‘Een avondklok kan voortaan tegen elke etnische groep ingezet worden’

De moeders achter de organisatie Front de mères hekelen het politieoptreden tegen de jongeren in Kuregem op oudejaars­avond. “Alsof de agenten klaar waren om naar het front te trekken.”

Front de mères ontstond in Frankrijk, maar heeft intussen ook al vier jaar een Brusselse afdeling. En die ontstond in de nasleep van de dood van Mawda, de Iraaks-­Koerdische peuter die door een politieagent werd doodgeschoten, terwijl ze in een bestelwagen zat die doorreismigranten naar het Verenigd Koninkrijk zou brengen. Op hun Instagram-pagina neemt de groep geen blad voor de mond en hekelt in luide bewoordingen het onrecht dat Brusselse jongeren ondervinden, onder andere, door de politie en het beleid. Naar aanleiding van de avondklok in Kuregem werd de organisatie meer vocaal in haar verzet en riep ze op tot “joyeuses révoltes et bonnes resistances”. En voor wie nog zou twijfelen wat ze vonden van de beperkende maatregel zelf, benadrukte Front de mères dat het om “fascisme” ging.

BRUZZ sprak met Malika, Selma en Naïma, drie moeders en leden van het Front de mères. Selma en Naïma wonen allebei in de desbetreffende wijk en hebben elk vier kinderen. Malika woont net over de grens met Schaarbeek en heeft een dochter.

Jullie zijn duidelijk tegen de avondklok. Maar die maatregel vormde een antwoord op de rellen en de overlast van vorig jaar. Er moest iets gebeuren.

Selma: Uiteraard keuren we het geweld af dat vorige jaren en ook dit jaar op Nieuwjaar heeft plaatsgevonden. Ook wij vinden het verschrikkelijk dat de auto van een alleenstaande moeder uitbrandt, maar dat rechtvaardigt niet dat alle min-zestienjarigen uit Kuregem worden gecriminaliseerd en op 31 december niet buiten mogen vieren met hun vrienden.
Malika: De maatregel schept ook een precedent voor andere Brusselse gemeenten. Verschillende van hen lieten al weten het een goed idee te vinden, hoewel de maatregel illegaal is.
Naïma: Klopt, zij zullen misschien gelijkaardige maatregelen willen nemen in de toekomst, en mogelijk andere groepen viseren. Dit besluit richt zich nu specifiek tegen min-zestienjarigen, maar je kan je inbeelden dat er binnenkort gelijkaardige wetten worden ingevoerd tegen andere etnische of religieuze groepen. Is dat wat we willen voor onze samenleving?

Kennen jullie jongeren die op oudejaar op straat zijn gekomen om te rellen?

Selma: Nee, ik heb geen idee wie die mensen zijn. Ook twijfel ik er sterk aan of er überhaupt jongeren onder de zestien bij betrokken waren. Ze leken ouder.

De Raad van State heeft het beroep tot schorsing van de avondklok verworpen. Waarom waren jullie aanwezig bij die zitting?

Malika: Voor ons is de avondklok een duidelijk voorbeeld van discriminatie tegen kinderen en een vorm van stigmatisering. Ze richt zich specifiek op jongeren van kleur uit een van de armste wijken van België. Ik zeg niet dat geen enkele jongere strafbare feiten pleegt, maar alle min-zestienjarigen straffen is volledig buiten proportie. Bovendien was het ook in strijd met de wet. Een burgemeester kan een dergelijke maatregel niet op eigen houtje nemen, hoewel de Raad van State de maatregel niet vernietigd heeft.

Naïma: Een hele groep jongeren werd gestraft voor het gedrag van enkelingen. In Anderlecht lopen om de twee weken ook heel wat hooligans rond tijdens voetbalwedstrijden. Dan maar alle supporters preventief weren, of alle voetbalwedstrijden afschaffen? Ook in het centrum van Brussel liepen dronken mensen rond die overlast veroorzaakten op oudejaarsavond, dus alle dronken mensen van straat plukken? Als moeders wilden ons verzetten tegen die hypocrisie.

Hoe moet een buitenstaander het geweld dat op nieuwjaarsnacht plaatsvond begrijpen?
Selma: Het is belangrijk om de context waarin die jongeren opgroeien te begrijpen. Kuregem is een van de armste wijken van België, met veel jongeren, maar er zijn nauwelijks publieke voorzieningen of activiteiten voor hen. Het is ook begrijpelijk dat jongeren frustraties voelen tegenover de samenleving en onze politici. Ons wordt steeds verteld dat we in een democratie leven die mensenrechten respecteert, maar wanneer mensenrechten in Palestina worden geschonden, kijkt men vaak weg. Of wanneer Didier Reynders beschuldigd wordt van het witwassen van een miljoen euro lijkt dat iets banaals.

Moeilijke context of niet: het blijft geweld. En niet iedereen die arm is, grijpt naar molotov­cocktails.

Naïma: Dat is waar, maar ook de politie speelt zelf – al dan niet bewust – een rol in de verhitte situatie. Op voorhand zeiden ze in de pers dingen als: “We zijn klaar voor Nieuwjaar,” alsof ze klaar waren om naar het front te trekken en het niet hadden over minderjarigen.

Blijft de vraag: hoe die onlusten vermijden?

Selma: In de eerste plaats moet er perspectief gecreëerd worden voor jongeren. Momenteel zijn er weinig kansen op de arbeidsmarkt, hobby’s of groene ruimte
in Anderlecht. Ook worden de wijken al langer geteisterd door geweld en schiet­partijen, door bendes uit onder andere Frankrijk en Antwerpen. Jongeren groeien op in een omgeving waar geweld schering en inslag is.
Als ouder ben je vaak bang om je kind ’s avonds op straat buiten te laten gaan om een pakje frieten te gaan eten, uit angst dat hen iets zou overkomen, maar daar sluit de politiek grotendeels haar ogen voor. Als politici de wijk echt veiliger willen maken, moet dat een van hun prioriteiten zijn. Hun focus op de jongeren die vuurwerk afsteken, lijkt eerder een poging om hun falende beleid te maskeren.

Naïma: Over enkele jaren zullen de jongeren die nu geviseerd worden, mogen gaan stemmen. Die vormen het potentiële kiespubliek van de huidige burgemeester, Fabrice Cumps. Daarom begrijpen we niet waarom hij ervoor kiest dit beeld van zichzelf op te hangen.