Veertigtal studenten bezet campus VUB voor Palestina

Rond 11.30 uur heeft een veertigtal VUB-studenten het STOA-lokaal op de campus Etterbeek bezet voor een pro-Palestijnse studentenactie. Dat lokaal bevindt zich vlak naast het studentenrestaurant op de campus. Het Palestine Solidarity Network klaagt de academische banden van de VUB met Israël aan en eist een academische boycot in navolging van het Spaanse CRUE, de conferentie van rectoren van 76 Spaanse universiteiten.

De studenten van het Palestine Solidarity Network zijn de bezetting sinds enkele weken aan het plannen en hebben ondertussen ook de rector op de hoogte gebracht. Er zijn slaapplekken voor enkele tientallen studenten. De studenten zorgen ook voor studieplekken in de aanloop naar de blokperiode.

"Deze bezetting maakt deel uit van de internationale protesten van studenten die wereldwijd actievoeren voor een vrij Palestina en voor een academische boycot van Israël", zegt Isa Tomasevic, organisatrice van de bezetting in het VUB-gebouw. De studenten willen het gebouw bezetten "zo lang het nodig is".

Het Palestine Solidarity Network eist onder meer een onmiddellijke stopzetting van de academische samenwerkingsbanden met Israëlische universitaire instellingen, alsook bedrijven die de bezetting van Palestina ondersteunen. "We willen dat de VUB transparant is over de banden die er zijn met Israëlische instellingen en bedrijven die op de lijst staan van de BDS-beweging (de internationale 'Boycott, Divestment, Sanctions'-beweging, nvdr)."

"Zo is het bijvoorbeeld perfect mogelijk om contracten op te starten met een ander bedrijf dat niet mee verantwoordelijk is voor het Israëlische apartheidssysteem", zegt Tomasevic.

Maatschappelijk engagement

Daarnaast moet VUB-rector Jan Danckaert druk zetten op de Vlaamse Interuniversitaire Raad om de beslissing van CRUE te volgen, dat afgelopen weekend besliste om alle academische banden met Israëlische instellingen te doorbreken.

"Universiteiten zijn plaatsen waar meningen gevormd worden, waar meningen ook veranderen", aldus rector Jan Danckaert. "Deze actie getuigt ook van maatschappelijk engagement van onze studenten die terecht verontwaardigd zijn over wat er in Gaza gaande is." De rector stelt dat de blokkade mag blijven doorgaan "zolang alle normale activiteiten kunnen plaatsvinden".

De studenten van het Palestine Solidarity Network stellen dat er binnen de multilaterale samenwerkingen met Israël een zevental projecten binnen het Horizon-programma van de Europese Commissie militair ingezet worden door Israël. Dat is iets wat Danckaert stellig ontkent. "De studenten vergissen zich. Alle Horizon-programma's sluiten expliciet militaire toepassingen uit. Desalniettemin zullen we niet nalaten om de adviezen van onze ethische commissie te volgen en projecten stop te zetten mocht er sprake zijn van mensenrechtenschendingen of een dubbel gebruik van onze resultaten."

Band met onderzoek AI

Het Palestine Solidarity Network stelde eerder dat het door de VUB geschrapte project in verband met onderzoek naar Artificiële Intelligentie het Tailor-programma zou betreffen. Israël zou AI gebruiken om doelwitten voor bombardementen te identificeren in Gaza en de kennis die de VUB deelt in de context van het Tailor-project, zou daarvoor door Israël gebruikt kunnen worden, zo gelooft de activistische studentenorganisatie.

Dat ontkent de universiteit formeel: “Onze deelname aan het Tailor-programma wordt niet stopgezet, enerzijds omdat het in augustus al afloopt, maar anderzijds ook omdat het gaat om een brede Europese samenwerking om AI net betrouwbaar en transparant te maken. Wij hebben in het kader van dat programma ook geen onderzoeksresultaten gedeeld met de Israëlische Bar-Ilan universiteit die deelneemt, het is een breed Europees project met meer dan 55 universiteiten”, zo verduidelijkt VUB-woordvoerder Peter Van Rompaey.

Hij geeft wel toe dat een andere samenwerking rond AI is stopgezet: “Die is voorgelegd aan de ethische commissie en daar bestond wel een risico op dual use, dus zowel civiele als militaire toepassingen. Maar dat project was nog maar pas opgestart.”

Mensenrechtentoets

Op het vlak van lopende contracten met bedrijven die actief zijn in Israël, duidt VUB-rector Danckaert dat "de nodige vragen gesteld zullen worden aan betrokken bedrijven." Dit om na te gaan "in hoeverre zij zouden betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. Mocht dat inderdaad het geval zijn, dan zullen wij die contracten niet vernieuwen."

In zijn hoedanigheid als voorzitter van de Vlaamse Interuniversitaire Raad is Danckaert alvast niet van plan om het voorbeeld van CRUE te volgen. De VLIR houdt vast aan de mensenrechtentoets, die in 2019 werd ingevoerd. "Wij zullen onverkort deze mensenrechtentoets blijven doorvoeren, met bijzondere aandacht voor samenwerkingen met Israël", duidt de VLIR-voorzitter.