'Achter het gezicht van elke Brusselaar schuilt een verhaal van migratie en hoop'

In zijn laatste column voor BRUZZ reflecteert tv-maker Karl Meesters hoe de wereldgeschiedenis samenkomt in Brussel, en hoe dat soms vreemd kan uitdraaien. "Mijn leven begon tijdens de Oktoberrevolutie in Sint-Petersburg."

We schrijven 1917 wanneer Nikolaï Melnikov op bevel van de Bolsjewieken halsoverkop zijn bloeiende handelszaak in Sint-Petersburg moet achterlaten en de stad ontvluchten. Hij en zijn vrouw, Olga Pavlov, vluchten naar Estland. Ze beseffen op dat moment nog niet dat ze Rusland, hun familie en vrienden, nooit meer zouden terugzien.

In Estland zet Nikolaï met veel wilskracht en ondernemingszin een nieuwe zaak op en begint het koppel aan een nieuw bestaan. Ze doen hun uiterste best om goed te integreren in het nieuwe thuisland. Nikolaï sluit zich aan bij de fanfare van Narva en probeert met muziek de heimwee te stillen. Ze passen zelfs hun achternaam aan, van Melnikov naar het typisch Estse Mägi. Het is ook hier dat Hans Mägi geboren wordt, hun eerste en enige zoon. Een nieuw begin en een hoopvol teken van de mooie toekomst die hen wacht.

Helaas slaat het noodlot nauwelijks 20 jaar later opnieuw toe. De nazi’s vallen de Baltische staten binnen en laten meteen hun allesvernietigende gruwel zien. Nikolai ziet geen andere uitweg dan zijn 18-jarige zoon te verplichten om te vluchten. En zo belandt Hans op 18-jarige leeftijd in Brussel.

Hier zal hij Asta Raasik ontmoeten, een jonge Estse die op 13-jarige leeftijd dezelfde beslissing moest nemen. Ze was samen met haar jongere zus en haar accordeon weggevlucht uit Estland, zwervend door het bezette Europa om uiteindelijk in Brussel terecht te komen.

Het is hier dat de Estse diaspora en de plaatselijke bevolking hen warm opvingen en hielpen om hun weg te vinden in een nieuwe stad, in moeilijke tijden. Al gauw sloeg de vonk over tussen beide jongeren en enkele jaren na de oorlog, werd hun zoon Ragnar Mägi geboren, mijn vader.

In dezelfde periode verhuisden Léon Meesters en Anna Devlille als economische migranten van Limburg naar Brussel. Ook zij koesterden het vaste plan om in deze stad een nieuw leven uit te bouwen en een kroost te starten. Zo wordt Monique Meesters geboren, mijn mama. Tijdens de golden sixties ontmoet zij Ragnar Mägi in het Brusselse nachtleven en in 1979 wordt hun eerste en enige zoon geboren, Karl Nikolaï Meesters. ‘Nikolaï’ als eerbetoon aan de overgrootvader die ooit het lot van de familie ongewild in een beslissende plooi legde.

Doorzettingsvermogen

Wanneer ik dit verhaal vertel, krijg ik steeds tranen in de ogen. Wat zou Nikolaï Melnikov denken als hij zag dat zijn vlucht voor de Oktoberrevolutie een kettingreactie in gang zette die zou eindigen in Brussel, als hij zag dat zijn muzikale genen 3 generaties later nog doorleven in zijn achterkleinzoon, dat zijn achterachterkleinzoon vandaag een ondeugend zinneke is dat in het Russisch opgevoed wordt.

Het doet me beseffen wat een impact grote gebeurtenissen op het wereldtoneel op kleine mensenlevens kunnen hebben. Hoe een speling van het lot de geschiedenis van families bruusk door elkaar kan schudden. Hoe achter het gezicht van elke Brusselaar, van elk Zinneke, van de Europawijk over de Marollen tot de ruige stationsbuurten, een menselijk verhaal van migratie en hoop op een betere toekomst schuilgaat. Tussen kerstmarkten en winterpret door is de kerstperiode het moment bij uitstek om daar even bij stil te staan.

Ik ben ontzettend dankbaar voor de moed en het doorzettingsvermogen van mijn voorouders. Maar even dankbaar voor de gastvrijheid en hulpvaardigheid waarmee de toenmalige Brusselaars hen opgevangen hebben, nieuwe kansen gegeven hebben en ons leven mogelijk gemaakt. Het was een eer om die dankbaarheid dankzij BRUZZ met jullie te mogen delen.