Rennen voor je leven

Glunderend lag hij op de grond tussen twee banken. Patrick had in de klas heimelijk een blik op zijn telefoon geworpen: Nigeria was na een penaltythriller geplaatst voor de finale van de Afrika Cup. Het was de tuimelperte van de grote bevrijding. Applaus op alle tafels.

Vanaf de eerste les greep de slanke Nigeriaan met zijn puntige sik en Afrikaans-­Engelse tongval mijn aandacht. Een wijze en zachtaardige man, bescheiden en hoffelijk ook. Soms zelfs té: late aankomsten in de klas werden steevast gevolgd door uitvoerige verontschuldigingen. Hij had nog maar eens moeten overwerken.

Wat dat werk was, wist ik niet. Terwijl we later op een zachte winteravond met de klas langs de stripmuren in het centrum wandelen, onthult Patrick dat hij in Nigeria zowel politicus als hoteluitbater was geweest. Zijn politieke engagement was anderhalf jaar terug de aanleiding om naar België te vluchten. Hij was fysiek aangevallen door politieke tegenstanders. Nadat zijn belagers hadden gedreigd om zijn moeder te vermoorden, nam hij het besluit om Nigeria te verlaten. “Ik moest rennen voor mijn leven om haar te beschermen.”

In het hier en nu doet de West-Afrikaan zijn volledige verhaal in de personeelskeuken van een hotel bij het Zuidstation waar hij sinds vier maanden kamers schoonmaakt. Nu pas zie ik dat een stuk van zijn voortand ontbreekt – een gevolg van de fysieke bedreigingen. Hij is dankbaar dat zijn leraar de tijd wil nemen om naar zijn verhaal te luisteren. In de klas is er zelden tijd voor informele gesprekken. Na de les gaan de meeste studenten meteen naar huis, vooral degenen van wie het leven, zoals dat van Patrick, bestaat uit werken, studeren en slapen.

Te populair

Patrick ontvluchtte zijn vaderland tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen. In zijn provincie gold hij als een van de topkandidaten voor de regeringspartij PDP die uiteindelijk de verkiezingen verloor tegen de APC. Hij was te populair, en dus werd besloten om hem en zijn familie te kleineren. Door zijn vertrek moest hij niet alleen afscheid nemen van zijn moeder, maar ook zijn politieke strijd staken voor betere wegen in zijn provincie en tegen corruptie en hongersnood in de rest van het land.

Het voelt extra wrang, zeker nu de situatie in Nigeria met de dag verslechtert. Maar het alternatief, Brussel, is goed voor hem. In het hotel wordt hij met respect behandeld, hoewel het psychologisch geen gemakkelijke overgang was: van hotelmanager naar schoonmaker. Hij waardeert de rust in Brussel en voorlopig lukt het hem om de huur te betalen. De lessen Nederlands gaan nu wel tijdelijk on hold. Het gaat best goed, vooral het schrijven, maar school is momenteel moeilijk te combineren. Hij krijgt altijd pas 's avonds zijn poetsrooster voor de volgende dag.

Er staat ook een belangrijke periode voor de deur. In mei weet Patrick of zijn verblijfsvergunning wordt verlengd. Daarom wil hij geen risico's nemen, en scherp en waakzaam blijven op zijn werk. Bij groen licht keert de universitair opgeleide geograaf vrijwel zeker terug naar de schoolbanken. Als leerling, en op een dag zelfs misschien ooit als leerkracht. In Nigeria gaf hij aardrijkskunde. Dezelfde glans in zijn ogen toen hij tijdens de Afrika Cup op mijn klasvloer lag: “Leraar is een mooi beroep. Als je veel geeft, krijg je er veel voor terug.”