Nederlandstaligen krijgen van Google andere horecatips dan Franstaligen

Nederlandstaligen die in Brussel Google Maps inschakelen om hotels, restaurants of uitjes te zoeken, krijgen grotendeels andere suggesties te zien dan Franstalige gebruikers.Dat blijkt uit onderzoek van de VUB. "Het is een 'filterbubbel' die beide groepen steeds verder uit elkaar dreigt te drijven."

Onderzoekster Annelien Smets bekeek ruim duizend cultuurtips, hotel- en restaurantsuggesties via Google Maps, met ofwel Nederlands- of Franstalige zoektermen, meldt Knack deze week. Smets is verbonden aan Imec-SMIT, de VUB-onderzoeksgroep die onderzoek doet naar de slimme stad.

"Zowel voor de hotels, de restaurants als de uittips verschilde ongeveer 70 procent van de suggesties", zegt doctoraatsstudente Smets aan BRUZZ. "Een heel groot contrast is dat. Bij de restaurants bleken de locaties ook nog eens opvallend te variëren: als Nederlandstalige krijg je vooral adresjes in het centrum voorgeschoteld, als Franstalige kreeg je suggesties die veel meer doorheen de stad verspreid liggen."

Geheim algoritme

Naar de reden daarvoor kunnen de onderzoekers enkel gissen. Google noch andere zoekmachines geven prijs hoe hun algoritme is opgebouwd. De onderzoekers kregen andere resultaten per taalgroep, ook al werd de zoekgeschiedenis van de computer telkens gewist en werd er niet op basis van een persoonlijk account gezocht.

"Wereldwijd proberen onderzoekers te achterhalen op basis van welke gegevens Google personaliseert", zegt Smets. "Het kan bijvoorbeeld te maken hebben met de taal waarin internetrecensies zijn opgesteld, of misschien leidt Google af dat Nederlandstaligen zich vooral in het centrum begeven en minder daarbuiten. Google heeft een heel profiel van iedereen. Als je Maps gebruikt, weet de zoekmachine dat en linkt dat met de eerdere informatie over jou."

Smets testte niet alleen twee verschillende talen uit, maar ook twee verschillende locaties. Ze vroeg Google Maps suggesties vanuit Sint-Jans-Molenbeek en Sint-Pieters-Woluwe, twee gemeenten met zeer uiteenlopende gemiddelde inkomens.

"Onze veronderstelling was dat het effect van je zoeklocatie veel groter zou zijn. Het is te begrijpen dat we resultaten zien die meer in onze buurt liggen." Maar dat verschil bleek dus eigenlijk kleiner dan het effect van je zoektaal: per locatie genereerde de navigatiedienst 20 procent andere zoekresultaten binnen dezelfde taalgroep. Dat onderscheid kwam dus bovenop de verschillen op basis van taal.

Offline filterbubbel

Dit is een eerste onderzoek in het kader van Smets' doctoraat over hoe algoritmes onze stadsbeleving beïnvloeden. "Mijn onderzoek geeft een eerste indicatie dat een algoritme bestaande 'filterbubbels'- in dit geval de taalbubbel - versterkt. Filterbubbels zijn online mechanismen die ervoor zorgen dat de inhoud van bepaalde websites wordt afgestemd op jouw interesses. Daardoor krijg je een minder divers aanbod te zien, en worden onze ideeën en denkbeelden telkens bevestigd."

Zulke filterbubbels, blijkt uit het VUB-onderzoek, werken door in de offlinewereld. "We weten uit onderzoek dat mensen meer en meer vertrouwen op online informatie. De zoekmachine zegt dan niet alleen hoe we ons door de stad moeten verplaatsen, maar ook waarnaar toe, en waar we bijgevolg ons geld uitgeven. Als Nederlands- en Franstaligen andere resultaten te zien krijgen, verhoogt dat dus ook de kans dat ze naar andere plekken gaan."

"Mensen passen hun gedrag aan, al weten ze niet precies hoe het algoritme werkt", vervolgt Smets. "We moeten ons daar bewust van zijn, want dat heeft sociale en economische gevolgen."

"De eigenheid en de dynamiek van een stad bestaat er net uit dat er verschillende groepen mensen er elkaar onverwacht tegenkomen. We vragen ons af of het wenselijk is dat technologie dat tenietdoet. En zo niet: hoe je algoritmes kunt reguleren en controleren", besluit Smets.