'Wie denkt dat Nederlands Chinees is voor Turken heeft het mis'

Tom Peeters is journalist en geeft Nederlandse les aan nieuwe en anderstalige Brusselaars in het volwassenenonderwijs. Tweewekelijks schrijft hij over hoe in zijn klas de wereld samenkomt.

Sinan en Enes: twee Turkse cursisten uit andere klassen. Vreemden voor elkaar en toch verenigd door overeenkomsten. Ze vinden het kosmopolitische karakter van Brussel verrijkend, maar voelen zich gefrustreerd door het beperkte gebruik van het Nederlands in het dagelijkse leven. Elk voelt zich aangetrokken tot het idee om naar Vlaanderen te verhuizen vanwege de grotere kans op werk.

Maar dat is iets voor een volgende fase in hun leven. Eerst willen Sinan en Enes het Nederlands beter onder de knie krijgen. Wie denkt dat Nederlands Chinees is voor Turken heeft het mis. Na een jaar rondzwemmen in de taalbaden op campus Rouppe voelen de gelijkenissen met hun moedertaal groter dan de verschillen. Zeggen ze, nog steeds los van elkaar, de ene in het Nederlands, en de andere voorlopig nog in het Engels: “In het Nederlands en het Turks geldt min of meer: zoals je spreekt, zo schrijf je ook.”

De twee Turken delen ook een olifant in de kamer. Zonder zijn naam expliciet te noemen wijzen ze naar dezelfde persoon die het vertrek uit hun moederland versnelde. Omdat ze het benauwd krijgen bij het aanhoren van zijn volledige naam, hou ik het bij zijn koosnaam: Sultan Erdogan. De Turkse president heeft een agenda om zijn land te islamiseren. Niet alle islamitische strekkingen worden daarbij op gelijke wijze behandeld. De alevieten bijvoorbeeld, een sjiitische stroming van de islam, zijn met miljoenen, maar worden niet voor vol aangezien. Enes, een aleviet, was het zat om als tweederangsburger door het leven te gaan. Toen hij in Turkije verliefd werd op een vrouw met kinderen in Brussel, zag hij zijn kans schoon om te vertrekken.

Als seculiere Turk was Sinan evenmin te spreken over de richting waarop de sultan zijn land uitstuurde. Met het citaat van Thomas Jefferson, een van de founding fathers van de Verenigde Staten, op zijn Facebook-pagina is alles gezegd: “Er is geen rechtvaardiging voor het afnemen van individuele vrijheid onder het mom van publieke veiligheid.”

Sinan vertrok, eerst naar een ander land in het vrije Europa, waar hij een Oekraïens meisje ontmoette en met haar trouwde. Een dag voor het uitbreken van de oorlog met Rusland vluchtten ze samen naar Brussel en dankzij haar voorrangsstatuut is hij nu veilig en gelukkig in het hart van Europa. Hij vond een goede job in de IT-wereld en wordt binnenkort voor het eerst vader.

Sinan en Enes: twee Turkse mannen die een buitenlandse partner nodig hadden om in Brussel een vrij en zorgeloos leven te beginnen. Patriarchaal, religieus, macho, trots, conservatief: geen van hen beantwoordt aan de clichés van de Turkse man. Ze wikken elk woord, zowel in het Engels als in het Nederlands. Ze spreken vrijuit over hun twijfels, over vader zijn en vader worden, over het leven als nieuwkomer in een stad die vrij is maar tegelijk ook chaotisch.

Onvertelde verhalen

Misschien is het tijd dat ze elkaar leren kennen, hoewel de mogelijkheid bestaat dat ze elkaar al tegenkwamen in de schoolgangen. Het zou mooi zijn als dit stukje hen bij elkaar brengt, zodat ze hun verledens met elkaar kunnen delen. Er zijn nog veel onvertelde verhalen te ontdekken, appt Enes. “Op een dag zou ik je mijn hele verhaal willen vertellen. Misschien interesseert het je. Omdat we een heel interessant verhaal hebben, zoals een boek.”