplomatieke moeilijkheden tussen België en Marokko. Zijn vader Mohammadi Chahid is 68 jaar en gewezen Brussels parlementslid uit Molenbeek. Hij verblijft nu sinds eind februari bij verre familie in Marokko. Eerst om privéredenen, intussen omdat hij niet anders kan.

“Hij was van plan om midden maart terug te keren, maar dat ging niet meer”, vertelt zoon Ridouane. “De eerste vluchten die België had ingelegd om mensen te repatriëren, vertrokken uit Agadir en Marrakesh. Vanuit Tanger geraakte hij daar niet.”

Behalve om medische redenen heeft de familie Chahid ook een aanvraag ingediend op grond van sociale urgentie. Vader Mohammadi verblijft namelijk wel bij verre familie, maar zijn vrouw, kinderen en twee broers zijn allemaal in Brussel.

“Hij is helemaal alleen. Het gaat mij niet om welke overheid hem moet terughalen, maar om twee landen die diplomatiek tot een oplossing moeten komen om mensen terug bij hun familie te brengen”, aldus Ridouane Chahid.

Samira Benallal uit Sint-Gillis probeert haar zoon (25) terug te halen

“Mijn zoon is op 5 maart naar Marokko afgereisd met drie vrienden. Ze hadden een vakantiehuisje gehuurd in Tanger. Hun terugvlucht was op 19 maart, maar die is afgelast.” Samira Benallal probeert sindsdien al meer dan een maand om haar zoon te helpen terugkeren naar Brussel. Hij werkt hier als zelfstandige en moet ter plaatse zijn om zijn zaak door de crisis te redden.

“Ik heb nog geen enkel antwoord gekregen van het ministerie van Buitenlandse Zaken”, zegt Benallal over hun aanvraag. Samen met andere familieleden van Belgen in Marokko wil ze nu minister Philippe Goffin (MR) interpelleren. “Ze zeggen al sinds eind maart dat Marokko dwarsligt, maar Marokko heeft afgelopen donderdag aangekondigd dat België liegt over de eerste terugvluchten. Zij zeggen dat België discrimineert.”

Wie er gelijk heeft, weet Benallal niet. “Ik geloof niet dat er echte discriminatie is gebeurd door Belgen met dubbele nationaliteit te weigeren op de terugvluchten, maar ze hebben hun strategie wel gericht op twee bestemmingen, Agadir en Marrakesh, waar vooral toeristen verblijven.”

In het noorden van Marokko, waar haar zoon met zijn vrienden verblijft, restten aan het begin van de crisis enkel chartervluchten aan woekerprijzen. “Soms vond ik online een vlucht voor 399 euro, maar kon je die enkel aan de balie betalen. Als mijn zoon dan op de luchthaven aankwam, vroegen ze hem er plots 900 euro voor”, vertelt Benallal. “Dat is uiteraard volledig de fout van die luchtvaartbedrijven, maar de Belgische overheid zou wel kunnen helpen om die kosten te dekken.”

Nadien is het Marokkaanse luchtruim gesloten. Haar zoon verblijft momenteel met zijn vrienden in een gastenkamer in een buitenwijk van Tanger. “Ze spreken de taal niet en kennen de lokale gewoontes niet. Het zijn er net zo goed toeristen als in eender welk ander land. Hij is niet meer op vakantie, maar aan het overleven.”

Buitenlandse Zaken: 'Nooit gediscriminineerd'

De FOD Buitenlandse Zaken zegt ongeveer 3.400 geldige aanvragen te hebben ontvangen van Belgo-Marokkanen die wensen terug te keren uit Marokko. Ongeveer de helft daarvan, zo’n 1.700 dossiers, voldeden aan minstens één van de drie criteria, namelijk een dringende medische opvolging, terugkeer naar het werk of hereniging met familie. Hoeveel van die personen in Brussel wonen, houden ze niet bij.

“Eind vorige week hebben we alle dossiers aan Marokko gegeven. Wij hebben hun timing niet in handen om deze goed te keuren, maar we verwachten dat zij er eerstdaags over zullen communiceren", zegt Gaspart. "Vanaf we groen licht hebben, kunnen we extra vluchten inleggen.” Vanuit welke bestemmingen en wanneer dat zal gebeuren, is dus nog niet duidelijk.

Gaspart benadrukt dat de vraag om criteria op te stellen, van Marokko kwam en niet van België. “Wij hebben nooit een onderscheid gemaakt tussen Belgen met een enkele of dubbele nationaliteit. Het was een soevereine beslissing van de Marokkaanse overheid om het luchtruim voor iedereen af te sluiten. Vanaf dan hebben we regelmatig overleg gepleegd en dat heeft tijd gekost."