Molenbeeks jeugdwerk na schietpartijen: 'Onze buurtjongeren zijn hier niet bij betrokken'

De jonge slachtoffers en daders van de recente schietpartijen in Molenbeek, zijn niet gekend bij de lokale jeugdwerksector. Die wenst stigmatisering van de Molenbeekse jeugd te vermijden. “Wij zien nieuwe gezichten die we niet kennen. Ze hangen hier enkele weken rond en verdwijnen dan weer.”

Twee nieuwe schietpartijen op een week tijd plaatsen de gemeente Molenbeek in de schijnwerpers op vlak van drugsgeweld. De slachtoffers zijn vaak jong: de man die zaterdag geraakt werd in de benen, was maar 20 jaar. In april stierf al een andere 20-jarige bij een schietpartij aan metrostation Beekkant.

In een gemeente waar bijna een derde van de inwoners jonger is dan 18 jaar, maakt de lokale jeugdwerksector zich zorgen. “Het gaat hier om een vrij jong publiek van 17 à 18 jaar tot iets ouder,” zegt Rudy Raes. Hij is coördinator van Centrum West, een deelwerking van vzw D’Broej, de jongerenwerking uit de buurt van het Weststation. “En het zijn jongeren die we totaal niet kennen. Onze buurtjongeren zijn hier niet bij betrokken en veroordelen het geweld in hun wijk. Zij zijn zelf bezorgd.”

Raes werkt al zeven jaar in de wijk tussen metrohaltes Ossegem en Zwarte Vijvers. Tegenwoordig ziet hij er vaker onbekenden. “We zien nieuwe gezichten, ook jongeren van buiten de gemeente. Ze spreken allerlei talen, hangen hier een paar weken rond en verdwijnen dan weer. En dan komen er nieuwe groepjes,” zegt Raes.

Die groepjes aanspreken, is niet zo eenvoudig, zegt hij, omdat ze vooral ’s avonds rondhangen en weinig toenadering aanvaarden.

Ook jeugdorganisatie Jes spreekt over een nieuw publiek op straat. “Via onze manier van werken, kennen we de meeste jongeren die alleen of in groep aan bepaalde pleinen of straten rondhangen. Nu zien wij daar mensen rondhangen die we niet kennen,” zegt coördinator straathoekwerk Hanne Stevens. Molenbeeks burgemeester Cathérine Moureaux (PS) sprak dinsdag al over buitenlandse netwerken achter het drugsgeweld.

Economische crisis

De politiezone Brussel-West kan niet bevestigen dat er inderdaad jongeren van buiten Brussel in Molenbeek zouden vertoeven voor drugsfeiten. Enkele lokale bronnen spreken over jongeren uit de Vlaamse rand, zoals Dilbeek, maar evengoed uit Frankrijk. Als dat klopt, is het moeilijk in te schatten welke rol het plaatselijk jeugd- en preventiewerk voor die groep kan spelen.

“Sensibilisering is moeilijk als iemands enige doel is om vlug geld te verdienen,” zegt Raes van D’Broej. “Naar mijn ervaring leeft er weinig interesse om zich aan te sluiten bij onze werking. Het enige wat wij kunnen proberen, is contact blijven leggen.” Raes spreekt over een toename in schooluitval, zowel in het Franstalig als Nederlandstalig onderwijs en dat in heel Brussel. “Die jongeren hebben een gebrek aan perspectief en alternatieven. We spreken over wijken waar mensen op hun tanden moeten bijten om rond te komen. De economische crisis speelt zeker ook mee.” Hij hoort tegenwoordig 12- tot 15-jarigen uitspraken doen als “makkelijk geld verdienen, moet kunnen”.

Jes vzw vraagt dan weer aandacht voor blijvende, structurele problemen in Molenbeek en andere Brusselse wijken. De directrice sprak woensdag in De Ochtend op Radio 1 over armoede, hoge jeugdwerkloosheid en slechte huisvesting. “Er is altijd al een groep jongeren geweest die niet bereikt wordt door het klassieke jeugdwerk of die afhaakt op school,” zegt coördinatrice Hanne Stevens. Ze zegt dat de coronaperiode voor extra gevoelens van uitsluiting heeft gezorgd. “Straathoekwerk is broodnodig om die jongeren toch op de ene of andere manier te bereiken en hen zelfvertrouwen te geven. Maar, het is geen quick fix: straathoekwerk vraagt een vertrouwensband en veel één-op-één contact. Dat opbouwen, is tijdsintensief.”

Onderwijs

De Molenbeekse schepen van Jeugd, Gloria Garcia Fernandez (MR), was nog niet bereikbaar voor een reactie. Burgemeester Moureaux vraagt op dit moment vooral bijkomende repressie, onder meer via federale steun aan de lokale politie. Die komt volgens haar nog 200 agenten te kort.

“Er moet altijd een groter aanbod van preventie zijn. De jongeren van nu zijn de volwassenen van morgen, dus moet je erin investeren,” vindt Stevens van Jes vzw. “Dat kan alleen als er ook meer geïnvesteerd wordt in het onderwijs. Molenbeek en Brussel als geheel doen hun best, maar de problematieken zijn breed en de middelen beperkt. Dit vraagt een bovenlokale aanpak.”

Tot nu toe heeft geen van de gecontacteerde jeugdwerkers contact met jongeren die betrokken waren bij de schietpartijen - of kennis van wie de daders zouden kunnen zijn. De lokale politie wenst niet verder te reageren.