Volg de gids (1): Betty, de gids die niet in Brussel woont

Ze zijn te herkennen aan een paraplu, een map foto's of een geluidsversterker, en lopen rond met een groep nieuwsgierigen: de stadsgidsen. Deze zomer laat ook BRUZZ zich rondleiden in eigen stad. In de eerste aflevering van deze reeks gaan we op stap met Betty De Preter, een gids die zowel in Brugge, Oostende als Brussel mensen mee op sleeptouw neemt.

In de Beurs steekt Betty een bordje met daarop ‘Ensor in Brussel’ de lucht in. Iets verderop verwelkomt organisator Rik Sturtewagen van Muntpunt iedereen die zich inschreef voor een wandeling. Sommigen verwijst hij meteen door naar Betty. Het is 11 juli en het centrum van Brussel bruist van de activiteiten.

Rik legt uit: "Op de Vlaamse feestdag willen we voor iedereen iets aanbieden en het Nederlandstalige aanbod in de kijker zetten. Naast dansbattles en rolschaatsen, kun je dus ook een geleide wandeling volgen."

Alle rondleidingen zijn volzet. "Gidsen zijn de verhalenvertellers van de stad. ‘Brussel is moeilijk te vatten in foto’ zei fotograaf Carl de Keyzer ooit. De stad is zodanig complex. De gidsen tonen de nuance", zegt Rik.

"Elk jaar op 11 juli volgen we een rondleiding. Op andere momenten komen we ook naar hier, maar weten we zelf onze weg te vinden. Bijvoorbeeld voor een goed stuk kaas van Catherine in de Zuidstraat", vertelt een echtpaar uit Overijse terwijl ze wachten tot de groep compleet is.

Voordat Betty aan haar verhaal kan beginnen, wordt er geïnformeerd of er veel gestapt zal worden. "Ja, het is een geleide wandeling, hé", reageert ze met een grijns. Om er dan snel aan toe te voegen: "In totaal zijn we ongeveer 2,5 uur onderweg, maar als u eerder wil afhaken is dat geen probleem. We doen het rustig aan en zien wel waar we exact zullen eindigen."

De gemoedelijke toon is gezet en dat geeft Betty een opening om te informeren naar de kennis over Ensor. Oostende en maskers is de unanieme reactie. “Dat is inderdaad waarmee we hem het meest associëren, maar Ensor is meer dan dat. Hij heeft een sterke band met Brussel en zijn schilderijen zijn juist enorm divers.”

Uit het linnen tasje dat aan haar schouder hangt, haalt ze een map met een aantal prints van het werk van de meester. Ze laat een vel papier met daarop de afbeelding van het schilderij De intrede van Christus in Brussel in 1889 zien. Het grootste werk van Ensor is ironisch genoeg niet in Brussel te zien, maar dat lijkt de groep niet te deren.

Geen Manneke Pis

Al twintig jaar reist Betty wekelijks van Brugge naar Brussel om hier rondleidingen te geven. “Dat pendelen stoort me niet. Ik lees een boek op de trein of gebruik de tijd om bij te leren.”

Het overgrote deel van de groep blijkt uit Vlaanderen te komen. De meesten kennen Brussel, er moet dus niet stilgestaan worden bij Manneke Pis. Toch valt er nog veel te ontdekken.

"Ik kwam hier dertig jaar elke dag langs op weg naar mijn werk, maar dit is me nog nooit opgevallen", zegt een man vol verbazing als Betty hem wijst op de restanten van het klooster dat ingewerkt is in het pand van de Académie Royale des Beaux-Arts, de school waar Ensor les volgde.

Veel verschil met gidsen op straat in Brussel, Brugge of Oostende ervaart Betty niet. “Hier is wel veel meer omgevingslawaai. Vandaag valt het mee", constateert ze opgelucht. Het is inderdaad relatief stil op straat. Geen sirenes, vliegtuigen of vuilniswagens die de uitleg van Betty overstemmen.

"Sommige gidsen gebruiken een versterker of een systeem met oortjes. Dat maakt het minder intiem. Al kwam dat tijdens covid goed van pas. We konden zo afstand houden."

Telkens als Betty halt houdt, kruipt de groep dicht opeen, niemand wil een woord missen van haar vertelling met hier en daar een mopje. Er wordt geglunderd. Het verschil met een lange sliert Aziatische toeristen die met ingestoken oortjes in marstempo achter een gids met een microfoon aanwandelen is groot.

"Voor mij is een wandeling geslaagd als men er iets van opgestoken heeft. Over de relatie van Ensor met Brussel, hij vertoefde hier tussen studenten en intellectuelen. Hij hield van de ambiance in de stad, van de zwanze."

Meer info

• Do-it-yourself wandelingen van UiTinBrussel
• Korei Guided Tours: James Ensor, rebel in burgerpak!